فرارو- ویروس کرونا می‌تواند تاثیرات بسیار عمیق و بلندمدتی در صحنه روابط بین‌الملل ایجاد کند، در این راستا به نظر می‌رسد نظام‌های لیبرال دموکراسی از این سهم بیشتری از تغییرات را پذیرا باشند و با پوشش جدیدی به حیات خود ادامه دهند.
به گزارش فرارو، گسترش بحران
کرونا ویروس، بسیاری از متفکران در سراسر جهان را به ارزیابی پیامد‌های احتمالی آن واداشته است. برخی معتقدند که این اپیدمی جهان را به اتحاد با یکدیگر سوق خواهد داد و برخی دیگر نیز معتقدند که این بحران منجر به برآمدن مجدد ناسیونالیسم و ملی گرایی خواهد شد.
گروهی دیگر توجه خود را معطوف به عملکرد نظام‌های دموکراتیک و استبدادی در مبارزه با این بحران کرده اند و تعدادی نیز اقتصاد را مبنا قرار داده اند. در این میان نشریه گاردین طی مقاله‌ای به قلم «پاتریک وینتور»، کارشناس مسائل دیپلماتیک، در نگاهی متفاوت به این مسئله پرداخته است که چگونه بحران کروناویروس می‌تواند برخی کشور‌ها را پیروز و برخی دیگر را بازنده این عرصه کند.
آنچه کرونا در ایتالیا به بار آورد به ما یاد داد که بیشتر فکر کنیم، اما آیا واقعاً همه چیز بهتر خواهد شد؟ امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، بحران موجود را «جنگ علیه دشمن نامرئی» توصیف کرد و با این توصیف به نظر بسیار زود است که از پیامد‌های سیاسی و اقتصادی یک صلح که به نظر دور از دسترس است، سخن گفت.
رهبران، دیپلمات‌ها و تحلیلگران ژئوپلیتیک جهانی می‌دانند که در جهان پیچیده‌ای زندگی می‌کنند که در آن باید یک چشمشان به رقابت‌های معمول و چشم دیگرشان به این باشد که این اپیدمی چه بر سر جهان خواهد آورد. ایدئولوژی‌های رقابت، بلوک‌های قدرت، رهبران و سیستم‌های اجتماعی، اکنون در برابر دادگاه افکار جهانی هستند و در معرض سنجش قرار گرفته‌اند.
کرونا جهان را تغییر خواهد داد
رحمان قهرمان‌پور کارشناس روابط بین‌الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه شیوع ویروس کرونا صحنه مسائل جهانی را دستخوش تغییراتی خواهد کرد، اظهار داشت: فرآیند جهانی شدن در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ارتباطات طی سالیان دراز در حال گسترش و پیشرفت است و سعی بر این بود که مرز‌ها به تدریج برداشته شود و اقتصاد جهانی در همه جا نفوذ کند، اما امروز امر جهانی شدن با بحران کرونا زیر سوال رفته و توانایی بسیج دنیا برای ریشه‌کردن کردن این ویروس در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه در دو دهه اخیر دو رخداد امر جهانی‌سازی را با مشکل روبرو کرده است، گفت: اول حادثه ۱۱ سپتامبر باعث شد روند جهانی شدن کند شده و مسئله دخالت دولت‌های بیش از گذشته مطرح شود، بعد از آن نیز در زمان حاضر ویروس کرونا موحبات این مسئله را فراهم آورده که موضوع دخالت دولت‌ها در امور باید بیشتر از گذشته باشد و این امر در تضاد عیان با امر جهانی شدن است، بنابراین دیگر برداشتن مرز‌ها معنایی نخواهد شد و کنترل‌ها در اعطای ویزا و رفت‌و آمد بین کشور‌ها بیشتر می‌شود، همچنین ارجحیت منافع ملی بر منافع جهانی نیز مورد توجه دولت‌های مختلف قرار خواهد گرفت.
قهرمان‌پور با اشاره به اینکه امروز کرونا در کشور‌هایی که بر اساس لیبرال دموکراسی اداره می‌شود، چالش‌ها و شکاف‌های بسیار جدی را ایجاد کرده است، افزود: هرچند مشکلات این منطق سیاسی از ۲۵ سال گذشته توسط فوکویاما مطرح شد، اما این امر تا امروز ادامه دارد، وی معتقد بود درحالیکه مبنای دموکراتیک لیبرال دموکراسی شایسته سالاری است، اما در آمریکا مهد لیبرالیسم، ۲۵ سال است که دولت در دستان خانواده‌های کلینتون و بوش است، از سوی دیگر ترامپ نیز به واسطه ثروت پدرش از این طبقه است، بنابراین در این زمینه لیبرال دموکراسی دچار تناقض است.
