ایرانی‌ها دو تا ٣برابر میانگین جهانی برق مصرف می‌کنند. این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که تابستان امسال رکورد تاریخی مصرف برق شکسسته و با ثبت عددی نزدیک به ٥٦هزار مگاوات شبکه برق سراسری بارها به خاموشی کشانده شد.
به گزارش شهروند، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو رشد مصرف برق در ایران را بیماری دانسته و گفته است؛ رشد ٢٠درصدی مصرف برق به هیچ عنوان با دلایلی نظیر افزایش درجه حرارت، رشد اقتصادی، رشد جمعیت قابل توجیه نیست. وزیر نیرو مصرف بیمارگونه برق را منحصر به پایتخت ندانسته و گفته است؛ در برخی استان‌ها از نظر مصرف با شرایط به‌مراتب بدتری از تهران روبه‌رو هستیم و در برخی استان‌ها تا ۱۹.۸درصد با رشد مصرف برق روبه‌رو بوده‌ایم.
این درحالی است که در شرکت برق منطقه‌ای غرب ۱۸، گیلان ۱۳، فارس ۱۰درصد نسبت به سال گذشته افزایش مصرف داشته‌ایم که در نوع خود بی‌سابقه بوده است.
در این شرایط اصفهانی‌ها توانسته‌اند مصرف برق‌شان را مدیریت کنند و برای نخستین‌بار به رقمی کمتر از میانگین مصرف کشور برسند. حالا سرانه مصرف برق در اصفهان از ١٩٢کیلووات در ماه به ١٦٢کیلو وات رسیده است و به این ترتیب مردم نصف جهان رکورددار کمترین میزان مصرف برق شده‌اند.
حمیدرضا پیرپیران مدیرعامل شرکت توزیع برق اصفهان به راه‌اندازی خانه فرهنگ مدیریت مصرف در اصفهان اشاره می‌کند و به «شهروند» می‌گوید: هر مدرسه اصفهان در این مرکز یک نماینده دارد و مردم اصفهان با فرهنگ‌سازی در ساعات پیک مصرف برق توانسته‌اند میزان مصرف خود را کاهش دهند.
مصرف برق در ایران ٢ تا ٣ برابر میانگین جهانی
اصفهانی‌ها کمترین مصرف‌کننده برق در کشور هستند. درحالی این روزها اصفهانی‌ها سرانه مصرف برق را به حد بسیار پایینی رسانده‌اند که بسیاری از ایرانی‌ها ٢,٥ تا ٣ برابر میانگین جهانی برق مصرف می‌کنند و مردم خیلی از کلانشهرها مثل تهران و تبریز و شیراز و... بارها در مصرف برق رکورد زده‌اند.
سرانه مصرف برق در دنیا سالانه ۹۰۰کیلووات ساعت است، اما در کشور ما این میزان یک‌هزارو۸۵۰ کیلووات ساعت و ٢برابر میانگین جهانی است که در فصل گرما به ٢,٥ تا ٣برابر هم می‌رسد. مصرف بیشتر از میزان تولید در نیمی از تابستانی که پشت سر گذاشته‌ایم، بارها و بارها هشدار جدی مسئولان از وزیر نیرو گرفته تا مدیرعامل توانیر را به دنبال داشته است. به گفته آرش کردی، مدیرعامل توانیر قسمت عمده بار مصرف در فصل تابستان، بار سرمایشی است و نزدیک به ٣٠درصد مصرف برق در پیک تابستان به مصرف کولرهای گازی و آبی اختصاص دارد.
رتبه مصرف سرانه برق ایران در سال ٢٠٠٦ در میان ٢١٨ کشور جهان ٩٥ بوده، با این حال در سال ٢٠١٠ سرانه مصرف برق خانگی در ایران از متوسط جهانی پیشی گرفته است. مطابق آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی در این سال مصرف سرانه برق ایران با افزایشی حدود ١٢,٥٦درصد در چهار‌سال به ٢هزارو٤٣١ کیلووات ساعت رسیده است، اما کارشناسان معتقدند که با توجه به وجود ٣٥میلیون مشترک برق خانگی در کشور، اگر هر مشترک فقط یک لامپ ١٠٠وات را خاموش کند، حدود ٣هزار مگاوات برق صرفه‌جویی می‌شود.
اصفهان قطعی برق ندارد
اما در شرایطی از زمان تشدید گرما، بارها رکورد مصرف برق در کشور شکسته شده، در اصفهان که اتفاقا در منطقه کویری و خشک قرار دارد، سرانه مصرف برق از ١٩٢کیلووات در ماه به ١٦٢کیلووات رسید که به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان، این میزان مصرف کمتر از میانگین کشوری است.
