رقیب جدید نتانیاهو

روز چهارشنبه ۲۰ اسفندماه «گیدون ساعر»، نامزد نخست‌وزیری اسرائیل، در یک روستای «دروزی» مورد استقبال قرار گرفت و سپس در گردهمایی در «هادرا» همچون یک فرد پیروز مورد استقبال قرار گرفت که گویی قرار است تا‌ج و تخت را نصیب خود کرده و جایگزین نتانیاهو شود. جمعیت در «هادرا» فریاد می‌زدند: «ببین چه کسی می‌آید. نخست‌وزیر بعدی» واکنش آن‌ها تضاد شدیدی با نظرسنجی‌هایی داشت که در مورد ساعر نظر می‌دادند.

یک نظرسنجی که از سوی یکی از نظرسنج‌های معتبر به نام «کامیل فوچس» انجام شد و در کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل یک شب قبل‌تر (سه‌شنبه ۱۹ اسفندماه) منتشر شد، پیش‌بینی ۹ کرسی را برای ساعر و حزب او با عنوان «امید جدید» (New Hope) کرد و این بسیار دور از پیش‌بینی‌ای است که برای حزب در زمان آغاز انتخابات انجام گرفته بود.

«گیل هوفمان» در گزارش ۱۱ مارس برای «اورشلیم پست» نوشت: در درون حزب «امید جدید، اما به آرامی غرولند‌ها و سر و صدا‌هایی در مورد مبارزات انتخاباتی ساعر شنیده می‌شود که استراتژی‌اش از سوی دوست نزدیک او یعنی «تال زیلبرشتاین» هدایت می‌شود. حتی مرد شماره دو حزب او یعنی «ییفتا شاشا بیتون» هم اذعان کرده که او نمی‌تواند با ۹ کرسی نخست‌وزیر شود.

نامزد‌ها غالبا میان آنچه که در این حوزه تجربه می‌کنند (به عبری «شتا» یا «shetah» یعنی تجربیات میدانی) و آنچه که نظرسنجی‌ها می‌گوید احساس تضاد و تقابل می‌کنند. ساعر اولین سیاستمداری نیست که اعتقاد دارد «شتا» درست است و نظرسنجی‌ها «اشتباه». یک منبع نزدیک به ساعر می‌گوید: «نظرسنجی‌ها اشتباه می‌گویند، زیرا لیکودی‌ها به عمد به نظرسنجی‌ها یا مراکز نظرسنجی دروغ می‌گویند.

لیکودی‌ها شرمسار از این هستند که اعتراف کنند دیگر از نتانیاهو حمایت نمی‌کنند». اما گروهی از استراتژیست‌های باسابقه که در انتخابات فعلی کار نمی‌کنند می‌گویند وقت آن است که قبل از اینکه خیلی دیر شود، ساعر دریابد که این استراتژی خود اوست که اشتباه است. برخی دیگر از استراتژیست‌ها می‌گفتند که اکنون زمان صحبت ساعر از نخست‌وزیر شدن است و او تنها کسی است که می‌تواند دولت را تشکیل دهد آن هم با توجه به رأی‌دهندگانی که رو به خاموشی دارند. با این حال، آن دسته از استراتژیست‌هایی که می‌گفتند وقت آن است ساعر به اشتباه خود پی ببرد می‌گویند سخن گفتن در مورد ارائه جایگزینی برای نتانیاهو کافی است.

استراتژیست‌هایی که از این مساله مبهوت شده‌اند که چرا نتانیاهو هدف اصلی ساعر نبوده می‌گفتند که حملات ساعر به رقیب نخست‌وزیری یعنی «نفتالی بنت» هم چندان مورد قبول نبوده است. با این وجود، وقتی از استراتژی انتخاباتی ساعر از حالا تا ۲۳ مارس پرسیده شد، یک مقام ستاد انتخاباتی گفت که تمرکز بر روی «بنت» خواهد بود. این مقام می‌گفت: «ما به او [بنت]پیشنهاد آتش بس دادیم، اما او حتی یک دقیقه هم رعایت نکرد. ما تا جایی ادامه خواهیم داد که مردم دریابند بنت با نتانیاهو خواهد بود و بنابراین، آن‌ها باید به ما رأی بدهند».

