عملیات مقابله با هجوم پرشمار و بی سابقه ملخ های صحرایی به برخی از استان های جنوبی کشور به طور جدی طراحی و آغاز شده، آفاتی که در صورت کنترل نشدن بخش کشاورزی و امنیت غذایی را به مخاطره خواهد انداخت.
به گزارش ایرنا، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به کشورها درباره خطر هجوم ملخ های صحرایی که اکنون میهمان چند استان جنوبی نظیر هرمزگان، فارس، کرمان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و بوشهر هستند، هشدار داده است.
بر اساس اعلام فائو و کارشناسان بخش کشاورزی، ملخ های صحرایی آفت هایی خطرناک برای کشاورزی کشور محسوب می شوند که در صورت تداوم حضور آنان می توانند امنیت غذایی را نیز مختل کنند.
بر اساس اعلام فائو ملخ های صحرایی در دو طرف دریای سرخ در تکثیر و هجوم گسترده به کشورهای شرق آفریقا و غرب آسیا هستند. برخی از گله های ملخ صحرایی در غرب آسیا اقدام به تخم گذاری کرده و در قالب گله های بسیار بزرگ به سمت کشورهایی نظیر ایران هجوم آورده اند.
افزایش هجوم ملخ ها به استان های جنوبی ایران باعث شد تا سازمان فائو وضعیت ایران را از زرد به نارنجی تغییر دهد. این تغییر یعنی کشوری که مورد حمله قرار گرفته احتمال خسارت به محصولات کشاورزی و حتی باغهای آن زیاد است.
دستگاه های مسئول در این زمینه به ویژه وزارت جهاد کشاورزی آمادگی لازم برای مقابله با این آفت را دارند و برنامه عملیاتی برای مقابله با آن طراحی و اجرای آن در بسیاری از استان ها برای جلوگیری از گسترش آنها آغاز شده است.
محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی در این باره گفت: هجوم ملخ های آفریقایی به استان های جنوبی کشور تحت کنترل است و تلاش می شود که در سریع ترین زمان برنامه های مقابله با آن به منظور جلوگیری از گسترش آنها به اجرا در آید.
ملخ ها به چند دسته تقسیم می شوند که ملخ های بومی جزء آفات عمومی محسوب شده و مبارزه با آنها بر عهده جهاد کشاورزی هر شهرستان است. ملخ های مهاجر به ملخ صحرایی مشهور و کنترل آنها یک پروسه ملی، بین المللی و منطقه ای دارد.
با نگاهی به عملیات مبارزه 30 ساله ملخ های بومی و ملخ های مهاجر چنین استنباط می شود که هر ساله به طور متوسط 150 تا 200 هزار هکتار مبارزه با ملخ های بومی در کشور صورت گرفته است.
این میزان مبارزه بیشتر در مناطق کانونی، کوهپایه ها و ارتفاعات انجام شده و چنانچه عملیات کنترل ملخ ها در مناطق کانونی انجام نشود بدون شک این سطح مبارزه می تواند تا پنج برابر افزایش داشته باشد.
علاوه بر انواع ملخ های بومی، باید به امر دیده بانی و پیش آگاهی از وضعیت ملخ صحرایی اهمیت بیشتری داده شود چراکه اهمیت تخریب های این آفت جهانی بر هیچکس پوشیده نیست.
ایران از 2 جبهه جنوب و جنوب شرقی از عربستان، عمان، قطر، امارات متحده، کویت، هند و پاکستان همیشه مورد تهدید این آفت بوده و همچنین در برخی از مناطق جنوبی کشور از جمله جازموریان، چابهار و ایرانشهر این آفت در چند سال اخیر پس از ورود به کشور تخم ریزی کرده و بصورت انفرادی زیست می کنند و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی افزایش تراکم پیدا خواهند کرد.
اگر بخواهیم میزان خسارت ملخ صحرایی را به تصویر بکشیم، هر ملخ صحرایی می تواند هم وزن خودش یعنی 2 گرم در روز غذا بخورد. هر کیلومتر مربع از دسته پروازی متراکم می تواند شامل 50 میلیون ملخ باشد که روزانه قادرند 100 تن از پوشش گیاهی را از بین ببرند.
دسته پروازی بسیار بزرگ می تواند هزار کیلومتر مربع را پوشش دهد و قادر است روزانه 100 هزار تن پوشش گیاهی را به مصرف برساند.
ارتفاع پرواز دستجات ملخ صحرایی از 100 تا هزار متر گزارش شده و در روزهای آفتابی و گرم این ارتفاع افزایش می یابد.
نسل اول ملخ صحرایی از ماه می- دسامبر در مرز بین یمن، عربستان و عمان مشاهده شده و به دلیل عدم مبارزه با ملخ در مرحله پوره، در مناطق ذکر شده بویژه در یمن افزایش پیدا کرده است.
خشک شدن پوشش گیاهی و مهاجرت ملخ های بالدار از مناطق ذکر شده به سمت مناطق داخلی عربستان و مناطق شمالی و بخش هایی از امارات متحده عربی شده و خشک شدن پوشش گیاهی، بالا بودن تراکم آفت در نسل دوم و شروع مبارزه باعث حرکت ملخ های بالدار بر اساس جریان وزش باد به سمت شمال و ورود آن به مناطق جنوبی ایران شده است.
