فرارو- در هفتههای اخیر نیروی انتظامی دور تازه از برخورد با اراذل و اوباش را آغاز کرده است. تعدادی از متهمان به اوباشگری در محلات خود با دستبند و پابند و به شکل تحقیرآمیز گردانده شدند. پلیس از این اقدام دفاع کرده است، اما در فضای رسانهای انتقادات زیادی را به دنبال داشته است. روز گذشته رییس قوه قضائیه به "اوباشگردانی" واکنش نشان داد و گفت که تعرض به آنها مجاز نیست.
به گزارش فرارو، روز سهشنبه ۱۵ مهر
ویدیوها و تصاویری از گرداندن متهمان توسط ماموران نیروی انتظامی در سطح شهر تهران منتشر شد که واکنش گسترده کاربران در شبکههای اجتماعی را به همراه داشت.
علاوه بر این مورد از دورگردانی اوباش در پایتخت، روز پنجشنبه ۱۰ مهر نیز در شهر رشت تعدادی از متهمانی که طی یک نزاع در بیمارستان پورسینای این شهر بازداشت شده بودند، در سطح شهر همراه از جانب پلیس گردانده شدند.
این اقدامات در وضعیت پیچیده شیوع کرونا در کشور رخ میدهد. در حالیکه هر گونه تجمعی ممنوع است "اوباشگردانی" باعث تجمع مردم بدون رعایت فاصله اجتماعی شده که میتواند خطراتی برای جان شهروندان داشته باشد.
گرداندن اوباش در رشت
مخالفان چه میگویند؟
از طرف دیگر به عقیده بسیاری از حقوقدانان و کارشناسان اقدام پلیس خلاف قانون است.
عمادالدین باقی فعال مدنی و حقوقدان در این باره میگوید: «در قانون مجازات اسلامی مطلقا چنین مجازاتی دیده نشده و اساسا توجه داشته باشید که قانون مجازات برای پس از اثبات وقوع جرم تعیین مجازات میکند حتی برای پس از وقوع اثبات جرم هم چنین مجازاتی در نظر گرفته نشده است، چون اگر چنین مجازاتی در نظر گرفته میشد برخلاف شرع و برخلاف قانون اساسی بود.»
او معتقد است اوباشگردانی خلاف اصل ۳۹ قانون اساسی است. براساس این اصل "هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده، به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است."
به گفته باقی "وقتی قانون صراحت دارد که بعد از اثبات جرم هم نمیشود به کسی اهانت و هتک حرمت و حیثیت کرد، آن وقت ببینید که گرداندن افرادی در شهر با برچسب اوباش و ارتکاب این رفتارها علیه آنها چقدر ضد قانونی است؛ یعنی افرادی که حتی اگر جرمشان ثابت میشد هم حق نداشتید چنین رفتاری با آنها بکنید. در حالی که از نظر قانونی حتی اگر کسی را در صحنه جرم و حین ارتکاب جرم بازداشت کنند تا زمانی که حکم دادگاه قطعی نشود، مشمول اصل برائت است."
برخی دیگر از ناظران معتقدند که این رفتار پلیس نه تنها غیر قانونی است بلکه بیفایده هم هست. حسین رئیسی کارشناس حقوقی در این در توئیتی نوشت: «این اتفاق هیچ اثر بازدارندگی ندارد. هیچ داده علمی آن را تایید نمیکند.»
محسن شاهین، وکیل پایه یک دادگستری نیز در این باره معتقد است: «اجرای مجازات و برخورد قهرآمیز پلیس صرفاً شاید ارتکاب را در مدت محدودی کاهش دهد، ولی هرگز زمینه و علل را محو نخواهد کرد و حتی ممکن است، نحوه دستگیری و محاکمه این افراد باعث ایجاد حس انتقام نهفته در آنها در آینده از جامعه شود. مهمترین سوالی که ذهن هر پرسشگری را در خصوص این شیوه پلیس به خود جلب میکند، میزان اثرگذار بودن آن است، آیا این روش منجر به عبرتانگیزی و بازدارندگی و جلوگیری از اشاعه و تکرار این قبیل رفتارها شده یا خیر؟ با نگاه به آمار واقعی وقوع این نوع جرائم در جامعه مؤثر بودن آن با چالش بزرگی مواجه خواهد بود و نگاهی واقعبینانه قضاوتی جز بیاثر بودن آن نخواهد داشت.»
در این بین روزنامه نگاران و عکاسان میگویند برخی متهمانی که در طرح پلیس "دورگردانی" شدند، چند سال پیش نیز گردانده شده بودند، اما حالا با جرایم سنگین تر.
