فعالیت آژانس‌های آنلاین در یك سال اخیر موجودیت آژانس‌های رسمی را به چالش كشیده‌اند. حالا دیگر كمتر كسی است كه از این نرم‌افزارها كه خدمات جابه‌جایی مسافر را ارایه می‌دهند، خبر نداشته باشد؛ اما فعالیت آنها این روزها کم‌کم وارد مرحله جدیدی می‌شود.
به گزارش روزنامه «شهروند»، میثم مظفر، رئیس سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران به‌تازگی سخنانی را در انتقاد از فعالیت آژانس‌های موبایلی مطرح کرده است: «هیچکس پاسخگوی امنیت و تأیید صلاحیت این‌گونه خودروها نیست و باید پلیس و سایر ارگان‌های امنیتی به این مسأله ورود کنند.»
او می‌گوید: «قانون صراحتاً اعلام کرده است که باید حملونقل درون‌شهری اعم از آژانس‌های خودرو و تاکسی‌ها زیر نظر شهرداری تهران فعالیت کند. از سوی دیگر نحوه جذب و فعالیت رانندگان این خودروها مشخص نیست و از آنجا که هیچ‌گونه مجوز فعالیتی ندارد، لازم است ارگان‌های ذیربط به این مسأله ورود کنند.»
این سخنان البته از سوی عضو حقوقدان شورای شهر تهران زیاد هم مورد قبول نیست: «این حرکت فواید و معایبی دارد که نمی‌شود آن را نادیده گرفت. بنابراین مسئولان شهرداری، پلیس و سایر نهادهای مرتبط می‌توانند ورود کنند تا مسأله قانونی شود.»
علی صابری در گفت‌وگویی که با «شهروند» داشت به نکات جالبی در این‌باره اشاره کرد: «در جامعه پیچیده امروز که روابط آدم‌ها مبتنی بر شناخت چهره به چهره نیست، لازم است قواعدی برای حفظ نظم تدوین شود؛ اگر چه گاهی حفظ نظم می‌تواند آزادی افراد را محدود کند، اما برقراری نظم هیچ تعارضی با عدالت ندارد.»
به اعتقاد او اگر این تاکسی‌ها تبلیغ کنند و آژانس‌های رسمی هم تبلیغات جداگانه‌ای داشته باشند، مردم حق دارند هر کدام را انتخاب کنند در این شرایط دولت می‌تواند هیچ دخالتی نکند اما این مسأله هم تبعات خود را دارد چون این سازمان‌های خصوصی ثبت نشده‌اند و به لحاظ امنیتی شاید مشکل‌ساز شوند.»
یکی از مهم‌ترین فواید اپلیکیشن‌های موبایلی آژانس قیمت ارزان و دسترسی آسان است و همین موضوع هم مشتریان بیشتری را جلب می‌کند. علی صابری هم که تجربه استفاده از آژانس‌های موبایلی را در میان اطرافیان خود دارد، می‌گوید: «دوستانی که از این خدمات استفاده می‌کنند، ابتدا به دلیل قیمت است، از سوی دیگر هنوز مشتریان آنها کمتر است پس خدمات هم زودتر به مردم ارایه می‌شود؛ ضمن اینکه جابه‌جایی از طریق این خودروها برای استفاده‌کنندگان قابل ردیابی است بنابراین جذابیت زیادی برای مردم دارند؛ اما از آنجا که امنیت آنها در مواردی کم است، بنابراین ثبت و ضبط باید برای آنها وجود داشته باشد.»
او در مواجهه با سخنان رئیس سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران در گلایه از فعالیت آژانس‌های آنلاین می‌گوید که شاید سازمان تاکسیرانی شهرداری تهران منافع این صنف را در نظر گرفته است اما به ثبت این سازمان تأکید دارد: «اگر ثبت و ضبط این سازمان‌ها صورت نمی‌گیرد و هویت آنها معلوم نیست یا اینکه به‌عنوان شخص حقیقی مجوز درخواست نکرده‌اند، پس تحت نظر قواعد صدور مجوز هم نیستند؛ اما نباید به محض ظهور یک پدیده جدید مردم را بترسانیم و باید به فکر قانونمند‌کردن مسأله باشیم. وقتی به این مؤسسات مجوز بدهیم، وضعیت بهتر می‌شود؛ چون حتی این خودروها مانند آنهایی که با آژانس‌های رسمی فعالیت دارند، نیازی به تأمین پارکینگ ندارند.»
او فراهم‌شدن امکان صدور مجوز برای این موسسات را در از بین بردن این قالب که آژانس‌های مسابرفری رسمی تنها با رانت مجوز می‌گیرند، موثر می‌داند: «شاید این تصور در میان مردم وجود داشته باشد که مجوز آژانس با رانت به دست می‌آید اگر چه من رانتی‌بودن آن را قبول ندارم اما با تسهیل صدور مجوز برای آژانس‌های آنلاین این قالب هم شکسته خواهد شد و در این صورت مردم می‌توانند با خیال راحت از این آژانس‌ها استفاده کنند. استفاده از خدمات آنلاین برای مردم راحت‌تر است پس باید در این‌باره اطلاع‌رسانی کنیم و دور از برخورد سلبی برای صدور مجوز پیشقدم شویم.»
صابری می‌گوید: «شاید برخورد سلبی در بعضی مواقع درست باشد اما همیشه کافی نیست. این کار که قاچاق موادمخدر نیست فقط باید منظم شود. ترساندن مردم هنر نیست، هنر مدیریتی پیشقدم‌شدن شهرداری، پلیس، اماکن، تاکسیرانی و سایر نهادهای مرتبط است ضمن اینکه استفاده از این امکان می‌تواند رقابتی هم بین مؤسسات حملونقل در ارایه خدمات بهتر ایجاد کند. پلیس هم به راحتی می‌تواند چیستی این خودروها و موسسات را رصد کند.»
