شیوع ویروس کووید-۱۹ از زیرگروه‌های کرونا ویروس که از دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین آغاز شد در مدت کمتر از دو ماه به سراسر جهان انتقال یافت و بنا بر اعلام سازمان جهانی بهداشت، اکنون تبدیل به یک وضعیت «اضطراری بین‌المللی» شده است.
این ویروس که در حال حاضر به بیشتر کشور‌های جهان راه یافته و در حال تبدیل شدن به یک بحران جهانی است منجر به محدودیت‌های سفر و تجارت بین‌المللی شده است. در این راستا سازمان‌های جهانی و کشور‌های مبتلا به‌منظور پیشگیری و کاهش گسترش این ویروس به سایر کشور‌ها و بخش‌ها و همچنین برخورداری از دانش علمی متخصصان و کارشناسان جهت بررسی ویروس جدید و دستیابی به راه‌حل‌های درمانی، به همکاری و رایزنی بهداشت عمومی در سطح جهانی اقدام کرده‌اند.
شرط نجات از ویروس مرگبار
مدیر کل سازمان بهداشت جهانی در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰ شیوع ویروس کرونا را یک وضعیت اضطراری جهانی در بهداشت عمومی بین‌الملل اعلام و مجموعه‌ای از توصیه‌های موقت را برای پیشگیری از شیوع این ویروس صادر کرد که براساس آن «مسافرت و تجارت غیرضروری» (سفر توریستی و سفر کاری) را با توجه به شرایط فعلی «توصیه» نمی‌کند. این سازمان جهانی با همکاری کارشناسان دولت‌ها و شرکای جهانی به‌منظور گسترش سریع دانش علمی در مورد ویروس جدید و پیگیری شیوع این ویروس به ارائه مشاوره به کشور‌ها و جامعه جهانی جهت اقدامات بهداشتی و سلامت و جلوگیری از شیوع آن پرداخته است. سازمان جهانی بهداشت با توجه به شیوع ویروس کرونا در حداقل ۳۷ کشور جهان تاکنون که به صورت تصاعدی در حال افزایش است به این نتیجه دست یافت که روند شیوع کرونا در جهان وابسته به «سفر و رفت و آمد افراد» (توریست‌ها) بین کشور‌ها و شهر‌های مختلف جهان است که منجر به تشدید یا تخفیف انتشار این ویروس در سطح بین‌المللی می‌شود. به این منظور این سازمان از طریق همکاری مشترک با سازمان جهانی گردشگری دست به انتشار یک بیانیه راهنما برای وضعیت فوق‌العاده «جهان درگیر کرونا» زده است.
این بیانیه با عنوان «بیانیه مشترک سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی گردشگری درباره کووید-۱۹» در جهت کاهش سفر‌های توریستی و سفر‌های کاری غیرضروری به منظور پیشگیری و کنترل شیوع کرونا در جهان در چهارشنبه گذشته منتشر شده است. در این بیانیه، بخش گردشگری خود را متعهد به اولویت قرار دادن رفاه و سلامتی مردم دانسته و نقش همکاری‌های بین‌المللی در مهار کووید-۱۹ را بسیار حیاتی می‌داند. به این منظور سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی گردشگری با رایزنی و همکاری نزدیک با سایر شرکای خود به‌منظور اطمینان از اجرای اقدامات بهداشتی و کمک به کشور‌ها درصدد به حداقل رساندن سفر‌ها و تجارت غیرضروری بین‌المللی هستند. اقدامات بازار گردشگری جهانی براساس ارزیابی خطرات محلی و متناسب با تهدیدات بهداشت عمومی در تمامی بخش‌های گردشگری شامل ارگان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و گردشگران باید مطابق با راهنمایی‌ها و توصیه‌های کلی سازمان جهانی باشد. براین اساس سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی گردشگری به منظور ایجاد آینده‌ای بهتر و مقاوم‌تر آمادگی خود برای همکاری با تمامی جوامع و کشور‌هایی که تحت تاثیر شرایط اضطراری بهداشت ناشی از انتشار گسترده ویروس کرونا قرار گرفته‌اند اعلام کرده‌اند. اگرچه ممکن است محدودیت‌های سفر غیرضروری بین‌المللی پیامد‌های منفی در بخش گردشگری ایجاد کند، اما در زمان چالش‌برانگیز کنونی سازمان جهانی گردشگری و سازمان بهداشت جهانی با یک اتحاد بین‌المللی در جهت دستیابی به همبستگی با کشور‌های مبتلا هستند.