این کارشناس بین‌الملل بیان داشت: اما امروز نیز کرونا نیز روی دیگه مشکلات لیبرال دموکراسی را نشان داد، در حالیکه در این مکتب بر روی روند دموکراتیک تاکید می‌شود، تنها صرف اتکا به دموکراسی نمی‌تواند مشکلات را حل کرد، به عنوان نمونه بحران ورشکستی یونان، عدم پیشرفت در جنوب ایتالیا و... محصول این تفکر است، دموکراسی به تنهایی نمی‌تواند زباله‌ها را از سطح شهر ناپل ایتالیا جمع‌آوری کند، بلکه باید کارآمدی نیز وجود داشته باشد، بنابراین کرونا نشان دهد، تنها با تکیه بر دموکراسی نمی‌توان پیش رفت، بلکه باید حاکمیت قانون و بروکراسی در دولت‌ها وجود داشته باشد تا بر اساس آن مشکلات جوامع رفع شود.
وی با بیان اینکه صرف تاکید بر ارز‌ش های دموکراتیک نمی‌توان چاره کار باشد و باید به دنبال راه‌حل بود، اضافه کرد: راه علاج این موضوع نیز وجود کارآمدی در دولت‌ها و حکومت‌ها است، از سوی وقتی در شهر‌های بندری آمریکا دولت نمی‌تواند بنادر را لایروبی کند، مشکلات زیاد می‌شود، امروز دیگر طبقه کارگر در کشور‌هایی لیبرال دموکراسی به ارزش‌های ایدئولوژیک پایبند نیستند، در انگلیس دیگر کارگران به حزب کارگر رای نمی‌دهند، اما به جای آن به حزب رقیب یعنی محافظه کار رای می‌دهند.
جهان امروز با کرونا جدال سختی دارد
جهان گرفتار بحران کارآمدی است
این استاد دانشگاه ادامه داد: چرا که به دنبال آن هستند که کسی کارخانه‌های آن‌ها را احیا کند، یا دیگر در آمریکا کارگران که به صورت سنتی به نامزد‌های دموکرات گرایش دارند، در سال ۲۰۱۶ به ترامپ رای می‌دهند، چرا که او وعده افزایش اشتغال را داد، از سویی امروز شغل حتی از ایدئولوژی طبقاتی مارکس نیز برای کارگران مهم‌تر است و آ‌نان به زعم خود بر اساس کارآمدی را می‌دهند.
قهرمان‌پور با اشاره به اینکه در موضوع مقابله با ویروس در بین کشور‌های مطرح لیبرال دموکراسی تنها آلمان بود که توانست موفیت‌آمیز عمل کند، تصریح کرد: در اروپا وضع اسپانیا و ایتالیا از همه وخیم‌تر است، در انگلیس نیز تعداد مبتلایان زیاد است، در فرانسه هم که دولت آن نیمه سوسیالیستی و نیمه سرمایه‌داری اداره می‌شود، تعداد قربانیان قابل توجه است و مکرون آنگونه که باید نتوانسته فضا را مدیریت کند، در آمریکا نیز به عنوان مهد سرمایه‌داری بیشترین تعداد مبتلایان وجود دارد، بر این اساس باید کشور‌ها در ارزش‌های وجود حاکم بر لیبرال دموکراسی تجدید نظر کنند.
وی با تاکید بر اینکه امروز کرونا ثابت کرد کانون دعوا در لیبرالیسم عوض شده، اذعان داشت: همیشه اینظور بود که گفته می‌شد، دولت‌ها باید کوچک شوند و کم‌ترین دخالت را در امور داشته باشند، تا دموکراسی محقق شود، اما امروز کرونا ثابت کرد که بزرگ یا کوچک بودن ملاک نیست، بلکه کارآمدی است که مهم است، چین یک دولت بزرگ است، اما امروز در عرصه بین‌الملل در حال قدرت‌گیری است، یا اینکه دولت سنگاپور کوچک، اما کارآمد است، در مقابل نیز دولت‌های لبنان و نپال کوچک هستند، اما کارایی ندارند، در ایران نیز عده‌ای می‌گویند دولت باید کوچک شود که آدرس غلط دادن است این حرف، از سویی تا زمانیکه کارآمدی وجود نداشته باشد، اوضاع درست نخواهد شد.
این کارشناس با بیان اینکه امروز اروپا به عنوان مهد لیبرال دموکراسی در حال از دست دادن قدرت اثر گذاری خود است، گفت: شما در بحران کرونا وضعیت اروپا را مشاهده می‌کنید، همچنین در موضوع مهاجرین سوری، قضیه برگزیت، ورشکستگی یونان و.. کارآمدی وجود نداشته، اما با توجه دموکراسی که در آنجا حاکم است، راست افراطی در حال قدرت گرفتن است.
وی افزود: یک نکته مهم باید ذکر شود، این مطالبی که گفته شد، نسبی است و قطعیت ندارد، چرا که از الان نمی‌توان به صورت دقیق در مورد تاثیر کرونا بر روی نظام بین‌الملل صحبت کرد، در مورد لیبرال دموکراسی این حرف‌ها به هیج عنوان بدان معنا نیست که چنین رژیم‌هایی از هم خواهند پاشید، بلکه با توجه به خاصیت خود تنظیمی این نظام‌ها، ممکن است اصلاحات لازم در لیبرال دموکراسی لحاظ شود.