فرارو- با وجود اینکه بعد از خروج ایالات متحده امریکا از برجام، وزیر امور خارجه این کشور ۱۲ شرط برای مذاکره با ایران مطرح کرده بود، اما دوشنبه شب دونالد ترامپ اعلام کرد که بدون هرگونه پیش شرطی حاضر به مذاکره با حسن روحانی است.
به گزارش فرارو؛ معمولا هر بار که دونالد ترامپ به مسئله ایران طی ماه‌های اخیر اشاره می‌کرد لابه لای حملات تند کلامی عنوان می‌کرد که حاضر هستند با ایران وارد مذاکره شوند و با توجه به اینکه مایک پمپئو بعد از خروج آمریکا از برجام برای ایران شروط دوازده‌گانه‌ای مطرح کرده بود، مشخص بود که محور‌های مذاکره چه مواردی هستند. اما شب دوشنبه دونالد ترامپ در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر ایتالیا به گونه دیگری مسئله مذاکره با ایران را مطرح کرد.
وی گفت: اگر ایرانی‌ها بخواهند او هم حاضر با ملاقات با آنهاست و چندین بار تاکید کرد که هیچ شرطی برای چنین دیداری ندارد. ترامپ گفت: هیچ شرطی وجود ندارد. آنها اگر بخواهند ملاقات کنند، ما هم ملاقات می‌کنیم. این هم برای کشور خوب است، هم برای آنها، هم برای ما و هم برای جهان. دونالد ترامپ در صحبت هایش توافق اتمی برجام را مضحک خواند و گفت: این توافق ارزش کاغذی که بر روی آن نوشته شده بود را نداشت.
ترامپ گفت: در حال حاضر آنها در شرایطی سختی هستند. من به توافق هسته‌ای با ایران پایان دادم، توافقی که مضحک بود. آنها ممکن است در نهایت بخواهند با ما دیدار کنند و من هم در هر زمانی که آنها بخواهند آماده این دیدار هستم. به گفته ترامپ، این دیدار نه از موضع قدرت خواهد بود و نه از موضع ضعف. بلکه اگر منجر به توافقی معنی دار شود که مانند توافق قبلی بی ارزش نباشد، کار مناسبی است؛ بنابراین حالا تا حدود زیادی ماجرا تغییر کرده است و جدا از اینکه چه عواملی موجب تغییر رفتار رئیس جمهور ایالات متحده امریکا شده است که البته در ادامه به ان‌ها پرداخته خواهد شد، بحث درباره موافقت یا عدم موافقت با مذاکره در فضای مجازی و رسانه‌ها بسیار داغ است و همه منتظر ان هستند که موضع رسمی ایران را در خصوص این پیشنهاد بشنوند.
با احتیاط وارد مذاکره شویم
در همین خصوص حسن هانی زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به نظر من تغییر موضع دونالد ترامپ و پیشنهادش مبنی بر مذاکره بدون پیش شرط، نتیجه موضع‌گیری یک پارچه مقامات ایرانی بود. اما از سوی دیگر به نظر می‌رسد ترامپ سعی دارد توپ را به زمین مقامات ایران پرتاب کند که اگر مقامات ایرانی حاضر به مذاکره با ایالات متحده نشدند نه تنها مردم ایران بلکه جامعه جهانی تصور کنند که این نظام جمهوری اسلامی است که حاضر نیست وارد عرصه مذاکره شود و مشکلات را رفع کند.»
وی ادامه داد: «از سوی دیگر رفتار‌های اخیر ترامپ نشانگر پارادوکسی در کاخ سفید است. او از یک سو صحبت از مذاکره بدون پیش شرط را مطرح می‌کند و از سوی دیگر وزیر امور خارجه آمریکا ۱۲ شرط برای ایران مطرح می‌کند و خواهان کاهش حضور ایران در منطقه است و این را به عنوان یک پیش شرط مذاکره مطرح می‌کند؛ لذا به نظر می‌رسد رفتار‌ها و مواضع مقامات کاخ سفید تا این لحظه هماهنگ و یک دست نبوده و این جای نگرانی دارد.»
او با بیان اینکه مذاکره می‌تواند بسیار مفید باشد گفت: «مذاکره اگر بدون تهدید و زورگویی باشد، می‌تواند دستاورد‌هایی برای طرفین داشته باشد و هیچ شکی در این مسئله وجود ندارد. اما اگر قرار باشد آمریکایی‌ها از موضع قدرت مذاکره کنند و به دنبال این باشند ایران را تحقیر کنند، نمی‌تواند نتیجه بخش باشد. با همه این‌ها من باز هم تاکید می‌کنم که ذات مذاکره بسیار مفید است و فکر هم نمی‌کنم کسی که منافع ملی برایش اهمیت دارد حاضر باشد با این مسئله مخالفت کند، ولی باید زمینه‌های لازم برای مذاکره فراهم باشد»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «اما سوال مهمی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا امریکایی‌ها به توافق احتمالی بعد از مذاکرات پایبند خواهند بود یا خیر؟ واقعیت این است که ملت ایران تجربه بدی در خصوص رفتار‌های متناقض رئیس جمهور امریکا دارند و این نکرانی وجود دارد که بعد از توافق هم آنها دوباره تغییر نظر دهند و به توافق بی توجه باشند؛ لذا باید در درجه اول دولت امریکا این تضمین را بدهد که اگر با ایران به توافق‌هایی دست پیدا کردند، کنگره این کشور آن را تصویب کند، زیرا رفتار رئیس جمهور آمریکا اصلا متعادل و قابل اعتماد نیست.»
