یک تحلیلگر مسائل پاکستان در تهران معتقد است: «عملیات تروریستی در شرق ایران میتواند دامی برای درگیر کردن تهران با اسلام آباد باشد که به وقوع جنگی غیرقابل کنترل در این حوزه منتهی شود.»
هفته گذشته حمله انتحاری به اتوبوس حامل نیروهای سپاه در جنوب شرق ایران باعث شهادت 27 نفر و مجروح شدن تعدادی دیگری شد. در واکنش به این حمله تروریستی، فرمانده کل سپاه از رئیس جمهوری ایران خواست دست سپاه را برای انتقام باز بگذارد. در همین اثنا وزیر خارجه پاکستان از آمادگی مشروط برای عادی سازی روابط با اسرائیل خبر داد و بن سلمان ولی عهد عربستان نیز به پاکستان سفر کرد.
چرا انتظارات برای بهبود روابط پاکستان و ایران در دوران نخست وزیری عمران خان برآورده نشده است؟
پیرمحمد ملازهی، تحلیلگر مسائل پاکستان در تهران در اینباره به پرشیا دایجست گفت: «پاکستان به لحاظ مالی به شدت به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس وابسته است. در حال حاضر 6 میلیون نفر از تبعه این کشور در قالب کارگران ماهر، نیمه ماهر و متخصص در این کشورها کار می کنند که سالانه درآمد ارزی قابل توجهی برای پاکستان به ارمغان میآورند. از سوی دیگر، تعدادی از نیروهای نظامی این کشور از گذشته در عربستان مستقر بودند، تا جایی که در زمان ضیاالحق، نیروهای پاکستانی گارد سلطنتی سعودیها را تشکیل میدادند.»
وی افزود: «لذا این مساله باعث وابستگی اسلام آباد و ریاض به یکدیگر شده است. همچنین پس از آنکه ترامپ کمک های دو میلیارد دلاری به پاکستان را به بهانه عدم جدیت اسلام آباد در مبارزه با طالبان به حالت تعلیق درآورد، اسلام آباد مجبور شد تا منبع مالی جدیدی برای خود پیدا کند. در این میان عربستان تنها کشوری بود که آمادگی جبران این مبلغ را داشت. لذا علی رغم آنکه انتظار می رفت عمران خان بعد از پیروزی در انتخابات به ایران سفر کند، عازم ریاض شد و در آنجا ضمن دریافت سه میلیارد دلار، قول سه میلیارد دلار دیگر به صورت وام را نیز گرفت.»
این کارشناس مسائل شبه قاره تاکید کرد: «در حالی که پاکستان مدعی است میان ایران و عربستان سیاست متوازنی را در پیش گرفته اما نشانه ها موید تمایل اسلام آباد به سمت ریاض است. بنابراین محتمل است پاکستان در چارچوبی قرار بگیرد که اسرائیل، آمریکا، عربستان و امارات در کنار هم یک اتحاد ضدایرانی را پایه ریزی کرده باشند.»
ملازهی در مورد اظهارات وزیر خارجه پاکستان مبنی بر احتمال عادی سازی روابط با اسرائیل تصریح کرد: «عربستان برای سرمایه گذاری 23 میلیارد دلاری در پاکستان اعلام آمادگی کرده است. بندر گوادر و صنایع پتروشیمی از جمله اهداف این سرمایه گذاری به شمار می رود که احتمالا در سفر بن سلمان این توافقات نهایی شود. از این زوایه پاکستان منافع خود را در نزدیکی با عربستان میبیند. این در حالی است که ریاض رهبری جریانی را بر عهده گرفته که هدف آن جایگزینی ایران به جای اسرائیل به عنوان دشمن اعراب است. بر این اساس ممکن است تحولات به گونهای پیش رود که با منافع ایران همخوانی نداشته باشد.»
ملازهی در خصوص اظهارات فرمانده سپاه ایران برای انتقام از گروه های تروریستی فعال در مرزهای شرقی گفت: «اتفاقاتی که در شرق ایران به وقوع میپیوندد میتواند دامی برای درگیر کردن تهران با اسلام آباد باشد. البته بعید است رئیس جمهوری و رهبری نظام مجوز چنین برخوردی را به سپاه پاسداران بدهند؛ اما واقعیت این است که پاکستان، عراق نیست که بتوان با موشک مقر تروریست ها را هدف قرار داد. در صورت چنین اقدامی در پاکستان، ایران با ارتش این کشور روبرو میشود که پس از آن هم جنگ غیرقابل کنترل خواهد بود. لذا نباید احساسی برخورد کرد.»
وی افزود: «اگر پاکستان از گروهای ضد ایرانی حمایت میکند طبیعتا گروهای ضد پاکستانی هم وجود دارند که تهران می تواند در قالب عمل متقابل از آنها پشتیبانی کند. همچنین همان طور که پاکستان سیاست دوگانه ای را پیش می برد، ایران می تواند از این روش استفاده کند. افزون بر این، باید با مقامات اسلام آباد وارد گفتگوی سازنده شد و آنها را اقناع کرد که سرمایه گذاری بیشتری در مرزهای مشترک انجام دهند؛ چراکه اکنون از نگاه اسلام آباد مرز ایران امنیت دارد و تا زمانی که ناآرامی در مرزهای هند و افغانستان وجود داشته باشد آنها حاضر به سرمایه گذاری در این دو حوزه نیستند.»