پوشش گیاهی مناسب و سبز، بارش های خوب، آب و هوای مناسب، بافت خاک نرم و مناسب باعث شده آفت بتواند در مناطقی که فرود آمده مستقر و به جفتگیری و تخم ریزی بپردازد.
معاون مدیریت کنترل و مبارزه با آفات عمومی سازمان حفظ نباتات کشور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در چابهار گفت: ورود نخستین دسته پروازی ملخ صحرایی به بندر نخیلو استان هرمزگان نهم بهمن سال گذشته گزارش شد.
محمود چالاکی افزود: به دنبال آن گزارش، ملخ های انفرادی در استانهای بوشهر، فارس، خوزستان، جنوب کرمان و شرق هرمزگان با تراکم پائین مشاهده شدند.
گرچه این میهمانان ناخوانده در استان های هرمزگان، خوزستان، بوشهر، فارس، هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان حضور یافته اند اما دیگر استان ها نظیر خراسان رضوی و جنوبی نیز به منظور جلوگیری از گسترش آن به استان ها کار سمپاشی را آغاز کرده اند.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: عملیات مبارزه با ملخ صحرایی در 40 هزار هکتار از اراضی 6 استان جنوبی کشور اجرایی شد.
محمدرضا درگاهی با بیان این که هجوم این تعداد ملخ به زمین‌های کشاورزی در 40 سال گذشته بی سابقه بوده است، افزود: 200 هزار هکتار زمین کشاورزی در معرض خطر قرار دارند که تاکنون در 40 هزار هکتار مبارزه جدی انجام شده و خطر از بین رفته است.
وی اظهارداشت: این آفات که ملخ صحرایی نام دارد از آفات بسیار خطرناکی است که اگر کنترل نشوند امنیت غذایی را تهدید می‌کنند.
درگاهی اضافه کرد: ملخ‌هایی که از عربستان وارد کشور شده اند به 6 استان جنوبی یعنی بوشهر، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس، خوزستان و کرمان رسیده اند.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: وظیفه مبارزه با ملخ بر عهده دولت است و در این شش استان اعلام آماده باش و اقدامات برای دفع آفت انجام شده است، ولی اعتبار لازم برای قوت گرفتن این فعالیت‌ها که بالغ بر 10 میلیارد تومان است باید تامین شود.
درگاهی اضافه کرد: هم اکنون این مشکل کنترل شده و در صورت تامین اعتبار و اقدامات صورت گرفته این آفت با حداقل خسارت دفع می‌شود و جای نگرانی نیست.
رئیس سازمان حفظ نباتات گفت: تا کنون آسیب جدی به زمین‌های کشاورزی وارد نشده، ولی مبارزه با این آفت باید گسترش یابد چرا که 125 هزار میلیارد تومان ارزش ریالی محصولاتی است که در خطر قرار دارند.
وی افزود: در برابر این رقم، مبلغ مورد نیاز برای مبارزه با این آفت بسیار ناچیز است و پیش بینی می‌شود که در صورت انجام حمایت‌های لازم تا آخر تیرماه این آفت دفع شود.
وی یادآور شد: در سال 1340 یکبار ملخ‌ها به زمین‌های کشاورزی حمله کردند که بالغ بر 2 میلیون و 500 هزار هکتار زمین آسیب دید.
درگاهی تصریح کرد: به نظر می رسد عربستان وظایف ذاتی خود را در قبال مبارزه با این آفت را انجام نداده و در همین رابطه برای بررسی این موضوع اعتراض خود را به فائو ارائه کرده است.
یکم بهمن ماه سال 97 احتمال حمله ملخ صحرایی از شبه جزیره عربستان، امارات و عمان به ایران از مرکز کنسولگری ملخ که مقرش در رم است، اعلام شد و هشتم بهمن ماه بروز دسته جات ملخ صحرایی در بندر نخیلو استان هرمزگان گزارش شد.
ملخ صحرایی بالدار روزانه بین 200 تا 400 کیلومتر و پوره ملخ (بچه ملخ) تولید کرده و می تواند روزانه بین 4 تا 8 کیلومتر مسافت را طی کند.
بر اساس اعلام مسئولان، تشکیل ستاد مبارزه با ملخ در سازمان حفظ نباتات، ستاد استانها، شهرستانها و تشکیل تیم های ردیابی و مبارزه در تمامی نقاط آلوده از اقدام صورت گرفته برای مقابله با این آفت است.
البته ردیابی، دیده بانی و مبارزه با کمک دستگاه ایلوکاست 3 و فرم های دیده بانی از ملخ های صحرایی از اواخر ماههای سال گذشته آغاز شده است.
بر اساس اعلام مسئولان، برای مبارزه و جلوگیری از بروز خسارت جدی به مزارع کشاورزی ناشی از شیوع این آفت نیاز به حداقل بیش از120 میلیارد ریال نقدینگی است که از ستاد مدیریت بحران درخواست شده است که در صورت تامین همه آنها می توان با این میهمانان ناخوانده مبارزه ای اساسی داشت و از گسترش آن نیز جلوگیری کرد.