فرارو-"ریچارد هاس" رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در مقالهای برای "پایگاه خبری پراجکت سیندیکت"، به بررسی این نکته پرداخته که روند سیاسی پیرامون هرگونه واکسن تولیدی جهت درمان ویروس کرونا چگونه است و خواهد بود. وی در این رابطه مینویسد:
تلفات جهانی پاندمی ویروس کرونا، زیاد و قابل توجه است. تاکنون بیش از نیم میلیون نفر جان خود را بر اثر ابتلا به کرونا از دست داده اند، صدها میلیون نفر به دلیل محدودیتهای کرونا سر کار خود حاضر نمیشوند و یا شغلشان را از دست داده اند، و تریلیون¬ها دلار سرمایه نیز نابود شده است. با این همه، ویروس کرونا همچنان در حال گسترش است و احتمال مرگِ انسانهای بیشتری نیز وجود دارد.
به گزارش فرارو، چندان شگفت انگیز نیست که در شرایط کنونی، تمایل زیادی برای تولید واکسن ویروس کرونا در اقصی نقاط جهان وجود دارد. در شرایط فعلی، بیش از صد مورد تلاش برای تولید واکسن کرونا در گوشه و کنار جهان در جریان است. برخی از این تلاش ها، امیدوار کننده به نظر میآیند و به نظر میرسد از این میان، یک یا چند مورد زودتر از بقیه به نتیجه برسند و واکسنی که باید چند سال برای تولید آن زحمت کشید را بتوانند در بازه زمانی محدودتری کشف کرده و به مرحله تولید برسانند.
با این حال، حتی اگر یک یا چند واکسن ظهور پیدا کنند که نویدبخش مصونت حداقلی برای انسانها در زمینه ابتلا به ویروس کرونا باشند، مشکلات در بخش بهداشت و سلامت عمومی، همچنان سرجای خود باقی خواهند ماند. همانطور که هر متخصصی در حوزه بهداشت و درمان میتواند شهادت دهد، واکسن ها، راه حلی عام برای همگان نیستند. آنها فقط و فقط یک ابزار در زرادخانههای پزشکی هستند.
نمیتوان انتظار داشت که هیچ واکسنی تولید شود که قادر به ایجاد ایمنی کامل و ابدی برای تمامی افرادی شود که آن را مصرف میکنند. میلیونها نفر از واکسیناسیون خودداری خواهند کرد. از سویی نباید فراموش کرد که در جهان حدودا هشت میلیارد مرد و زن و کودک نیز وجود دارد که این مساله خود حاکی از عظمت و گستردگی مساله است. تولید هشت میلیارد دُز از یک یا چند واکسن و توزیع آنها در سطح جهان، سالها (و نه ماه ها) زمان میبرد.
اینها همه مسائلی هستند که به علم و دانش، تولید، و بحث تدارکات (قابلیتهای لجستیکی) ارتباط دارند. مطمئنا مشکلات فراوانی در رابطه با این مسائل وجود دارند. با این حال، مسائل سیاسی حول مساله تولید واکسن برای ویروس کرونا و توزیع جهانی آن نیز، به همان اندازه، چالش زا هستند. برای شروع باید این سوال را مطرح کرد: چه کشور یا گروهی هزینههای تولید یک واکسن را خواهند پرداخت؟ چگونه دانش فنی تولید واکسن ویروس کرونا به دیگر کشورها و شرکتها در جهان اعطا خواهد شد؟ شاید سختترین سوال سیاسی در این رابطه این باشد که بحث دسترسی به واکسن ویروس (دسترسی مردم و کشورهای مختلف در جهان به واکسن کرونا) در اقصی نقاط جهان چگونه خواهد بود؟ چه افراد و کشورهایی بایستی نخستین دُزهای واکسن ویروس کرونا را دریافت کنند؟ اولویتها در زمینه ارائه واکسن ویروس کرونا به اقشار مختلف مردم را چه افراد و گروههایی تعیین میکنند؟ کشوری که واکسن کرونا در آن تولید شود، از چه مزایای ویژهای برخوردار خواهد شد؟ موضع کشورهای ثروتمند در برابر کشورهای فقیرتر در بحث واکسن ویروس کرونا چگونه خواهد بود؟ آیا رقابتهای ژئوپلیتیک در بحث اختصاص دادن واکسن ویروس کرونا وارد میدان خواهند شد و بر اساس آنها کشورها به دوستان و متحدانِ راهبردی خود واکسن را اختصاص میدهند و از اعطای آن به دشمنانشان مخالفت میورزند؟
