آمار‌های رسمی نشان می‌دهد در میان استان‌های کشور، استان تهران، سمنان، البرز و قم کمترین افزایش شاخص قیمت ماهانه را در آبان‌ماه تجربه کردند. در مقابل ایلام، اردبیل، آذربایجان غربی و خراسان شمالی نیز بیشترین افزایش تورم ماهانه را در ماه دوم فصل پاییز ثبت کردند.
این آمار‌ها همچنین نشان می‌دهد تورم ماهانه گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» کل کشور در آبان‌ماه ۱۳ درصد و گروه «غیرخوراکیها و خدمات» ۶/ ۱ درصد رسیده است. برخلاف ماه‌های گذشته که به دلیل نوسانات ارزی تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات بیشتر از تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بوده در ماه آبان به دلیل عوض شدن محور تورم از کالا‌های غیرخوراکی به کالا‌های خوراکی، تورم کالا‌های خوراکی سبقت گرفته است.
بررسی این آمار‌ها همچنین نشان می‌دهد استان‌های اردبیل و ایلام با ثبت تورم ۳/ ۱۶ درصدی، بیشترین تورم ماهانه در گروه خوراکی‌ها را تجربه کرده‌اند. در گروه غیرخوراکیها و خدمات نیز استان ایلام با تورم ماهانه به میزان ۳/ ۴ درصد بیشترین تورم ماهانه را به خود اختصاص داده است. شاید دلیل این موضوع، جذاب شدن پدیده قاچاق معکوس کالا در پی نوسانات نرخ ارز باشد.
کمترین و بیشترین تورم‌های استانی در آبان‌ماه
براساس گزارش منتشر شده مرکز آمار ایران در میان ۳۱ استان کشور، استان تهران کمترین افزایش شاخص قیمت ماهانه را در آبان‌ماه ثبت کرده است. آمار‌ها نشان می‌دهد استان تهران در ماه مذکور تورم ۲/ ۳ درصدی را ثبت کرده است. استان سمنان با ثبت تورم ماهانه ۴/ ۴ درصدی و استان‌های البرز و قم با تورم ۵/ ۴ درصدی، کمترین تورم ماهانه استان‌های کشور را بعد از تهران در آبان‌ماه تجربه کردند.
در مقابل، استان ایلام بیشترین افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده را در دومین ماه پاییز سال‌جاری ثبت کرده است؛ به‌طوری‌که نرخ تورم ماهانه استان ایلام در آبان‌ماه معادل ۸/ ۸ درصد گزارش شده است. استان اردبیل با ثبت تورم ماهانه ۴/ ۸ درصدی و استان‌های آذربایجان غربی و خراسان شمالی نیز با تورم ۶/ ۷درصدی، بیشترین تورم ماهانه استان‌های کشور را بعد از ایلام در آبان‌ماه ثبت کردند.
نکته قابل توجه در گزارش تورم استانی این است که داده‌های سری زمانی مربوط به تورم‌های ماهانه استان‌های ایران فاقد روند منظمی است؛ به‌عنوان مثال نمی‌توان این توقع را داشت که در سه ماه اخیر استان‌هایی که کمترین و بیشترین میزان نرخ تورم ماهانه را ثبت کرده‌اند در ماه‌های دیگر این روند را حفظ کنند.
طبق گزارش‌های رسمی کمترین تورم ماهانه را در شهریورماه استان اردبیل (۷/ ۱ درصد)، در مهرماه استان کهگیلویه و بویراحمد (۱/ ۴ درصد) و در آبان‌ماه استان تهران (۲/ ۳ درصد) تجربه کرده است. در مقابل بیشترین تورم ماهانه را در شهریورماه استان کهگیلویه و بویراحمد (۳/ ۶ درصد)، در مهرماه استان آذربایجان غربی (۳/ ۱۰ درصد) و در آبان‌ماه استان ایلام (۸/ ۸ درصد) ثبت کرده‌اند.
تفاوت ضریب اهمیت تورم در شهر و روستا
مرکز آمار کشور، جزئیات تورم استانی را براساس دو گروه کالا‌های «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و کالا‌های «غیرخوراکی و خدمات» منتشر می‌کند. براساس گزارش منتشر شده برای آبان‌ماه، ضریب اهمیت کالا‌های خوراکی معادل ۲۴/ ۲۷ درصد و برای کالا‌های غیرخوراکی معادل ۷۶/ ۷۲ درصد در کل کشور است. البته این عدد از برآیند ضریب اهمیت برای گروه‌های شهری و روستایی به دست آمده که در واقع تفاوت بسیار زیادی بین گروه‌های شهری و روستایی برای صرف هزینه‌های خانوار وجود دارد. ضریب اهمیت کالا‌های گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» برای خانوار‌های شهری به میزان ۲۵ درصد و برای خانوار‌های روستایی به میزان ۶/ ۳۹ درصد ثبت شده است.
