فرارو- گیاه دیفن باخیا، به انگلیسی Dumb Cane که نام علمی آن Diffenbachia amoena است. نام فارسی این گیاه نیز سم برگ است. این گیاه از خانواده شیپوری‌ها می‌باشد و خاستگاه آن آمریکای مرکزی و جنوبی است.
نام این گیاه از نام فردی به نام جوزف دیفن باخ سر باغبان گیاهشناسی وینگرفته شده است. دیفن باخیا از گیاهان زینتی همیشه سبز و چند ساله است. این گیاه بسیار مقاوم بوده و به دلیل نگهداری ساده، به عنوان گیاه آپارتمانیدر اکثر خانه‌ها دیده می‌شود. ارتفاع گیاه دیفن باخیا به حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر می‌رسد.
این گیاه دارای برگ‌های بزرگ، بیضی شکل و پهن است که با رنگ سبز و دارای نقوش زیبای سفید، کرم و زرد در قسمت میانی برگ مشخص می‌شود. طول برگ تا ۵۰ و عرض آن تا ۲۵ سانتیمتر هم می‌رسد. ساقه‌های این گیاه بدون انشعاب بوده و برگ‌های پیچ خورده درقسمت انتهای خود دارد. گل دیفن باخیا با رشد طبیعی گیاه ظاهر می‌شود، ولی گل آن مانند گل گیاه اسپاتی فیلوم بوده که ارزش زینتی ندارد.
گیاه دیفن باخیا سمی است!
نام فارسی آن یعنی سم برگ به سمی بودن برگ‌های دیفن باخیا اشاره دارد. شیره گیاه سمی دیفن باخیا حاوی بلور‌های کلسیم اگزالات معروف به رافید (کریستال‌های دوسر سوزنی) بوده و چنانچه برگ‌هایش خورده شوند باعث مسمومیت، متورم شدن مجاری تنفسی، دیسفاژی و گاه مرگ می‌گردند؛ لذا برای کودکان و حیوانات خانگیخطرناک است.
پس اگر فرزند کوچک یا حیوانی در خانه دارید، گلدان دیفن باخیا را از دسترس او خارج کنید. ۷۰ درصد مسمومیت با سم رافید، کودکان زیر ۵ سال هستند. اینکه گفته می‌شود اگر دست انسان به این گیاه بخورد و سپس با چشم تماس ببیند منجر به کوری می‌شود، منبع علمی ندارد.
بیشترین موارد خطر این گیاه متوجه کودکانی است که برگ‌های آن را بجوند و یا خرد کنند که منجر به آزادسازی ماده خطرناک اگزالات کلسیم می‌شود. سم این گیاه آنقدر مجاری تنفسی را متورم می‌کند تا فرد دچار خفگی شود.
اما این گیاه آنقدر ارزش بصری و زیبایی دارد که شما را تشویق به خرید و نگهداری از آن کند.
روش نگهداری و مراقبت از گیاه دیفن باخیا
نور: نورغیر مستقیم بهترین نور برای گیاه است. دیفن باخیا نسبت به نور مستقیم آفتاب حساس است و آسیب می‌بیند. در صورت کمبود نور گیاه علفی و ساقه هایش دراز می‌شود. معمولا در نور معمولی ساختمان به خوبی رشد می‌کند. البته دیفن باخیا به هر نوری به جز تابش مستقیم سازگار است. گیاه را هر چند وقت یکبار بچرخانید تا برگ‌ها به یک طرف منحرف نشود.
آبیاری: در این مقاله نمیگویم در هفته و در فصل چقدر به گیاه آب بدهید. این موضوع در هر شرایط محیطی متفاوت است. بین آبیاری اجازه دهید کمی سطح خاک گیاهتان خشک شود. خشک شدن سطح خاک با تغییر رنگ مشخص می‌شود. آبیاری بیش از حد موجب پوسیدگی ساقه و ریشه می‌شود. این گیاه تا حدی به خشکی مقاوم است.
رطوبت: به رطوبت معمولی نیازمند است. ساخت جزیره می‌تواند برای تامین رطوبت گیاه موثر باشد. ساخت جزیره به این صورت است که در زیر گلدانی گیاه مقداری سنگ ریزه ریخته شود و سپس کمی آب بریزید و گلدان را روی آن قرار دهید. این روش جهت تامین رطوبت بسیار موثر است. از دستگاه بخور سرد نیز می‌توان استفاده کرد. در هفته یک مرتبه گیاه را غبارپاشی کنید.
تمیز کردن برگ‌ها را فراموش نکنید. هر دو هفته یکبار، به آرامی با پارچه‌ای نرم یا اسفنج نمدار، روی برگ‌ها را تمیز کنید. این روش باعث درخشش و تنفس راحت گیاه می‌شود. به دلیل سمی بودن گیاه، از دستکش استفاده کنید.
خاک: خاک قلیایی تا کمی اسیدی مناسب است. خاک این گیاه باید مخلوطی از خاک باغچه، کمی رس، ماسه رودخانه، کود برگ و کمی کود حیوانی باشد. خاکی که نه زیاد متراکم و سنگین است و نه زیاد سبک، مناسب رشد گیاه است. کود حیوانی را به اندازه استفاده کنید تا باعث پوسیدگی ریشه گیاه نشود.