آن‌طور که حمیدرضا پیرپیران گفته؛ در شهر اصفهان خاموشی و قطعی برق وجود ندارد و با اجرای طرح مدیریت مصرف برق و روش‌های نوین تولید، خاموشی و قطعی برق در این شهر تنها در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه اتفاق می‌افتد.
فرهنگ‌سازی در صف مقدم کاهش مصرف
مدیرعامل شرکت توزیع برق اصفهان توضیح می‌دهد که تعداد مشترکان برق خانگی در این شهر حدود ٨٥٩هزار مشترک است که از این میان مشترکان تجاری حدود ١٧٥هزار، مشترکان اداری حدود ٥٠هزار، مشترکان کشاورزی حدود ١١هزار و مشترکان صنعتی حدود ١١هزار مشترک هستند. در این شهر مشترکان خانگی، ٣٦درصد برق مصرف می‌کنند.
آن‌طور که پیرپیران می‌گوید، سرانه مصرف برای قبوض دوماهه مشترکان خانگی در اصفهان بین ٣٥ تا ٤٠هزار تومان است اما برای مشترکان پرمصرف خانگی تا دوبرابر این مقدار یعنی ٧٠ تا ٨٠هزار تومان قبض صادر می‌شود که البته تعداد مشترکان پرمصرف زیاد نیست.
پیرپیران با تأکید بر اینکه کاهش مصرف برق در اصفهان نتیجه چند اقدام در این زمینه است، می‌گوید: فرهنگ‌سازی در زمینه کاهش مصرف برق ممتد بوده و ما فرهنگ‌سازی را فقط معطوف به فصل گرما و تابستان نکرده‌ایم و از دو‌سال پیش مباحث فرهنگی را در طول سال انجام می‌دهیم.
به گفته او، صداوسیما، رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها در طول سال، دو مبحث مدیریت مصرف و مدیریت بار را پیگیری می‌کنند. مدیریت مصرف که میانگین مصرف است و مدیریت بار مدیریت مصرف در زمان پیک است.
آن‌طور که این مقام مسئول می‌گوید، علاوه بر فرهنگ‌سازی، مباحث فنی هم در شکل‌گیری این کاهش مصرف موثر بوده که معطوف به جلب همکاری بخش‌های صنعتی، تجاری، اداری و کشاورزی برای کاهش میزان مصرف است و در زمان پیک مصرف از این مشترکان خواسته شد که همکاری‌های لازم را داشته باشند.
به گفته مدیرعامل شرکت توزیع برق اصفهان از آن‌جا که برق مورد استفاده در بخش‌های صنعت و کشاورزی، انرژی مولد محسوب می‌شود، در این دو بخش مدیریت مصرف ملاک نیست و مدیریت بار بیشتر مدنظر است و در واقع انتظار از این بخش‌ها آن است که در زمان پیک مصرف، مدیریت بار داشته باشند، اما در مقابل مدیریت مصرف در بخش‌های غیرمولد یعنی مصارف خانگی، تجاری و اداری بشدت مورد توجه است.
این درحالی است که شرکت توانیر سهمیه اصفهان در زمان پیک مصرف را یک‌هزارو١٠٥ مگاوات در نظر گرفته اما میزان مصرف اصفهانی‌ها در زمان پیک هم کمتر از این بوده است و بنابراین به نوعی این شهر هم در مدیریت مصرف و هم در مدیریت بار موفق بوده و حالا تمام اینها موجب شده که اصفهان امسال، برای نخستین‌بار کاهش میانگین مصرف کمتر از میانگین مصرف کشوری را تجربه کند.
آمارها حاکی از آن است که ظرفیت اسمی تولید برق در نیروگاه اصفهان یک‌هزارو٢٠٠ مگاوات و در نیروگاه شهید منتظری ٢هزارو٤٠٠ مگاوات است.
آموزش مصرف بهینه از سنین پایه
اما کاهش چشمگیر مصرف برق در اصفهان درحالی اتفاق می‌افتد که شرکت توزیع برق اصفهان از چند سال پیش، خانه فرهنگ مدیریت مصرف را راه‌اندازی کرده است. در واقع از آن‌جا که در شهر اصفهان حدود ٨٠درصد مشترکان در بخش خانگی هستند، توجه ویژه‌ای به مدیریت مصرف در این بخش معطوف شده است.
به گفته مدیر خانه فرهنگ مدیریت مصرف شرکت توزیع برق اصفهان برای بهبود مصرف برق، تمام مدارس این شهر به‌عنوان جامعه هدف انتخاب شده و از هر مدرسه، یک رابط آموزشی برای همکاری مدارس با خانه فرهنگ مدیریت مصرف فراخوانده شده‌اند.