هانی زاده در پایان گفت: «به عقیده من مقامات ایرانی هم مخالف مذاکره نیستند، اما به هرحال موانعی این وسط وجود دارد که باید رفع شوند. به عنوان نمونه باید ابتدا آمریکایی‌ها برای نشان دادن حسن نیتشان، تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال می‌کنند را تعلیق کنند و سپس مذاکرات زیر نظر سازمان ملل انجام شود تا تضمین‌های بین‌المللی هم پشتوانه نتیجه مذاکرات باشند. ما در گذشته هم مذاکراتی با آمریکا در قالب ۱+۵ داشتیم، اما نتیجه اش این شد که بعد از حضور ترامپ در کاخ سفید، این توافقنامه را نادیده گرفتند؛ لذا باید با احتیاط وارد مذاکره شویم.»
حداقل تاثیر مذاکره کاهش سطح تنش میان دوکشور است
همچنین محسن جلیلوند مدرس روابط بین‌الملل در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «دو تحلیل می‌توان در خصوص پیشنهاد اخیر رئیس جمهور امریکا مطرح کرد. یکی این است که آنها به دنبال سیاست چماق و هویج هستند و از یک طرف تهدید می‌کنند و ایران را تحت فشار قرار می‌دهند و از سوی دیگر مسئله مذاکره را مطرح می‌کنند. زیرا من معتقدم که آنها هر روز و حتی هر ساعت در حال رصد ایران هستند و هر زمان که مشاهده می‌کنند ایران دچار مشکلاتی در داخل شده است، مسئله مذاکره را مطرح می‌کنند و اینگونه سعی دارند در شرایطی که ایران در موضع ضعف قرار دارد، پای میز مذاکره بیاید.»
او ادامه داد: «اما تحلیل دوم خارج از این مسئله است و مربوط به سفر وزیر امور خارجه عمان به واشنگتن و حالا به ایران است. با توجه به اینکه پیش‌تر آقای دکتر ظریف هم به عمان سفر کرده بودند و سفر وزیر امور خارجه عمان به واشنگتن بعد از دیدارش با آقای ظریف بود و حالا قصد دارد بعد از دیدار با مقامات آمریکایی، به تهران بیاید، به نظر می‌رسد پیشنهاداتی در این میان رد و بدل شده است و حالا ترامپ پیشنهاد مذاکره داده است.»
وی تصریح کرد: «احتمالا در داخل این دیدار‌ها صحبت‌هایی مطرح و پیشنهاداتی ارائه شده است که ترامپ قبول کرده بدون پیش شرط با ایران وارد مذاکره شود. البته باز هم آقای پمپئو به یک سری مسائل اشاره کرده اند، اما با اینحال شرایط با میانجی‌گری عمان موجب شده که حالا مسئله مذاکره مطرح شود و باید حالا صبر کرد دید روز جمعه که وزیر امور خارجه این کشور به تهران می‌آید چه مسائلی مطرح می‌شود تا بتوان تحلیل دقیق تری ارائه کرد.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال دارند ۱۲ شرط پمپئو در روند مذاکرات مورد توجه قرار بگیرد، اظهار کرد: «درست است که آقای پمپئو ۱۲ شرط مطرح کرده است، اما ممکن است در روند مذاکره تنها چهار یا پنج مورد آن مورد توجه قرار بگیرد. به عنوان مثال محدود شدن حضور ایران در منطقه یکی از موضوعاتی است که آمریکایی‌ها خیلی برایشان اهمیت دارد. باقی شروط یا خیلی اهمیت ندارند یا اگر کاری هم به آنها نداشته باشند، عملی می‌شود یا عملی شده است. در این میان ایران هم باید به گونه‌ای عمل کند که آمریکا نهایتا به توافقات برجام پایبند بماند. نه به این معنی که دوباره برجام اجرایی شود، زیرا ترامپ هرگز این کار را نخواهد کرد، اما می‌توان به سمتی رفت که شکل دیگری از برجام را اجرایی کنند و این می‌تواند بسیار مفید باشد.»
جلیلوند در خصوص اینکه آیا مذاکره در شرایط فعلی می‌تواند مثبت باشد، عنوان کرد: «به طور کلی ذات مذاکره در همه مواقع مفید است. زیرا حداقل تاثیری که می‌توان داشته باشد این است که خصومت طرفین را تاحدودی کاهش دهد. زیرا دیگر در روند مذاکره نمی‌توانند برای یکدیگر شاخ و شانه بکشند. به عنوان مثال الان آمریکا در ماجرای مذاکره با کره شمالی اعلام کرده که تحریم‌ها را لغو نمی‌کند، اما تحریم جدیدی اعمال نخواهد و طرف مقابل هم گفته آزمایش هسته‌ای انجام نخواهد. این عملا باعث می‌شود که سطح تنش میان دو کشور کاهش پیدا کند.»