مرضیه موسوی عکاس مطبوعاتی در این باره هفته پیش نوشت: «امروز برای عکاسی از خیابانگردانی اراذل و اوباش به محله مشیریه تهران رفته بودم، تو کلانتری مشیریه وقتی متهم رو آوردن، دیدم چقدر قیافهاش آشناس. یادم افتاد که سال ۹۰، همین متهم رو، تو همین محله! تو خیابونها دور داده بودند و من عکاسی کرده بودم… به اصطلاح پلیس متهم به نام م. از طرح اراذل ۲، به سطح ۱ رسیده ...»
تماشاچیان دورگردانی اوباش بدون رعایت ضوابط بهداشتی کرونا
دفاع پلیس
پس از این انتقادات شدید، پلیس تهران واکنش نشان داد و از عملکردش دفاع کرد. سردار حسین رحیمی فرمانده انتظامی پایتخت گفت: "ذات اوباشگری گردنکلفتی، عربدهکشی، قدارهبندی، اخاذی از مردم و دست درازی به نوامیس مردم است؛ ما مجرمان زیادی را بازداشت میکنیم، اما برای آنها چنین کاری نمیکنیم."
او معتقد است "با اوباشی که در محله به نوامیس تعرض کرده و از مغازهها و افراد باجگیری کرده و قداره در دست خودروها و مغازهها را تخریب میکنند نمیتوان برخوردی مانند یک سارق داشت."
سردار رحیمی با تأکید بر این مطلب که پلیس اسیر جوسازی نمیشود گفت: "مسوولیت پلیس برخورد با کسانی است که به حقوق مردم دستدرازی میکنند؛ پلیس در این موارد کوتاه نمیآید."
او همچنین در پاسخ به اینکه رفتار پلیس غیرقانونی است تاکید کرد که "پلیس مسائل قانونی را رعایت میکند و بدون قانون عمل نمیکند."
رییس قوه قضائیه می گوید تعرض به اوباش جایز نیست
دستور رییس قوه قضائیه
با وجود دفاع قاطع رییس پلیس تهران از دورگردانی اوباش، رییس قوه قضائیه از برخی رفتارها در این باره انتقاد کرد و دستور برخورد با متخلفان را صادر کرد.
طبق اعلام مرکز رسانه قوه قضاییه در ماجرای اوباش گردانی اخیر، آیتالله رئیسی از همان لحظات اولیه اطلاع، به دادستان تهران دستور داده است در خصوص مصادیق تعدی از قانون و نقض حقوق شهروندی، با متخلفین اعم از بازپرس و یا مأمورین برخورد شود.
رییس قوه قضائیه ضمن تأکید بر برخورد قاطع و بی امان با اراذل واوباش، حکم به تشهیر را صرفا در صلاحیت دادگاه و آن هم در چارچوب قوانین و مقرارت میداند که تعرض به متهم ولو اوباش قطعا مجاز نیست.
این دستور قوه قضائیه قابل تفسیر است. تشهیر، در فقه و مجازات اسلامی یعنی شناساندن مجرمان به جامعه و شهر است.
قوه قضائیه دورگردانی اوباش را متوقف نکرده بلکه آن را مشروط به حکم دادگاه و بدون اعمال خشونت دانسته است.
عمادالدین باقی درباره موضع رییس قوه قضائیه در توئیتی نوشت: "سال86که مرتضوی اوباش گردانی را درتهران راه انداخت و متهمان را مورد ضرب وشتم و تحقیر قرار دادند وقتی نوشتیم و مصاحبه و اعتراض کردیم دادستانی تهران بیانیه داد و همه را تهدید به برخورد و مجازات کرد اما اینکه اینبار اتفاق نیکویی رخ داده و شنیده شدن سخن منتقدان و ادله آنها درخور تقدیرست."
باید این افراد با تایید یا تست یک روانشناس در صورت نداشتند صلاحیت زندگی در بین مردم در آسایشگاهها باشند و یا از زندان ها آزاد نشوند .
وگرنه با این کارها تا الان کسی متنبه نشده است .
تا جاییکه من یاد دارم تو این 20 سال خیلی از این افراد را در سطح شهر یا محل زندگیشان گردانده اند و 6 ماه بعد آنها را دوباره آزاد کرده اند و این گرداندن در سطح شهر برای آنها خیلی عادی و معمولی شده است .
اگر حضور کسی برای دیگر افراد جامعه مخاطره انگیز است ( مانند یک بیمار روانی خطرناک) باید آن شخص را در آسایشگاه یا محلی دور از اجتماع نگهداری کرد .