پیش از این محمدمهدی عسگری با اشاره به تلاش‌های بسیار زیاد برای فرهنگ‌سازی و همراهی تمام اقشار جامعه با خانه فرهنگ مدیریت مصرف برق اصفهان تأکید کرده بود که در این طرح سه گروه از جامعه مورد آموزش‌های مصرف بهینه قرار می‌گیرند که شامل مشتریان خانگی، ادارات و سازمان‌ها و شرکت‌های صنعتی هستند.
اما از آن‌جا که نقش زنان در این بخش پررنگ‌تر از دیگر گروه‌های هدف است، خانه فرهنگ مدیریت مصرف برق اصفهان در ابتدا برنامه‌های آموزشی این طرح را با تمرکز بر آموزش زنان و مادران آغاز کرد، اما برای ادارات و سازمان‌ها هم دو دسته آموزش در نظر گرفته شده که دسته اول مربوط به آموزش‌های عمومی است و تمام کارمندان ادارات و سازمان‌ها در آن حضور دارند و دسته دوم آموزش‌ها به آموزش‌های خصوصی تعلق دارد که مدیران ارشد انرژی ادارات و سازمان‌ها در دوره ١٠٠ساعته آموزشی شرکت می‌کنند.
از نظر فنی اتفاق خاصی نیفتاده است
اما کارشناسان صنعت برق معتقدند که اختلاف پیک مصرف برق در تابستان و زمستان صرفا به دلیل استفاده از وسایل سرمایشی است و درعین حال نباید اختلاف دمایی که بین شهرهای مختلف وجود دارد را نادیده گرفت.
پیام باقری، عضو هیأت‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد که در تابستان سال ٩٥ پیک مصرف برق به ٥٣هزار مگاوات رسید ولی در زمستان پیک مصرف ٣٢هزار مگاوات بوده است و این تفاوت ٢٠هزار مگاواتی به‌طور عمده به دلیل استفاده از سیستم‌های سرمایشی مانند کولرهای گازی و آبی در تابستان است.
به گفته باقری، این موضوع که پیک مصرف برق در برخی شهرها بالاتر و در برخی شهرها پایین‌تر است، از نظر تکنیکی و فنی اتفاق خاصی در شهرهایی که مصرف کمتری دارند، نیفتاده است و بخشی از آن به فرهنگ‌سازی مربوط می‌شود.
او تأکید می‌کند که در برخی از استان‌ها و شهرها مردم توجه بیشتری به مدیریت مصرف دارند و برخی از استان‌ها و شهرها کمتر این موضوع را رعایت می‌کنند و فرهنگ مصرف‌گرایانه دارند.
این درحالی است که باید توجه کنیم استان‌ها و شهرهای مختلف کشور، پیک‌های مصرف برق مختلفی را به دلیل شرایط آب و هوایی خود دارند و در ایران که تفاوت دما و آب و هوا در نقاط مختلف وجود دارد، در میزان مصرف برق متفاوت است و نمی‌توان میزان مصرف مثلا در خوزستان را با آذربایجان‌شرقی مقایسه کرد.
برق در ایران ارزان است
به گفته عضو هیأت‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران ٢,٥ تا ٣برابربودن مصرف برق در ایران نشان می‌دهد که ما کشور مصرف‌گرایی هستیم، زیرا انرژی در اختیار مردم، ارزان است و یارانه‌ای که روی برق پرداخت می‌شود، موجب می‌شود که قیمت برق از یک حدی تجاوز نکند و بخش قابل توجهی از سبد هزینه خانوار را تشکیل ندهد و بنابراین بسیاری از خانوارها کمتر به این موضوع توجه می‌کنند که میزان مصرف را از طرق مختلف مدیریت کنند و این، یک مشکل اساسی است.
باقری درعین حال تأکید می‌کند که مدیریت مصرف راهکار نهایی برای کاهش مصرف نیست، هرچند که باید توصیه به کاهش مصرف همواره وجود داشته باشد و هم ابزارهای آن از قبیل کنتورهای هوشمند در اختیار مردم قرار بگیرد.
عضو هیأت‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران معتقد است که برق در ایران جزو ارزان‌ترین‌ها در دنیاست و قیمت واقعی ندارد و در شرایطی که باید در برنامه پنجم توسعه قیمت برق واقعی می‌شد، هنوز این اتفاق رخ نداده است.
اما قیمت تمام‌شده برق تقریبا دوبرابر قیمت فروش آن است. درحال حاضر قیمت تمام‌شده تولید، انتقال و توزیع هر کیلووات ساعت برق ١١٠تومان است اما هر کیلووات ساعت حدود ٦٥تومان فروخته می‌شود. بنابراین تأکید فعالان صنعت برق و حتی وزیر نیرو همیشه این است که اگر قیمت برق در کشور واقعی شود، در کنار فرهنگ‌سازی می‌تواند به کاهش مصرف نه‌تنها در شهری مانند اصفهان بلکه در تمام شهرها و استان‌ها منجر شود.