آمار واقعی قربانیان کرونا چقدر است؟

فرارو- تعداد رسمی کشته شدگان کروناویروس جدید در جهان به حدود ۱۹۰۰۰۰ نفر نزدیک شده است. با این حال، ارزیابی‌های آماری نشان می‌دهد که تعداد واقعی قربانیان می‌تواند به میزان قابل توجهی بیشتر از آمار‌های رسمی باشد. خبرگزاری اشپیگل، طی گزارشی روشی متفاوت را برای تخمین آمار واقعی مرگ و میر ناشی از COVID-۱۹ به کار گرفته است.

آمار مرگ و میر ناشی از کرونا، در حال حاضر همچون نوعی دماسنج بالینی جهانی عمل می‌کند. برای مثال نگاهی به منطقه لومباردی در اطراف میلان که به شدت تحت تأثیر این اپیدمی قرار گرفته است، نشان می‌دهد که آمار رسمی مرگ و میر به هیچ وجه نمی‌تواند بیانگر وسعت بحران باشد.

 

مرکز آمار ایتالیا، داده‌های مرگ و میر مربوط به آخرین هفته فوریه و مارس را در ۶۲۲ مرکز شهرداری منتشر کرد که ۷۲ درصد از کل جمعیت لومباردی را تشکیل می‌دهد. طبق این آمار، در کل حدود ۲۱۳۰۰ نفر طی شش هفته در این مناطق جان باختند که ۱۳۰۰۰ مورد بیشتر از متوسط مرگ و میری است که در مدت مشابه سال‌های گذشته در این مناطق گزارش شده است. با این حال، تنها در حدود نیمی از این مرگ و میر‌های اضافی، مربوط به کشته شدگان رسمی کروناویروس جدید (قرمز تیره در نمودار) است و در خصوص نیمه دیگر (قرمز روشن) تحلیل‌های متفاوتی مطرح شده است.

به عنوان مثال برخی کارشناسان معتقدند که به علت اعمال قوانین مربوط به قرنطینه و یا ترس از ابتلا، برخی بیماران دیگر مراجعه خود به بیمارستان‌ها و یا پزشکان را کم کرده اند و این امر احتمالاً آن‌ها را با خطراتی همچون حملات قلبی و یا سکته مغزی مواجه کرده و چنینی عاملی منجر به افزایش مرگ و میر شده است. اما در مقابل این تحلیل هم وجود دارد که اتفاقاً همین قرنطینه منجر به کاهش تردد خودرو‌ها و در نتیجه کاهش تعداد مرگ و میر‌های ناشی از تصادف است که قاعدتاً باید منجر به ایجاد کاهش در آمار‌های کلی مرگ و میر باشد؛ بنابراین افزایش شدید مرگ و میر فعلی در مقایسه با میانگین بلند مدت، تفسیر دیگری را باید نشان دهد: در کنار ثبت رسمی مرگ و میر مربوط به بیماری کووید ۱۹، تعداد قابل توجهی از موارد گزارش نشده نیز وجود دارد. چنین گزارش‌های روزانه‌ای از آمار‌های ابتلا و مرگ و میر ناشی از کروناویروس جدید، تصویری ناقص و نادرست از این بیماری را نشان می‌دهد.

در ایتالیا، آمار‌های رسمی مرگ و میر ناشی از کروناویروس جدید، تنها مربوط به مواردی است که بیمارستان‌ها رخ می‌دهد و یا اینکه تست COVID-۱۹ آن‌ها مثبت شده باشد. در این رویکرد افرادی که پیش از آزمایش از دنیا رفته باشند نیز مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند و به عبارت دیگر جزو آمار‌های رسمی نخواهند بود. در طرف دیگر افرادی که در خانه سالمندان و یا در خانه‌های خود، به خاطر این بیماری جانشان را از دست می‌دهند نیز در آمار‌های رسمی قرار نمی‌گیرند.

