تحقیقات میدانی از بازار معاملات خرید و فروش واحدهای مسکونی با قدمت بیش از ۵۰ تا ۶۰ سال حکایت از آن دارد که هماکنون اگرچه تعداد این خانهها در پایتخت محدود است و در سالهای گذشته عمده آنها تخریب و نوسازی شده اما کماکان بهصورت محدود میتوان فایلهایی مربوط به فروش این واحدها را در بازار مسکن مشاهده کرد.
بررسیهای «دنیایاقتصاد» نشان میدهد در حالی که حجم عرضه واحدهای مسکونی با قدمت بیش از ۵۰ سال در تهران و در مناطق مرکزی و تاریخی شهر محدود است اما هر از گاهی یک یا دو فایل فروش این گونه واحدها در بازار محلات قدیمی مشاهده میشود که متقاضیان میتوانند این خانهها را برای دو منظور عمده خریداری کنند.
برخی متقاضیان این واحدها مانند بخش عمدهای از خریداران واحدهای مسکونی قدیمیساز و کلنگی به دنبال خرید این خانهها برای تخریب و نوسازی هستند. در واقع این خانهها از سوی این افراد برای ساخت مجتمعهای آپارتمانی خریداری میشود و پس از تخریب و نوسازی ساخت پروژههای مسکونی، اداری یا تجاری در آنها آغاز میشود. با این حال با رواج تبدیل خانههای قدیمی و تاریخی به کافهرستورانها یا کافهگالریهای سنتی، برخی از متقاضیان این خانهها نیز افرادی هستند که قصد دارند پس از بازسازی این خانهها آنها را تبدیل به کافهرستوران و کافهگالری کنند.
در سالهای اخیر هر روز به تعداد خانههای تاریخی که پس از انجام عملیات بازسازی به کافهرستوران، کافهسینما و کافهگالری تبدیل شدهاند اضافه شده است. کانون تمرکز این خانهها یا کافهها نیز مناطق مرکزی شهر است که بافت تاریخی تهران قدیم محسوب میشود. مالکان و عرضهکنندگان این خانههای قدیمی در متن آگهی فروش این خانهها نیز با تاکید بر قابلیت تبدیل این خانههای قدیمی به انواع کافهرستورانها سعی میکنند جاذبه بیشتری برای فروش آنها ایجاد کنند.
با این حال، تحقیقات میدانی نشان میدهد خریداران این خانهها علاوه بر اینکه میتوانند آنها را تبدیل به کافهرستوران و... کنند، کماکان امکان تخریب و نوسازی آنها متناسب با کاربری زمین آن را دارند. در واقع خریداران متناسب با هدفی که از خرید این خانهها دارند میتوانند این خانهها را تبدیل به کافهرستوران کرده یا آن را تخریب و اقدام به آپارتمانسازی کنند.
با این حال، تاکید فروشندگان بر قابلیتهای کاربردی اینگونه املاک قدیمی در متن آگهیها امکان تبدیل آنها به کافه و رستوران سنتی است. برخی از فروشندگان این خانهها متناسب با هزینهای که خریدار در صورت تمایل باید برای بازسازی این خانهها پرداخت کند اقدام به تعیین قیمت فروش میکنند. در عمده موارد به دلیل عدمامکان استفاده از بنای موجود، خانهها به دلیل قدیمیساز و حتی مخروبه بودن آنها، تنها قیمت زمین از سوی فروشنده محاسبه و اعلام میشود اما در برخی دیگر که امکان بازسازی وجود دارد و بنا قابل بازسازی و استفاده مجدد است، قیمت فروش بالاتر تعیین میشود.
تحقیقات میدانی «دنیایاقتصاد» نشان میدهد هماکنون تعداد فایلهای فروش این خانهها در بازار مسکن مناطق تاریخی شهر تهران اندک است. با این حال، بنا بر اعلام فعالان بازار مسکن خانههای دهه ۳۰ شمسی در صورتی که بنای قابل استفاده و قابل بازسازی داشته باشند بهطور متوسط هماکنون مترمربعی ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان ارزش دارند. هر چند این رقم بهصورت متوسط و در میان فایلهایی که به تازگی به بازار عرضه شدهاند دیده میشود و حتی برخی فایلهای مشابه با قیمتهای بالاتر یا کمتر نیز وجود دارند که مالکان آنها، این خانهها را برای فروش به بازار عرضه کردهاند.
در یک نمونه از آگهیهای مربوط به فروش این خانهها، مالکی در یک محله قدیمی و تاریخی شهر تهران در مرکز پایتخت، در نزدیکی سفارت انگلیس، ملک خود را برای فروش به بازار عرضه کرده است. قیمت کل این ملک ۱۶ میلیارد تومان اعلام شده است. متراژ زمین این ملک که آگهی فروش آن طی چند روز اخیر در میان فایلهای فروش مسکن محلات قدیمی شهر تهران منتشر شده است ۳۱۰ مترمربع اعلام شده است. این ملک دارای بنایی ۷۵۰ مترمربعی و زمان ساخت آن مربوط به دهه ۳۰ است که بنا بر اعلام فرد آگهیدهنده یکی از کاربریهایی که خریدار میتواند برای آن در نظر داشته باشد تبدیل آن به کافهرستوران سنتی، کافهگالری یا بوتیک هتل است. با این حال، آگهیدهنده به «دنیایاقتصاد» اعلام کرد: در صورتی که خریداران اینگونه خانهها قصد تخریب و بازسازی و ساخت مجتمعهای جدید آپارتمانی در زمین این خانههای قدیمی و تاریخی داشته باشند نیز شهرداری متناسب با پهنهای که ملک در آن واقع شده است اقدام به صدور مجوز ساخت مسکونی، تجاری یا اداری میکند.
بنابراین نهتنها میتوان این خانههای قدیمی را بازسازی و بهصورت مجدد و در قالب کافهرستورانهای سنتی یا مراکز اقامتگاهی مورد استفاده قرار داد بلکه میتوان آنها را تخریب و نوسازی کرد. با این حال از آنجا که به تازگی با سهولت بیشتری امکان تغییر کاربری این خانهها به کافهرستورانهای سنتی وجود دارد فعالان بازار معاملات این خانهها توصیه میکنند خریداران این خانهها را تبدیل به آپارتمان نکنند و از آنها برای ایجاد یک کافهرستوران سنتی یا فضای اقامتگاهی استفاده کنند.
آنطور که آگهیدهنده ملک فروشی دهه ۳۰ به «دنیایاقتصاد» اعلام کرد، هماکنون با بودجه یک تا ۲ میلیارد تومانی میتوان املاک قدیمی مربوط به دهه ۳۰ که به لحاظ مشخصات سازهای بنای آنها مستحکم و قابل استفاده است را بازسازی و به یک کافهرستوران تبدیل کرد.
همچنین با هزینهای نزدیک به حدود ۴ تا ۵ میلیارد تومان نیز میتوان این خانهها را به اقامتگاهها و هتلهای کوچک سنتی تبدیل کرد. از جمله ویژگیهای دیگری که خانههای قدیمی ساخته شده در دهه ۳۰ دارند میتوان به سرداب، آبانبار و اندرونیها و بیرونیهای ساخته شده به سبک معماری ایرانی - اسلامی اشاره کرد که بازدید از این قسمتها برای مراجعهکنندگان از جذابیت زیادی برخوردار است.