فرارو- اروپا به دنبال آن است که حتی اگر آمریکا از برجام خارج شود، توافق هسته‌ای را حفظ کند.
به گزارش فرارو، از ژانویه گذشته که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای «اصلاح» برجام ضرب‌الاجلی تعیین کرد، نقش اروپا در پایداری برجام برجسته شد. اروپایی‌ها در عین فشار بر ایران در سایر مسائل، تلاش‌هایی برای حفظ توافق هسته‌ای انجام دادند. اما این سوال همچنان پابرجاست که آیا این تلاش‌ها می‌تواند برجام را نجات دهد؟ خبرگزاری رویترز در یادداشتی به قلم دالیا داسا کای و جیمز دوبینز، کارشناسان اندیشکده رند، سعی کرد به این پرسش پاسخ دهد.
رویترز نوشت: از اکتبر، ترامپ اشاره کرد که آمریکا آماده خروج از توافق هسته‌ای است. توافقی که آمریکا، روسیه، چین، اروپا و ایران در سال ۲۰۱۵ بر سر آن توافق کردند. همه سایر طرف‌های (برجام)، معتقدند که این توافق کارآمد است. با این حال، رئیس‌جمهور (ترامپ) به کنگره ۶۰ روز مهلت داد تا آن توافق را بهبود بخشد یا آن را لغو کند. کنگره هیچ کاری نکرد. در اواسط ژانویه، او تعلیق تحریم‌های هسته‌ای که برای دوام توافق ضروری است، را تمدید کرد. اما تهدید کرد که اگر اروپا ظرف چهار ماه توافق را «اصلاح» نکند، از آن خارج خواهد شد. اکنون پرسش اساسی این است که آیا اروپا می‌تواند توافق هسته‌ای را نجات دهد.
این دو کارشناس معتقدند که اروپا می‌تواند اقداماتی در خصوص توسعه موشکی ایران، بازرسی‌ها و تاریخ انقضای برجام اتخاذ کند تا نگرانی‌های ترامپ را رفع کنند. آن‌ها به همین منظور، اخیرا به همراه اندیشکده‌های اروپایی پیشنهاداتی ارائه کرده‌اند. پیشنهادات این کارشناسان شامل مواردی از قبیل استفاده از سازوکار‌های درونی برجام برای تقویت بازرسی‌های هسته‌ای، پیگیری توافقات جانبی یا الحاقی به برجام و تاسیس یک مجمع همکاری منطقه‌ای برای بررسی مسائل خارج از برجام بویژه مسئله توسعه موشک‌های ایران می‌شود.
نویسندگان یادداشت، یک طرح جایگزین پیشنهاد می‌کنند. در این طرح، حتی اگر آمریکا از برجام خارج شود، اروپا می‌تواند برای زنده نگه داشتن آن با سایر طرف‌های بین المللی کار کند. این امر مستلزم «خروج نرم» آمریکا از توافق است. یعنی آمریکا از توافق خارج می‌شود، اما تحریم‌های ثانویه‌اش را علیه ایران اعمال نمی‌کند تا اروپایی‌ها بتوانند بدون از دست دادن بازار آمریکا، با ایران تجارت کنند.
بر اساس این یادداشت، اگر اروپایی‌ها بتوانند برجام را بدون بوجود آمدن یک نزاع با آمریکا حفظ کنند، راه برای بازگشت آمریکا به آن در آینده باز خواهد بود. کارآمدی این طرح منوط به ماندن ایران در برجام پس از خروج آمریکا از آن است. امری که هنوز معلوم نیست. ایران اخیرا گفته که اگر از برجام منافع اقتصادی بدست نیاورد، ممکن است از آن خارج شود.
بلاتکلیفی‌ای که تهدیدات ترامپ ایجاد کرده، بر تجارت بین المللی با ایران تاثیر نامطلوبی گذاشته است. این امر به گفته کارشناسان اندیشکده رند، ممکن است حمایت عمومی از توافق هسته‌ای و حامیان توافق در ایران را تضعیف و در مقابل مخالفان برجام را تقویت کند.
در پایان یادداشت آمده: «اروپا احتمالا با یا بدون (باقی ماندن) آمریکا به دنبال حفظ توافق (هسته‌ای) ایران خواهد بود. ایران احتمالا تقصیر فروپاشی آن را به گردن واشینگتن خواهد انداخت. اگر آمریکا و متحدان اروپایی نتوانند مسیر مشترکی به سمت جلو پیدا کنند، احتمالا نتیجه، از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران و وقوع یک جنگ تجاری بین اروپا و آمریکا خواهد بود. این دیدگاه به طور گسترده وجود خواهد داشت که آمریکا مقصر هر دو است.»