زمانی که سیستم ایمنی بدن به درستی کار می‌کند، مشکلی وجود ندارد. اما وقتی سیستم ایمنی ضعیف و یا بیش فعال داشته باشیم اهمیت این مسئله بالا می‌رود، زیرا بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها و سایر شرایط بهداشتی قرار می‌گیریم.
اگر می‌خواهید سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید، توصیه می‌شود با تغییر شیوه زندگی و استفاده از دارو‌های گیاهی این کار را عملی کنید.
سیستم ایمنی بدن چه کار می کند؟
سیستم ایمنی بدن یک شبکه تعاملی از اندام‌ها، گلبول‌های سفید و پروتئین‌ها است که بدن را در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها یا هر ماده خارجی محافظت می‌کند.
سیستم ایمنی بدن برای خنثی سازی و از بین بردن عوامل بیماری زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها یا قارچ‌هایی که وارد بدن می‌شوند، مواد مضر را به رسمیت نمی‌شناسند و علیه سلول‌های بیماری زا مبارزه می‌کنند.
سیستم ایمنی بدن برای محافظت از بدن عمل می‌کند. اما وقتی عملکرد سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد، آن موقع بیمار خواهیم شد. تحقیقات نشان می‌دهند که عدم فعالیت سیستم ایمنی بدن می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید شود، در حالی که بیش فعال بودن منجر به بیماری‌های آلرژیک و خود ایمنی می‌شود.
برای اینکه یکنواختی دفاعی طبیعی بدن حفظ شود، سیستم ایمنی بدن باید قادر به شناخت تمایز بین سلول‌های "خودی" و "غیر خودی"، ارگانیسم‌ها باشد. در اینجا تفاوت‌هایی وجود دارد:
• مواد "غیر خودی" به آنتی ژن گفته می‌شود، که شامل پروتئین‌های موجود در سطوح باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها است. سلول‌های سیستم ایمنی بدن وجود آنتی ژن‌ها را تشخیص داده و برای دفاع از خود تلاش می‌کنند.
• مواد "خود" پروتئین‌هایی هستند که بر روی سطح سلول‌های بدن ما وجود دارند. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن در مراحل اولیه یاد گرفته است که پروتئین‌های این سلول‌ها را به عنوان "خودی" معرفی کند، اما وقتی بدن خود را "خود" معرفی کند و با آن مبارزه کند، این واکنش خود ایمنی نامیده می‌شود.
نکته جالب در مورد سیستم ایمنی بدن این است که به طور مداوم در حال سازگاری و یادگیری است تا بتواند با باکتری‌ها یا ویروس‌هایی که به مرور زمان تغییر می‌کنند مبارزه کند. سیستم ایمنی دو نوع دارد:
• سیستم ایمنی خودی به عنوان یک دفاع عمومی در برابر عوامل بیماری زا عمل می‌کند.
• سیستم ایمنی تطبیقی، پاتوژن‌های بسیار خاصی را که بدن قبلاً با آن‌ها ارتباط داشته هدف قرار می‌دهد.
این دو نوع یکدیگر را در برابر هرگونه واکنش به بیماری‌ها یا ماده مضر تکمیل می‌کنند.
اختلالات سیستم ایمنی
قبل از فراگیری دقیق نحوه تقویت سیستم ایمنی بدن، ابتدا باید بدانید که بیشتر اختلالات ایمنی ناشی از پاسخ بیش از حد ایمنی و یا حمله خودکار خود ایمنی است. اختلالات سیستم ایمنی بدن شامل موارد زیر می‌شوند:
• آلرژی و آسم: آلرژی یک واکنش التهابی با واسطه ایمنی به مواد محیطی معمولاً بی ضرر است که به عنوان آلرژن شناخته می‌شوند. بدن نسبت به آلرژن بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و باعث ایجاد واکنش ایمنی و علائم آلرژی می‌شود. این می‌تواند منجر به یک یا چند بیماری آلرژیک مانند آسم، رینیت آلرژیک، درماتیت آتوپیک و آلرژی غذایی شود.
• بیماری‌های ناشی از سیستم ایمنی ضعیف: در مواردی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن یک یا چند قسمت از آن را از دست می‌دهد و خیلی آرام به یک ماده خارجی واکنش نشان می‌دهد. شرایط کمبود ایمنی، مانند HIV / AIDS و نقص ایمنی ناشی از مصرف دارو و اختلال شدید سیستم ایمنی بدن است، که می‌تواند منجر به عفونت شود که گاهی اوقات تهدید کننده زندگی هستند.