با شیوع ویروس کرونا و ابتلای بیش از ۸۰ هزار نفر در سراسر جهان، پیش‌بینی‌های گسترده‌ای مبنی بر تاثیرات منفی و مخرب شیوع این ویروس بر بازار گردشگری و کسب و کار‌های وابسته در جهان صورت گرفته است. گسترش و ارائه محدودیت‌ها و اقدامات امنیتی در بسیاری از کشور‌ها و لغو سفر بیش از ۵۰ درصد گردشگران، خسارت‌های بسیاری را به بازار‌های اصلی گردشگری جهان همچون اروپا و کشور‌های آسیایی وارد کرده است. همچنین براساس اعلام سازمان شورای جهانی گردشگری، با همه‌گیر شدن ویروس کرونا در جهان درآمد‌های حاصل از بازار گردشگری بیش از ۲۲ میلیارد دلار کاهش داشته است. محدودیت‌های سفر در برخی کشور‌ها مانع ورود گردشگران از کشور‌های مبتلا به این مقاصد و در نتیجه منجر به تغییر اساسی در روند کسب و کار‌های گردشگری همچون هتل‌ها، فروشگاه‌ها و مقاصد پربازدید بسیاری از کشور‌های اروپایی و آسیایی و دیگر نقاط جهان شده است. این امر قطعا تاثیرات منفی و گسترده‌ای بر اقتصاد گردشگری جهان خواهد گذاشت.
براساس پیش‌بینی کارشناسان، خسارت‌های وارده ویروس کرونا بر اقتصاد گردشگری تا سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت. کاهش ورود گردشگران چینی و پس از آن دیگر گردشگران به بازار‌های پررونق جهان و همچنین شیوع کرونا با به تعلیق درآوردن بسیاری از پرواز‌ها از کشور‌های مبتلا به این مقاصد منجر به کاهش ورود گردشگران خارجی و درنتیجه کاهش رونق کسب و کار‌های گردشگری در مقاصد توریستی دنیا شده است. بزرگ‌ترین نمایشگاه بین‌المللی موبایل و ارتباطات بارسلونا به‌منظور پیشگیری از شیوع کرونا به اسپانیا لغو شد. این نمایشگاه می‌توانست بیش از ۱۰۰هزار بازدیدکننده را به خود جلب کند و با ایجاد ۱۴هزار شغل موقت سود ۵۰۰ میلیون یورویی داشته باشد. همچنین احتمال لغو نمایشگاه بین‌المللی ITT برلین نیز برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا وجود دارد.
فرانسه که هر سال میزبان حداقل ۷/ ۲ میلیون گردشگر چینی بوده است پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی در ورود گردشگران خارجی و در نتیجه تاثیرات منفی بر اقتصاد این کشور مواجه شود. همچنین بنابر اعلام شبکه خبری اسکای ارزش سهام بورس‌های اروپایی با افزایش شمار مبتلایان به کووید-۱۹ و با توجه به هراس سرمایه‌گذاران از احتمال اعلام بحران بین‌المللی سقوط کرده است. بازار گردشگری منطقه آسیا و اقیانوسیه که گسترش شیوع کرونا در این منطقه بیشتر است نیز براساس اعلام گروه بانکی و مالی آی‌ان‌جی (ING) با خسارت ۱۰۰ میلیارد دلاری در حوزه گردشگری مواجه خواهد شد. براساس پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۰، علاوه بر اینکه چین پذیرای هیچ گردشگر آسیایی به کشور خود نخواهد بود تقریبا هیچ گردشگر چینی نیز به کشور‌های آسیایی پرواز نخواهد کرد.
با توجه به گسترش شیوع ویروس کووید-۱۹ در سراسر جهان و نگرانی‌های مسافران مبنی بر ایمنی و سلامت محدودیت‌های امنیتی و بهداشتی سفر در کشور‌های مختلف به کندی برداشته خواهد شد که تاثیرات منفی و خسارت‌های گسترده‌ای را در بازار گردشگری کشور‌های آسیایی خواهد داشت. بازار گردشگری جهان که در سال ۲۰۱۹ با رشد ۴ درصدی همراه بوده و حدود ۵/ ۱ میلیاردگردشگر خارجی داشته است و برابر پیش‌بینی‌ها پیش از وقوع شیوع کرونا برای سال ۲۰۲۰ برآورد می‌شد افزایش ۳ تا ۴ درصدی رشد گردشگری داشته باشد. اما شیوع این ویروس در آخرین ماه سال ۲۰۱۹ در چین که همزمان با آغاز عید چینی‌ها و اوج مسافرت چینی‌ها به سراسر جهان بوده، تاثیرات گسترده‌ای بر بازار گردشگری جهان خواهد داشت و احتمال وارد شدن خسارت‌های بسیاری به اقتصاد این صنعت خواهد بود.