در سطح ملی، هر دولتی بایستی به این مساله فکر کند که چگونه واکسنهایی را که تولید کرده و یا دریافت می¬کند را در میان مردم خود توزیع میکند؟ یک ایده در این رابطه این خواهد بود که در وهله اول، واکسن ویروس کرونا را بایستی به کارمندان نظام بهداشت و سلامت تخصیص داد. در ادامه، نیروهای پلیس، آتش نشانی، ارتش، معلمان، و دیگر کارگرانی که مشاغل حساس دارند، باید واکسن کرونا را دریافت کنند. دولتها همچنین بایستی برخی گروههای آسیب پذیر در برابر کرونا را نظیر سالمندان و افراد بیمار را قبل از اینکه ویروس کرونا به آنها آسیب جدی بزند، در نظربگیرند و آنها را در اولویت دریافت واکسن قرار دهند. در ادامه باید این سوال را پاسخ داد که آیا واکسن ویروس کرونا بایستی برای برخی رایگان باشد یا خیر، همگان بایستی به طور رایگان از آن برخوردار شوند؟
در سطح بین المللی، پرسشها و چالش ها، به مراتب، پیچیدهتر هستند. ما باید اطمینان حاصل کنیم که فرآیند تولید واکسن کرونا به سرعت پیگیری میشود، قوانین و مقررات در بحث دسترسی به واکسنِ تولید شده کرونا حاکم هستند، و منابع مالی و واکسن به میزان کافی برای کشورهای فقیرتر جهان درنظر گرفته میشود تا آنها هم بتوانند از ویروس کرونا در امان باشند.
البته در بحث تولید واکسن، یک مساله مهم دیگر هم مطرح میشود و آن این است که شاید برخی کشورها، کشور خود را در اولویت اول در مقایسه با دیگر مناطق جهان در بحث توزیع واکسن درنظر بگیرند و به نوعی، ملیگرایی در بحث واکسن کرونا در تضاد با بین المللی گرایی و همکاریهای بین المللی قرار بگیرد. حداقل تاریخ تحولات و رویدادهای اخیر، این گزاره را به خوبی تایید میکند. ویروس کرونا برای نخستین بار در چین ظاهر شد و خیلی زود به اقصی نقاط جهان گسترش پیدا کرد. با این همه، واکنش به ویروس کرونا، تا حد زیادی به سطح ملی محدود شده است. در این میان، برخی کشورها به لطف نظام بهداشت و سلامت خوب و با کیفیت خود و همچنین رهبری هوشمندانه سیاسی در کشورهایشان، به خوبی با بحران اپیدمی ویروس کرونا رو به رو شده اند. این در حالی است که در برخی از کشورهای دیگر جهان، وضعیت به نحو دیگری بوده و خسارتهای فراوانی را بر اثر کرونا متحمل شده اند.
تداوم این رویکردِ ملی گرایانه در بحث تولید و توزیع واکسن ویروس کرونا، مقدمهای جهت بروز یک فاجعه عظیم است. تنها تعداد انگشت شماری از کشورها قادرند واکسنهای کرونا جهت مقابله با این ویروس را بسازند. این مساله یعنی تولید ویروس کرونا بایستی در سطح جهانی انجام شود و نباید محدود به چند کشور بماند. دلایل و استدلالهایی که در رابطه با این مساله مطرح میشوند، فقط اخلاقی و انسان دوستانه نیستند، بلکه همچنین اقتصادی و راهبردی نیز هستند. برای اینکه جهان از شر ویروس کرونا خلاص شود، نیاز است تا تلاش و ارادهای در سطح جهانی، امکان بروز و ظهور پیدا کند. آنچه در این میان مهم است، جان میلیونها انسان، رفاه اقتصادی میلیاردها نفر، و برقرار ثبات اجتماعی در اقصی نقاط جهان است.