• بیماری‌های خود ایمنی: بیماری‌های خود ایمنی باعث می‌شوند سیستم ایمنی بدن در پاسخ به مواد ناشناخته سلول‌ها و بافت‌های بدن حمله کند. نمونه‌هایی از بیماری‌های خود ایمنی شامل آرتریت روماتوئید، لوپوس، بیماری التهابی روده، مولتیپل اسکلروزیس و دیابت نوع ۱ است.
تقویت کننده‌های سیستم ایمنی
هنگام جستجوی چگونگی تقویت سیستم ایمنی بدن، به این گیاهان، غذا‌ها، مکمل‌ها و روغن‌های اساسی نگاهی بیندازید.
گیاهان دارویی
۱. مخروط سانان (Echinacea)
بسیاری از ترکیبات شیمیایی مخروط سانان محرک قدرتمند سیستم ایمنی بدن هستند که می‌توانند ارزش درمانی قابل توجهی را ارائه دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین فواید شان درمان عفونت‌ها است.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ که در مجله پزشکی مبتنی بر شواهد منتشر شد، نشان داد که مخروط سانان حداکثر تاثیر بر روی عفونت‌های مکرر را از خود نشان می‌دهند و هنگامی که شرکت کنندگان برای جلوگیری از سرماخوردگی از این درمان گیاهی استفاده کردند، اثرات پیشگیری بسیار افزایش پیدا کرد.
یک مطالعه در سال ۲۰۰۳ که در دانشکده پزشکی دانشگاه ویسکانسین انجام شد، نشان داد که این درمان گیاهی فعالیت‌های مهم سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد. محققان پس از بررسی چندین ده آزمایش انسانی از جمله تعدادی کارآزمایی تصادفی، دریافتند که این عضو از خانواده کاسنیان فواید زیادی دارند از جمله تقویت سیستم ایمنی و درمان عفونت‌های حاد تنفسی.
۲. جینسنگ
گیاه جینسنگ، متعلق به خانواده Panax، می‌تواند به شما در تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت‌ها کمک کند. از ریشه، ساقه و برگ‌های جینسنگ برای حفظ هموستاز ایمنی و تقویت بدن در برابر بیماری یا عفونت استفاده کرد.
جینسنگ با تنظیم هر نوع سلول ایمنی از جمله ماکروفاژ‌ها، سلول‌های کشنده طبیعی، سلول‌های دندریتیک، سلول‌های T. و B. عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد. همچنین ثابت شده که دارای ترکیبات ضد میکروبی است که به عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر عفونت‌های باکتریایی و ویروسی عمل می‌کند.
یک مطالعه منتشر شده در ژورنال آمریکایی طب چینی نشان می‌دهد که عصاره جینسنگ با موفقیت پاسخ آنتی بادی را در بدن القا می‌کند. آنتی بادی‌ها به آنتی ژن‌ها مانند سموم یا ویروس‌ها متصل می‌شوند و از تماس و آسیب رساندن به سلول‌های طبیعی بدن جلوگیری می‌کنند.
به دلیل توانایی که جینسنگ دارد می‌تواند در تولید آنتی بادی‌ها نقش داشته باشد و به بدن کمک کند تا با میکروارگانیسم‌های تهاجمی یا آنتی ژن‌های بیماری زا مبارزه کند.
خوراکی‌ها۳. آب قلم
آبگوشت یا آب قلم با تقویت سلامتی روده و کاهش التهاب ناشی از سندرم روده، عملکرد سیستم ایمنی را حمایت می‌کند. کلاژن و اسید‌های آمینه (پرولین، گلوتامین و آرژنین) موجود در مایع استخوانی به تقویت روده کمک و از یکپارچگی آن حمایت می‌کند.
همانطور که می‌دانید سلامت روده نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد، بنابراین مصرف آبگوشت و آب قلم به عنوان یک ماده غذایی عالی تقویت کننده سیستم ایمنی بدن عمل می‌کند.
۴. زنجبیل
اعتقاد بر این است که زنجبیل به دلیل خاصیت گرمی که دارد در تجزیه تجمع سموم در اندام‌ها موثر عمل می‌کند. همچنین به پاکسازی سیستم لنفاوی، خلاص شدن بدن از سموم، ضایعات و سایر مواد ناخواسته کمک می‌کند.
ریشه و اسانس زنجبیل می‌تواند طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها را با تقویت سیستم ایمنی و پاسخ‌های ضد التهابی درمان کنند. تحقیقات نشان می‌دهد زنجبیل پتانسیل ضد میکروبی دارد، که به درمان بیماری‌های عفونی کمک می‌کند.
همچنین به دلیل توانایی آن در درمان اختلالات التهابی ناشی از عوامل عفونی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها و همچنین عوامل فیزیکی و شیمیایی مانند گرما و سیگار شناخته شده است.