از طرفی ضریب اهمیت کالا‌های بادوام «غیرخوراکی و خدمات» برای خانوار‌های روستایی معادل ۴/ ۶۰ درصد و برای خانوار‌های شهری معادل ۷۵ درصد به دست آمده است. آمار‌ها بیان می‌کند، بیشترین ضریب اهمیت گروه کالایی «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» در خانوار‌های روستایی متعلق به استان سیستان و بلوچستان به میزان ۴/ ۵۵ درصد است. در نقطه مقابل پایین‌ترین ضریب اهمیت گروه کالایی «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» برای خانوار‌های شهری متعلق به استان تهران (۸/ ۱۸ درصد) است.
ضریب اهمیت مربوط به کالا‌های خوراکی و غیرخوراکی، شاخصی برای مشخص شدن میزان رفاهی خانوار‌ها در کشور‌ها است. آمار‌ها و داده‌ها نشان می‌دهد، رفاه اقتصادی خانوار‌ها نتیجه‌ای از سایر شاخص‌های اقتصادی یک استان نظیر رشد اقتصادی و میزان توسعه اقتصادی آن استان است.
گرانی خوراکی‌ها و غیرخوراکیها در ایلام
براساس طبقه‌بندی ارائه شده در این گزارش، تورم ماهانه گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» کل کشور در آبان‌ماه ۱۳ درصد و گروه «غیرخوراکیها و خدمات» ۶/ ۱ درصد بوده است. برخلاف ماه‌های گذشته که به دلیل نوسانات ارزی تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات بیشتر از تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بوده در ماه آبان به دلیل عوض شدن محور تورم از کالا‌های غیرخوراکی به کالا‌های خوراکی، تورم کالا‌های خوراکی‌ها سبقت گرفته است. نگاهی به استان‌های کشور نشان می‌دهد استان‌های اردبیل و ایلام بیشترین تورم ماهانه در گروه خوراکی‌ها را تجربه کرده‌اند. استان‌های اردبیل و ایلام، تورم ۳/ ۱۶درصدی در گروه خوراکی‌ها ثبت کرده‌اند.
همچنین ضریب اهمیت کالا‌های خوراکی در استان ایلام به میزان ۳/ ۳۵ درصد و در استان تهران ۱۹ درصد است. این موضوع نشان می‌دهد به دلیل آنکه در استان‌های محروم کشور بخش مهمی از سبد خانوار‌ها را کالا‌های خوراکی و ضروری تشکیل می‌دهد و این گروه وزن بالایی در سبد خانوار دارد در نتیجه بالارفتن تورم بی‌سابقه خوراکی‌ها در آبان‌ماه، سبب شده تا اثر بالاتری روی استان‌های محروم و کم‌درآمد کشور داشته باشد. در گروه غیرخوراکیها و خدمات نیز استان ایلام با تورم ماهانه به میزان ۳/ ۴درصد بیشترین تورم ماهانه را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که در استان سمنان کمترین تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها ثبت شده است. تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات در استان سمنان معادل ۳/ ۰ درصد بوده است. از نظرضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی، استان تهران بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. در این استان ضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی به میزان ۸۱ درصد است در حالی که میانگین ضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی در کل کشور معادل ۷/ ۷۲ درصد است. همچنین ضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی در استان سیستان و بلوچستان به میزان ۸/ ۵۶ درصد است.
این موضوع نشان می‌دهد در استان‌های پردرآمد سهم کالا‌های بادوام غیرخوراکی و خدمات در سبد خانوار بیشتر است. علت اینکه تورم کالا‌های غیرخوراکی در استان ایلام برخلاف تصور در آبان‌ماه بیشتر از سایر استان‌ها حتی تهران با تورم ۸/ ۰ درصدی شده شاید این موضوع باشد که به دلیل همجواری ایلام با کشور‌های همسایه نوسانات ارزی بیشتر در استان‌های مرزی اثر می‌گذارد.
از این‌رو پدیده قاچاق معکوس کالا به دنبال افزایش نرخ ارز و ارزان تمام‌شدن کالا‌های اساسی و سود حاصل از قاچاق این کالا‌ها برای کشور‌های همسایه جذاب شده است. براین اساس این موضوع نه تنها می‌تواند بر کمبود کالا در شهر‌های مرزی و بازار داخلی اثر بگذارد بلکه می‌تواند بر قیمت کالا‌های اساسی نیز اثر بگذارد و موج جدیدی از تورم را شکل دهد.
بالاخره هرجایی یه جوری باید معروف بشه.