در حالی که «امید جدید» بیشترین سقوط را داشته است، اما این حزب تنها حزبی نیست که در نظرسنجی‌هایی که از زمان انتخابات شروع شده دچار افت شده است. یک نظرسنجی تحقیقاتی که از سوی «مناخیم لازار» در ۲۴ دسامبر برای «اورشلیم پست» انجام شد - البته بلافاصله پس از آغاز انتخابات- چنین پیش‌بینی‌ای را ارائه داد: ۲۶ کرسی برای «لیکود»، ۲۱ کرسی برای «امید جدید»، ۱۵ کرسی برای «یامینا»، ۱۴ کرسی برای «ییش آتید»، ۱۱ کرسی برای «لیست مشترک»، ۸ کرسی برای «شاس»، ۷ کرسی برای هر یک از این سه حزب «یهودیت توراتی متحد»، «اسرائیل خانه ما» و «مرتز»، ۴ کرسی برای حزب «آبی و سید» و «صفر» کرسی برای حزب «کارگر». آخرین نظرسنجی از سوی همین مرکز نظرسنجی تحقیقی در روز دوشنبه (۱۸ اسفندماه) این آمار را ارائه داد: لیکود ۲۸ کرسی؛ ییش آتید ۲۰ کرسی؛ یامینا ۱۲ کرسی؛ امید جدید ۱۱ کرسی؛ لیست مشترک، اسرائیل خانه ما و شاس ۸ کرسی؛ یهودیت توراتی متحد و حزب کارگر ۶ کرسی و حزب آبی و سفید ۵ کرسی.

این مرکز پیش‌بینی کرد که «حزب صهیونیست مذهبی» و «مرتز» چهار کرسی به دست آورند و به سختی از آستانه انتخاباتی ۲۵/ ۳ درصدی عبور کنند. سقوط مرتز از ۷ کرسی راحت به ۴ کرسی و رقابت برای بقا به انتخاب رهبر حزب کارگر یعنی «مراو میکاییلی» و فهرست متمایل به چپ او و نیز اظهارات بحث انگیز نامزد‌های مرتز که از سوی رهبر این حزب یعنی «نیتزان هوروویتز» (که به نفع قضاوت در مورد اسرائیل در دیوان کیفری بین‌المللی لاهه سخن گفته بود) هدایت می‌شود، نسبت داده شده است. به‌منظور برگرداندن آن رأی‌دهندگان، مرتز شنبه شب ۲۳ اسفند کارزار جدیدی را آغاز کرد که نتانیاهو را در کنار رهبر «اوتزما یهودیت» یعنی «ایتمار بن گویر» و «یاکوف لیتزمن» وزیر عضو «یهودیت توراتی متحد» و شعار «بدون مرتز، او ۶۱ کرسی خواهد داشت» نشان می‌داد.

پائیر لاپید، رهبر ییش آتید، هم‌اینک جدی‌ترین رقیب نتانیاهو است درحالی‌که پیش‌تر تصور می‌شد که حزب امید جدید حزب دوم باشد و بدین‌ترتیب او جدی‌ترین رقیب بی‌بی در انتخابات آینده خواهد بود. استراتژیستی به نام «هیلل پَرتوک» می‌گوید: «هدف این کارزار همانا ارسال این پیام است که رأی به مرتز، رأیی استراتژیک برای شکست نتانیاهو است. در انتخابات دیگر، راه متوقف کردن نتانیاهو همانا رأی دادن به حزبی بزرگ‌تر است. این بار، به ما در عبور از آستانه لازم و انجام این کار مهم کمک کنید». پَرتوک گفت که تبلیغات انتخاباتی حزب وی همچنان به‌دنبال این است که معترضان ناامید، عصبانی و صریح ضد نتانیاهو که بخشی اصلی از حوزه انتخابیه مرتز هستند را در تور خود قرار دهد.

به همین منظور، در آگهی‌های این حزب زنی نشان داده می‌شود که می‌گوید می‌خواهد به «حزب لعنتی مرتز» رأی دهد. البته گاهی از الفاظ زشت هم استفاده می‌شود که در این تبلیغات بدون سانسور مورد استفاده قرار می‌گیرند. پرتوک می‌گفت: «این‌ها افرادی هستند که می‌گویند وضعیت فعلی برای ما بد است و می‌خواهند آن را بیان کنند. آن‌ها از روی باد معده سخن می‌گویند، اما ما زبان خود را اصیل نگه می‌داریم.»