حال در چنین شرایطی چگونه می‌توان تعداد واقعی مرگ و میر‌های ناشی از کروناویروس جدید را به دست آورد؟ کارشناسان در چنین شرایطی پیشنهاد می‌کنند که مرگ و میر‌های «بیش از حد معمول» در یک منطقه، مورد توجه قرار گیرد. این بدان معناست که میزان مرگ و میر در یک منطقه در دراز مدت یک میانگین معینی را نشان می‌دهد که به عنوان میزان معمول مرگ و میر در آن منطقه به شمار می‌رود. اما در شرایطی خاص این میانگین ممکن است دچار نوسان شود که این نوسان به طور موقت و تا زمانی که آن شرایط برقرار باشد ادامه می‌یابد و منجر به افزایش غیر معمول مرگ و میر می‌شود. برای مثال از همین روش برای تخمین تعداد مرگ و میر‌های سالانه ناشی از آنفولانزا استفاده می‌شود. در واقع اگر در فصل آنفولانزا، تعداد مرگ و میر‌های کلی یک منطقه افزایش غیر معمول یابد، این مرگ و میر‌های اضافی تا حدود زیادی نشان دهنده تلفات آنفولانزا خواهد بود.

 

برای مثال نمودار شهر نیویورک هم افزایش سالانه مرگ و میر‌ها در ابتدای سال و هم میزان انحراف زیاد مرگ و میر در فصل آنفولانزای ۲۰۱۸ را نشان می‌دهد. همچنین مشخص است که تعداد مرگ و میر‌های مرتبط با همه گیری کرونا چه وضعیت ویژه‌ای را نشان می‌دهد. در گذشته نیز از مرگ و میر بیش از حد، استفاده شده است. به عنوان مثال، برای تخمین تعداد قربانیان پس از طوفان ماریا در پورتوریکو در سال ۲۰۱۷ از این روش استفاده شد و تعداد رسمی تلفات یعنی ۶۴ نفر، بعداً با عدد واقعی‌تر حدود ۳۰۰۰ نفر اصلاح شد. شکی نیست روزی هم آمار واقعی مرگ و میر ناشی از کروناویروس جدید با این روش محاسبه شود.

در حال حاضر میزان قابل توجهی از مرگ و میر در کشور‌های مختلف وجود دارد. میزان مرگ و میر کلی در اسپانیا از اواسط ماه مارس بسیار بالاتر از میزان معمول این کشور بوده است. در حالی که تقریباً اندکی بیش از هزار نفر در این زمان، به طور معمول در سراسر کشور جان خود را از دست دادند، از اواخر مارس تا اوایل آوریل ۲۰۲۰، تعداد این مرگ و میر‌ها به بیش از دو برابر این تعداد رسید. در حدود دو سوم از این میزان اضافی مرگ و میر‌ها را می‌توان با تلفات رسمی ثبت شده کروناویروس جدید، توضیح داد. با این حال انحرافات اضافی از میانگین بلند مدت، نشان می‌دهد که هنوز حدود ۸۰۰۰ مرگ اضافی مربوط به همه گیری کرونا وجود دارد که ثبت نشده است.

 

وقتی به کل کشور اسپانیا نگاه می‌کنیم، باید در نظر داشت که همه گیری بسته به منطقه بسیار متفاوت است. حداقل در شش منطقه از ۱۹ منطقه اسپانیا، یعنی در تمام مناطق ساحلی یا جزیره ای، افزایش میزان مرگ و میر کلی در اواسط ماه مارس کمتر از ۲۵ درصد بوده است. اما در دیگر مناطق به ویژه چهار منطقه مرکزی، این میزان مرگ و میر حداقل ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. مهمتر از همه منطقه مادرید است که شاهد افزایس حدود چهار برابری میزان مرگ و میر کلی بوده است.

 

نیویورک نیز یکی از نقاط مهم جهانی همه گیری کورنا است. در اوایل ماه آوریل، این شهر بیش از ۵۰۰ کشته جدید را در چندین روز متوالی گزارش داد. با این حال، نگاهی به میزان مرگ و میر کلی این منطقه، تصویری متفاوت را در معرض دید قرار می‌دهد. برخلاف ایتالیا یا اسپانیا، میزان مرگ و میر بیش از حد معمولی که تاکنون در شهر نیویورک ثبت شده، تقریباً کاملاً توسط آمار رسمی مربوط به کروناویروس جدید پوشش داده شده است.

 

یک توضیح احتمالی این می‌تواند باشد که در ایالات متحده آمریکا، شیوه شمارش متفاوت است. از تاریخ ۱۴ آوریل، آمار‌های رسمی نه تنها مرگ و میر‌هایی را که از نظر آزمایش مثبت آزمایش شده اند، در بر می‌گیرد، بلکه مواردی را نیز شامل می‌شود که تنها احتمال ابتلا و یا علائم کرونا را داشته اند. در واقع مقامات نیویورک به علت افزایش انتقادات جهانی از ارائه آمار‌های نادقیق در خصوص مرگ و میر‌های کروناویروس جدید در سراسر جهان، رویکرد متفاوتی را در این زمینه در پیش گرفته اند.