دما: بهترین درجه حرارت برای گیاه دیفن باخیا، بین ۱۳ تا ۱۸ درجه است. در فصل زمستان باید در اتاق گرم نگهداری شود. در بقیه فصول می‌تواند دمای محیط را تحمل کند البته نسبت به سرمای بیش از اندازه حساس است.
کوددهی: برای تغذیه گیاه دیفن باخیا، کود را به صورت مایع و به اندازه ۳۰ گرم در لیتر دو هفته یکبار از فروردین تا آبان استفاده کنید.
تعویض گلدان: با توجه به میزان رشد طبیعی گیاه در سال، نیازاست هر سال در فصل بهار و قبل از گرم شدن هوا تعویض گلدان انجام شود.
تکثیر گیاه دیفن باخیا: زمانی که گیاه رشد زیادی داشته باشد و پیر شود، برگ‌های آن می‌ریزد و ظاهر نامناسبی پیدا می‌کند. بدین منظور شما می‌توانید آن را تکثیر کنید. تکثیر دیفن باخیا گاهی از طریق پاجوش امکان پذیر است.
پاجوش گیاه به ندرت اتفاق می‌افتد. به این صورت زمانی که پاجوش گیاه به حدی رسید که دارای سه برگ باشد، می‌توانید آن را از گیاه مادر جدا کنید و در گلدان مجزا بکارید. اما ساده‌ترین راه، تکثیر به روش قلمه است. قلمه زنی را از اوایل بهار تا اوایل تابستان انجام دهید.
قلمه‌ها را می‌توان مستقیم در بستر مناسب کشت قرار داد. البته می‌توانید آن‌ها را در آب جوشیده سرد شده نیز قرار دهید تا بعد از ریشه دهی در خاک کاشته شوند. برای قلمه زدن از دستکش و چاقوی تیز استفاده کنید. مراقب شیره سمی گیاه باشید.
قلمه‌ها را در ابعاد ده سانتی متر برش بزنید. بستر خاک جهت کشت باید دارای خاک ماسه با کمی کود برگ باشد. قلمه‌ها را به صورت عمودی یا افقی در خاک قرار دهید. فقط سه تا چهار سانتی متر از قلمه باید در خاک بماند. در روش قراردهی قلمه به صورت افقی نیمی از تنه افقی گیاه در خاک باشد. بهترین مکان برای انجام روش تکثیر با قلمه، پشت پنجره جنوبی است. خاک را مرطوب نگه دارید تا شاهد جوانه زنی و ریشه دهی گیاهتان باشید.
عوارض و درمان گیاه دیفن باخیا
برگ‌ها ریز و ساقه دراز شده: نور کافی نیست! گیاه را به محل روشن‌تر با نور غیر مستقیم منتقل کنید.
برگ زرد و تارعنکبوت زیر برگ: علت آن وجود کنه قرمز است برای جلوگیری از انتشار آن سم پاشی با سم کنه کش دو هفته یکبار انجام شود.
برگ خشک شده و به زمین افتاده: علت آن هوای گرم و خشک است. آبیاری و اسپری روی برگ‌ها انجام شود و انتقال گیاه به مکان خنک‌تر صورت گیرد. لکه سوخته روی برگ به دلیل غبارپاشی در آفتاب مستقیم است.
برگ رنگ پریده و روشن: علت آننور زیادیا سرما یا عدم تغذیهاست. درمان آن با کود ۲۰-۲۰-۲۰ و کاهش نورامکان پذیر است.
برگ‌های پایینی زرد با لکه‌های قهوه‌ای در حاشیه آن: علت آنآبیاری بیش از اندازهاست. اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود.
لکه‌های سفید پنبه‌ای روی برگ: وجود آفت شپشک آرد آلود است. سمپاشی با سم مالاتیونیا دیمتواتیا فن پروپاترین هر دو هفته یکبار انجام شود تا اثر آن محو شود.
بعضی از برگ‌ها و ساقه‌ها می‌پوسند: علت آن می‌تواند رشد قارچ بوتریتیس در اثر هوای سرد و مرطوب باشد. غبارپاشی را کمتر کنید و گیاه را در درجه حرارت ۱۶ نگه دارید. با سم قارچ کش طبق دستور سمپاشی نمایید.
لکه‌های سوخته روی برگ هاست: علت آن شاید غبارپاشی در آفتاب مستقیم باشد. برای این کار گیاه را در زمان صبح زود یا عصر هنگام غروب غبارپاشی کنید.
اگر شما به دنبال گیاهی مقاوم، سریع الرشد و زیبا هستید؛ می‌توانید گیاه دیفن باخیا را تهیه کنید. این گیاه گرچه سمی می‌باشد، اما اگر او کسی از افراد یا جانور خانگی شما را تهدید نمیکند، شما با بهترین قیمت می‌توانید دیفن باخیا را خریداری کنید و حتی با تکثیر آسان آن، این گیاه را در سطح وسیعی بکارید. قیمت خرید این گیاه در اکثر گلخانه‌ها از ۱۰۰ هزار تومان بیشتر نیست.