او توصیه کرد که مسئولان به فواید این گونه اقدامات توجه کنند: «فکر نمی‌کنم که قانونی‌کردن آژانس‌های آنلاین نیازی به مصوبه شورا داشته باشد؛ اما اگر نیازی به طرح و لایحه داشته باشد، در صف اول مدافع آن هستم.»
حالا باید دید نگاه مؤسسات آژانس مسافربری رسمی و غیررسمی نسبت به این پدیده چیست. امیر عبادی، مسئول یکی از آژانس‌های منطقه غرب تهران در گفت‌و‌گو با «شهروند» ماهیت آژانس‌های آنلاین را زیر سؤال می‌برد: «ما وقتی مسافری را جابه‌جا می‌کنیم، باید بدانیم چه کسی و از کجاست؟ و کمترین اتفاقی که ممکن است بیفتد این است که از راننده دزدی شود.
اما کسی که مسافر بومی منطقه است، سعی می‌کند همیشه از یک منطقه خودرو بگیرد که شناخت و اعتماد به آن داشته باشد. اما مشخص نیست که طرف آژانس‌های آنلاین یا مشتریان آنلاین چه کسی است و بنابراین در کل نمی‌تواند به خوبی جوابگو باشد و به‌عنوان رقیب هم نمی‌توان به آن نگاه کرد.»
او اگرچه نگاه مثبتی به آژانس‌های آنلاین ندارد، اما با جلوگیری از فعالیت آنها هم موافق نیست: «به هر حال آنها هم در یک سطحی به مردم خدمات می‌دهند چرا باید با آنها مقابله کرد یا آنها را جمع‌آوری کرد؟ اما به نظر می‌رسد که این مؤسسات باید در جذب رانندگان دقت بیشتری خرج دهند تا امنیت مسافران بیشتر شود نباید هر راننده‌ای را برای فعالیت در سازمان خود قبول کنند.»
احسانی تهرانی، مسئول رزروشن آژانس دیگری است که او هم در گفت‌و‌گو با «شهروند» به «ارزان بودن» و «نداشتن امنیت» به‌عنوان دو گزینه متناقض اشاره می‌کند: «یکی از دوستان من در آژانس آنلاین کار می‌کند دو هفته قبل توسط مسافران خود مورد زورگیری و دزدی قرار گرفته بود در حالی که وقتی به شرکت مراجعه می‌کند بعد از شکایت متوجه می‌شود که موبایل بدون نام و نشان بوده است و دیگر نمی‌توان آن را ردیابی کرد. حالا خودرو او را برده‌اند اما دستش به هیچ جا بند نیست. برای مسافر هم صددر صد به لحاظ ریالی به نفعش است اما او هم خارج از شهر امنیت کافی ندارد.» او می‌گوید: «این موسسات هم به نوعی رقیب ما محسوب می‌شوند مانند ١٥ آژانسی که در اطراف ما فعالیت دارند.»
رسول نامخواه فوق دیپلم است و ١٥ سال در آژانس‌های رسمی کار کرده، اما از چهار ماه قبل فعالیت در این آژانس‌های آنلاین را آغاز کرده است: «این سیستم امن است و تا به حال هم مشکلی برای من ایجاد نشده است. البته مسأله جلوگیری از فعالیت آژانس‌های آنلاین با ساماندهی آنها دو مقوله متفاوت است. همه دوست دارند شغلشان رسمی شود، بنابراین اگر سازمان‌های مربوطه بخواهد آژانس‌های آنلاین را رسمی کنند، ما موافق هستیم.»
او در مورد امنیت این موسسات هم می‌گوید: «از آن‌جایی که امکان رصد خودرو به وسیله نرم‌افزار وجود دارد، پس هیچ خللی در امنیت آن وجود ندارد. من حتی برای کودک خود هم با خیال راحت از این خودروها استفاده می‌کنم.»
این راننده درباره نحوه انتخاب رانندگان برای ورود به سامانه آژانس آنلاین نیز توضیحاتی دارد: «وقتی کسی قصد دارد به‌عنوان کاربر راننده انتخاب شود و به یکی از مراکز مراجعه می‌کند، اولاً باید حتماً مقیم تهران باشد و بعد از احراز هویت و گواهی عدم سوء‌پیشینه از سوی پلیس خودرو او بازرسی می‌شود. در ادامه برنامه کاربری روی گوشی او نصب و مشغول به کار می‌شود. بعد از آن هم مشتریان می‌توانند پس از استفاده، حتی در سامانه به راننده امتیاز بدهند و اگر راضی نباشند هم می‌توانند به شرکت اطلاع دهند تا فعالیت راننده را ممنوع کنند.»
مهدی ترکمانی هم یکی از کسانی است که هر از گاهی از آژانس آنلاین استفاده می‌کند. او به «شهروند» می‌گوید: «مواقعی که برف و باران است به راحتی نمی‌توان به سیستم دسترسی داشت و خودرو را ردیابی کرد، اما در حالت طبیعی خدمات خوبی ارایه می‌دهد.
هم ارزان است و هم امنیت آن بالاست. وقتی برای پسرم اسنپ می‌گیرم از طریق ردیاب می‌بینیم که از چه مسیری می‌رود و حتی شماره پلاک خودرو را هم می‌‌دانم. دیگر لازم نیست شب یا دیروقت کرایه زیادی برای رفت‌وآمد به آژانس‌ها و دربستی‌های خیابان بدهم. البته هیچ سیستمی بی‌نقص نیست و اگر در جایی ثبت باشد، اعتماد بیشتری نسبت به آن جلب می‌شود.»