مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه «تلاش‌هایی از طرف ایران، اروپا و البته از طرف آمریکا در جریان است برای اینکه انجام مقدمات مذاکره به شکل آبرومندانه فراهم شود»، گفت: اما هرگز روزی را نخواهیم دید که ایران اعلام خروج از برجام کند؛ لذا ایران باید در اجرای گام چهارم میزان تعهد خودش در برجام را دقیقا با میزان تعهد طرف‌های اروپایی در برجام انطباق دهد.
دیاکو حسینی در گفت‌وگو با ایسنا درباره برداشتن گام چهارم توسط ایران با توجه به عدم تعهد اروپایی‌ها در این مدت اظهار کرد: اروپایی‌ها تا امروز نتوانستند کاری انجام دهند و کاری هم انجام ندادند به این خاطر که نمی‌توانند کاری انجام دهند؛ لذا احتمال اینکه اروپا بتواند خواسته‌های ایران را برآورده کرده و این امکان را محقق کند که برجام بدون آمریکا بتواند به‌طور سلامت کار خود را پیش ببرد بسیار ضعیف و حداقل در بازه زمانی کوتاه مدت غیر ممکن است.
وی تصریح کرد: بنابراین امروز راه خیلی ساده‌ای را در پیش داریم؛ یعنی باید این عدم توانایی اروپا در انجام تعهداتشان را بپذیریم و در عین حال در برجام باقی بمانیم به خاطر مزایای اندکی که برای ایران دارد و یا این که ایران باید گام چهارم را بردارد و میزان تعهد خودش در برجام را دقیقا با میزان تعهد طرف‌های اروپایی در برجام انطباق دهد.
این کارشناس ارشد مسائل استراتژیک همچنین بیان کرد: فکر می‌کنم این اتفاق به معنای خروج ایران از برجام نیست، اما برجام را آنقدر باریک می‌کند که عملا چیزی از آن باقی نماند، ولی به هر حال نکته اساسی اینجاست که مسئولیت رسیدن به این مرحله به طور کامل به عهده طرف اروپایی است و پیامدهای آن هم برای امنیت منطقه و هم از جهت نظارت برنامه‌های هسته‌ای ایران که اروپا هم همواره بخشی از دغدغه‌هایش بوده به طور کامل به عهده اروپا خواهد بود و ایران دست کم به لحاظ اخلاقی موضع بالاتری را به دست می‌آورد.
حسینی درباره اینکه آیا احتمال اعلام خروج از برجام از سوی ایران پس از کاهش تدریجی تعهدات برجامی وجود دارد؟ گفت: فکر می‌کنم ما هرگز روزی را نخواهیم دید که ایران اعلام خروج از برجام کند، اما در عین حال تعهد ایران می‌تواند آنقدر کاهش پیدا کند که برجام عملا بی معنا شود و تعهدی باقی نماند که طرفین آن را انجام دهند.
وی افزود: البته اگر چنین اتفاقی هم بیافتد ممکن است کشورهای اروپایی تلاش کنند از طریق مکانیزم ماشه هر چند که منطق اخلاقی و حقوقی کافی را ندارد، تحریم‌های شورای امنیت را برگردانند. مساله اصلی اینجاست که به لحاظ اقتصادی تاثیر چندانی بر ایران نخواهد داشت زیرا امروز هم عملا به گونه‌ای ایران در تحریم قرار دارد و سایر کشورها هم به نوعی با آمریکا همراهی می‌کنند که گویی تحریم‌های و قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران در جریان است.
مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: چنین اتفاقی یعنی تلاش اروپا می‌تواند به لحاظ صلح و امنیت سازی موثر باشد و یا ایران و غرب را یک بار دیگر نزدیک پرتگاه ببرد، در نتیجه این انتخاب اروپاست که آیا می‌خواهد وضعیت با ایران را به جایی برساند که به یک جنگ منجر شود و در نهایت اروپا از آن متضرر خواهد شد و یا اینکه بپذیرد کاهش تعهدات ایران در قبال و در برابر کاهش تعهد اروپا صورت گرفته است و باید این وضعیت را تحمل کند تا زمانی که تغییری در رفتار یا در صحنه سیاست داخلی آمریکا ایجاد شود. همچنین به نحوی توافقی بین اروپا و آمریکای ترامپ به وجود آید که امکان انجام تعهد را برای طرف اروپایی یک مقداری آسان‌تر کند.
وی در ارزیابی خود از اینکه آیا در فرصت باقی‌مانده اروپایی‌ها اقدام عملی را در جهت فشار به آمریکا و جلب نظر ایران انجام خواهند داد یا خیر؟ گفت: خیلی بعید است که در کوتاه مدت شاهد چنین مساله‌ای باشیم گرچه اروپایی‌ها مدت‌هاست به آمریکا فشار می‌آورند و به شیوه‌های مختلف خواسته‌اند آمریکا با ایران وارد گفت‌وگو شود اما هیچ‌وقت موفق نبودند و خیلی بعید است که در کوتاه مدت شاهد چنین مساله‌ای باشیم.
این کارشناس ارشد مسائل استراتژیک خاطرنشان کرد: لذا بعید است در مدت باقی مانده تا اجرای گام چهارم این اتفاق افتد، اما آن‌چه می‌دانیم اینکه تلاش‌هایی هم از طرف ایران، اروپا و البته از طرف آمریکا در جریان است برای اینکه انجام مقدمات مذاکره به شکل آبرومندانه فراهم شود، طرف ایرانی هم به صراحت اعلام کرد این مساله از طریق برداشتن تحریم‌ها می‌تواند صورت بگیرد.
وی در پایان اظهارکرد: طبیعی است که آمریکا با این دیدگاه مخالف است، شاید راه حل میانه این باشد که آمریکا برای مدتی تحریم‌ها را تا زمانی که مذاکرات بین طرفین در جریان است، متوقف کند و بعد از رسیدن به نتیجه، تحریم‌ها را لغوکند و ... این‌ها پیشنهادهایی است که احتمال دارد رد و بدل شود ولی باید ببینیم به کجا می‌رسد.