این استراتژیست باسابقه خاطر نشان ساخت که محتمل است که رأی‌دهندگان مرتز کمترین تماشای تبلیغات انتخاباتی را داشته باشند و هشدار داد که افراط و تفریط می‌تواند رأی‌دهندگان مسن آن‌ها را خاموش کرده و این حزب ۲۹ ساله را به زیر آستانه رأی فرو برد. استراتژیست‌ها فقط چیز‌های مثبتی در مورد «ییش آتید» می‌گویند که از زمان آغاز انتخابات دائما در نظرسنجی‌ها بالا می‌رود. آن‌ها می‌گویند رهبر این حزب یعنی «پائیر لاپید» باهوش بود که اجازه نداد رقابت‌ها او را به نبرد با نتانیاهو بکشاند. آن‌ها می‌گویند که تصمیم وی برای نگفتن اینکه نامزد نخست‌وزیری شده، باعث شده او فردی سیاستمدارتر و دولتمردتر به نظر برسد و همین به او کمک کرد که شرکای «ییش آتید» در بلوک سیاسی را بالاتر از آستانه نگاه دارد.

یک مقام «ییش آتید» می‌گفت: «ما بر نخست‌وزیر شدن لاپید متمرکز نیستیم بلکه به‌دنبال اطمینان از این هستیم که لیتزمن و بن گویر اداره کشور را به دست نگیرند». این مقام افزود: «مردم علاقه‌ای به منافع سیاسیون ندارند. ما یک سال وحشتناک را داشته‌ایم. مردم می‌خواهند سیاستمداران به آن‌ها خدمت کنند». لاپید در «زوم» با تعداد کثیری از اسرائیلی‌ها صحبت کرده است. دستیارانش تخمین می‌زنند که او با ده‌ها هزار نفر (بیش از دیگر رهبران حزبی) صحبت کرده است.

نتانیاهو، اما دو رویکرد را با هم ترکیب کرده است: یکی گفتگو با مردم در «زوم» و دیگری گردهمایی‌های سیاسی واقعی. استراتژیست‌های باسابقه در مورد تا‌ثیر کارزار انتخاباتی وی اختلاف نظر دارند. یکی می‌گفت، تمرکز نتانیاهو در اینکه لاپید را به‌عنوان رقیب خود مطرح سازد می‌تواند در به زیر کشیدن «آبی و سفید» و «مرتز» و بردن آن‌ها به زیر آستانه موثر باشد، رأی ۲۰۰ هزار رأی‌دهنده چپ را بی‌اثر سازد و می‌تواند رأی‌دهندگان راست‌گرا را از «امید جدید» و «یامینا» بازگرداند.

یک استراتژیست باسابقه دیگر می‌گفت، نتانیاهو در مورد اینکه کاری کند که رای‌دهندگان راست‌گرا آن‌قدر از لاپید بترسند در اشتباه است. این استراتژیست می‌گفت، مبارزات مثبت لیکود بر واکسن‌ها متمرکز است و اقتصاد هم میزانی از موفقیت را داشته است، اما مبارزات منفی حزبی بیشتر بر راست سنتی در برابر خطوط چپ متمرکز بوده که در این انتخابات مهم نیستند. این استراتژیست می‌گفت: «راست و چپ در حال حاضر معنای زیادی ندارد.

این مساله رأی‌دهندگان راست‌گرا را می‌راند. این عملکرد پایین لیکود را توضیح می‌دهد». با این حال، یک منبع نزدیک به «بنت» می‌گوید: «ما به ساعر حمله نخواهیم کرد. رای‌دهندگانش او را رها خواهند کرد. وی پیش از این اعتبار خود را از دست داده است. گیدون ساعر تمام شده است». در هر حال، اکنون عرصه سیاسی اسرائیل به شدت پر تنش است و هر حزبی تلاش دارد با توسل به رویکرد‌هایی که استراتژیست‌ها و نظرسنج‌ها ارائه می‌دهند دستور کار خود را به پیش ببرد و خود را پیروز میدان رقابت‌ها جلوه دهد.