۵. چای سبز
مطالعات ارزیابی شده بر تاثیر چای سبز نشان می‌دهد که حاوی خاصیت آنتی اکسیدانی است. این ماده به عنوان یک ضد قارچ و آنتی ویروس عمل می‌کند و ممکن است برای بیماران با سیستم ایمنی ضعیف مفید باشد.
سیستم ایمنی بدن خود را با نوشیدن چای سبز مرغوب، روزانه تقویت کنید. آنتی اکسیدان‌ها و اسید‌های آمینه موجود در چای سبز به بدن برای مقابله با میکروب‌ها و بهبود وضعیت کمک می‌کنند.
۶. مواد غذایی سرشار از ویتامین C. مواد غذایی سرشار از ویتامین C.، مانند مرکبات و فلفل قرمز، با ارائه خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، سلامت سیستم ایمنی بدن را بهبود می‌بخشند.
مطالعات نشان می‌دهد دریافت مقدار کافی ویتامین C. (همراه با روی) در رژیم غذایی ممکن است به کاهش علائم عفونت‌های تنفسی و کوتاه کردن مدت زمان بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و برونشیت کمک کند.
غذا‌های سرشار از ویتامین C. برای تقویت سیستم ایمنی عبارتند از:
• مرکبات، از جمله پرتقال، لیمو و گریپ فروت
• توت سیاه
• گلابی بی کرک
• فلفل سبز و قرمز
• آناناس
• انبه
• عسل
• جعفری
۷. مواد غذایی سرشار از بتا-کاروتن
بتاکاروتن دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قدرتمندی است که می‌تواند در کاهش التهاب و مقابله با استرس اکسیداتیو کمک کند. به جای مصرف مکمل‌های بتاکاروتن، محققان پیشنهاد می‌کنند که بتاکاروتن می‌تواند با مصرف غذا‌های سرشار از کاروتنوئید تامین شود، و سلامتی را افزایش دهد.
غنی‌ترین منابع بتاکاروتن میوه‌های زرد، نارنجی و قرمز رنگ هستند و سبزیجات با برگ سبز. اضافه کردن غذا‌های زیر به رژیم غذایی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند:
• آب هویج
• کدو حلوایی
• سیب زمینی شیرین
• فلفل قرمز
• زردآلو
• کلم برگ
• اسفناج
مکمل‌ها۸. پروبیوتیک‌ها
از آنجا که سندروم روده تحریک پذیر علت اصلی حساسیت غذایی، بیماری خود ایمنی و عدم تعادل سیستم ایمنی یا سیستم ایمنی ضعیف است، مصرف غذا‌های پروبیوتیکی و مکمل‌ها بسیار حائز اهمیت است.
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های خوبی هستند که به هضم مواد مغذی و سم زدایی روده بزرگ کمک کرده و برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید هستند.
تحقیقات منتشر شده در Critical Review مواد غذایی و علوم غذایی نشان می‌دهد که ارگانیسم‌های پروبیوتیک ممکن است پاسخ‌های مختلف سیتوکین را القا کنند. مکمل پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بهبود سیستم ایمنی مخاطی روده و افزایش تعداد سلول‌های ایمنیوگلوبولین و سلول‌های تولید کننده سایتوکاین در روده تاثیر بگذارد و از بروز بیماری‌های ناشی از سیستم ایمنی ضعیف در دوران کودکی جلوگیری کند.
۹. ویتامین D. ویتامین D. می‌تواند پاسخ‌های ایمنی خودی و سازگار را تعدیل کند، مقدار کافی ویتامین D. سبب افزایش خود ایمنی و همچنین حساسیت به عفونت می‌شود.
تحقیقات ثابت می‌کنند که ویتامین D. برای حفظ و تقویت ایمنی موثر عمل می‌کند. چندین مطالعه مقطعی انجام شده است که سطح پایین ویتامین D. را با افزایش عفونت مرتبط می‌داند.
یک مطالعه انجام شده در بیمارستان عمومی ماساچوست شامل ۱۹۰۰۰ شرکت کننده بود، و نشان داد که افرادی که کمبود ویتامین D. داشتند احتمال ابتلا به عفونت دستگاه تنفسی را نسبت به سایر افراد با سطح کافی این ویتامین تجربه می‌کنند.
۱۰. زینک
مکمل‌های زینک اغلب به عنوان داروی بدون نسخه برای پیشگیری از سرماخوردگی و بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند. مصرف این مکمل ممکن است به کاهش علائم مربوط به سرماخوردگی و کوتاه شدن مدت زمان سرماخوردگی کمک کند.
تحقیقات ارزیابی اثر بخشی زینک نشان می‌دهد که می‌تواند در یک فرآیند مولکولیاز تشکیل باکتری‌های بیماری زا جلوگیری کند.