 

نشریه اکونومیست نیز بررسی مشابهی را در مورد وضعیت سایر کشور‌ها و مناطق انجام داده است. اگر کسی مرگ و میر‌های ثبت شده رسمی ناشی از کروناویروس را با میزان کلی مرگ و میر در همان دوره مقایسه کند، تطابق تقریباً کاملی برای شهر نیویورک وجود دارد. اما در مورد اسپانیا، ۳۵ درصد و در خصوص لومباردی، ۵۲ درصد از کل میزان افزایش مرگ و میرها، رسماً ارتباطی با مرگ و میر‌های رسمی ناشی از کروناویروس ندارد. این اختلاف ها، به ویژه در شهر‌هایی همچون استانبول و جاکارتا حتی بیشتر است.

اندونزی یکی از اولین کشور‌های در حال توسعه‌ای است که میزان مرگ و میر بیش از حد معمول در آن افزایش چشمگیر داشته است. طبق گزارش‌های رسمی این کشور میزان مرگ و میر ناشی از کروناویروس در جاکارتا، پایتخت این کشور اندک است، اما آمار‌های تدفین در این شهر افزایش زیادی داشته است. میانگین مرگ و میر معمول در شهر جاکارتا بر اساس این تدفین ها، تقریباً ۳۰۰۰ مورد در هر ماه است که برای چندین سال تقربیاً ثابت مانده است. امسال در ماه مارس این تعداد به ۴۴۰۰ نفر رسید که از این تعداد می‌توان افزایش مرگ و میر تقریبآً ۱۵۰۰ نفری را نتیجه گرفت.

در مقابل، تعداد رسمی مرگ و میر کرونا در سراسر اندونزی، در ماه مارس ۸۴ بود. به نظر می‌رسد شدت بیماری همه گیری کرونا توسط آمار رسمی اندونزی دست کم گرفته می‌شود. در اندونزی نیز مانند بسیاری از کشور‌های دیگر که ظرفیت تست پایین و یا روش‌های آماری نادقیقی دارند، فقط از طریق تفاوت میان میانگین کلی مرگ و میر و افزایش غیر معمول، می‌توان شدت این بیماری را ارزیابی کرد.

در این میان، تاخیر زمانی ناشی از تاریخ دقیق مرگ تا ثبت در آمار‌های رسمی را نیز نباید نادیده گرفت. مقایسه‌ای برای انگلیس و ولز که شامل داده‌های دریافت شده توسط سرویس ملی آمریکا تا ۱۰ آوریل است، نشان می‌دهد که چهار روز طول می‌کشد که پس از مرگ یک فرد بر اثر کروناویروس، نام وی در آمار‌های رسمی ثبت شود که به ویژه گزارش‌های روز‌های آخر دوره ممکن است ناقص باشد. بنابراین، فایننشال تایمز، با استفاده از مرگ و میر‌ها در بیمارستان‌ها (که با اطمینان بسیار بالایی تا ۱۰ آوریل ثبت شده اند) و همچنین نسبت مرگ و میر رسمی Covid ۱۹ با میزان مرگ و میر کلی، میزان مرگ و میر ناشی از کروناویروس جدید تا ۲۱ آوریل را حدود ۴۱۰۰۰ نفر تخمین زده است. اما آمار‌های رسمی، که شامل مرگ و میر در خارج از کلینیک‌ها نمی‌شود، در همین زمان ۱۷۳۳۷ مورد را تأیید کرده است.

ارزیابی‌های مشابه به دلیل نبود اطلاعات به موقع، تاکنون برای آلمان امکان پذیر نبوده است. به طور عمومی، داده‌های این کشور فقط تا اواسط مارس ۲۰۲۰ در دسترس هستند. به دنبال درخواست اشپیگل، چندین دفتر آماری منطقه‌ای اعلام کردند که سریعترین زمان انتشار داده‌ها حداقل با یک ماه تأخیر خواهد بود. دلیل این امر نیز اینگونه توضیح داده شد که مرگ و میر‌ها توسط دفاتر ثبت احوال شهرداری‌ها ثبت می‌شوند و سپس به دفاتر آماری کشور گزارش می‌شوند؛ بنابراین بررسی رسمی تعداد افراد آلوده و مرگ و میر ناشی از کروناویروس در آلمان، دیرتر از سایر کشور‌ها منتشر می‌شود.