روغن‌های اساسی۱۱. مرزنگوش
روغن اساسی مرزنگوش به دلیل خاصیت درمانی و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن بسیار شناخته شده است. به دلیل ترکیبات ضد قارچ، آنتی باکتریال، ضد ویروسی و ضد انگل به طور طبیعی با عفونت‌ها مبارزه می‌کند.
چندین مطالعه علمی نشان می‌دهد که روغن مرزنگوش فعالیت ضد باکتریایی از خود را در برابر تعدادی از گونه‌های باکتریایی از جمله B. laterosporus و S. saprofyticus به نمایش گذاشته است.
تغییر سبک زندگی۱۲. ورزش
ترکیب فعالیت بدنی به همراه رژیم غذایی روزانه و هفتگی برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مهم است.
یک مطالعه انسانی در سال ۲۰۱۸ در رابطه با پیری سلولی نشان داد که میزان بالای فعالیت بدنی و ورزش باعث بهبود ایمنی بدن در افراد مسن در سن ۵۵ تا ۷۹ سالگی می‌شود، در مقایسه با گروه‌های سنی مشابه که از نظر جسمی غیرفعال بودند.
این مطالعه همچنین تأکید می‌کند که فعالیت بدنی از سیستم ایمنی محافظت نمی‌کند. با این وجود، کاهش عملکرد و فعالیت سیستم ایمنی فرد می‌تواند علاوه بر سن، از کاهش فعالیت بدنی نیز تأثیر بگذارد.
۱۳. استرس را کاهش دهید
مطالعات ثابت می‌کنند که استرس مزمن می‌تواند پاسخ‌های سیستم ایمنی را مهار کرده و پاسخ‌های ایمنی آسیب شناختی را تشدید کند.
به منظور ارتقاء سلامت و بهبود، باید سطح استرس خود را به حداقل برسانید. این ممکن است دشوار باشد، به خصوص هنگامی که اکثر افراد نگران بیمار شدن هستند، اما مهم است.
۱۴. بهبود کیفیت خواب
وقتی خواب کافی ندارید، سیستم ایمنی بدن دارای عملکرد صحیح نخواهد بود. در حقیقت، تحقیقات و تجزیه و تحلیل آسیب پذیری بزرگسالان محروم از خواب نشان می‌دهد، افرادی که کمتر از شش ساعت در شب می‌خوابند، بیشتر از چهار برابر افراد بالغ که بیش از هفت ساعت می‌خوابند، دچار سرماخوردگی می‌شوند.
برای کاهش احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا، حتماً هر شب حداقل هفت ساعت بخوابید.
۱۵. اقدامات حفاظتی انجام دهید
هنگامی که میکروب‌ها و ویروس‌های متفاوتی در اطراف شما وجود دارند، محافظت از خود و اطرافیان تان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این یعنی:
• شستشوی مکرر دست، حداقل برای ۲۰ ثانیه
• لمس صورت خود را به حداقل برسانید
• استراحت در خانه هنگام بیماری
• سرفه یا عطسه را با آرنج خود بپوشانید
• در صورت نیاز به مراقبت پزشکی، به یک پزشک مراجعه کنید
برای تقویت سیستم ایمنی بدن، با احتیاط عمل کنید. اگر از این گیاهان دارویی، مکمل‌ها و روغن‌های اساسی تقویت کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنید، به یاد داشته باشید که این محصولات بسیار تاثیر گذار هستند و نباید بیش از دو هفته به طور همزمان مصرف شود. ایجاد فاصله بین دوز‌های طولانی بسیار مهم است.همچنین اگر باردار هستید، هنگام استفاده از روغن‌های اساسی احتیاط کنید و قبل از انجام این کار به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
هر زمان که از دارو‌های طبیعی مانند مکمل‌های گیاهی استفاده می‌کنید، ایده خوبی است که آن را تحت مراقبت پزشک یا متخصص تغذیه خود انجام دهید.
کلام آخر• سیستم ایمنی بدن یک شبکه تعاملی از اندام‌ها، سلول‌ها و پروتئین‌ها است که بدن را در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها یا هر ماده خارجی محافظت می‌کند.
• حتی زمانی که سیستم ایمنی بدن به درستی کار می‌کند، متوجه آن نمی‌شوید. هنگامی که عملکرد سیستم ایمنی بدن به خطر می‌افتد با بیماری روبرو می‌شوید.
• دارو‌های گیاهی، مواد معدنی، مواد غذایی و تغییرات سبک زندگی به دلیل خاصیت ضد میکروبی و تقویت کننده سیستم ایمنی می‌توانند برای جلوگیری و مقابله با عفونت‌ها مفید باشند.
منبع: draxe