کلسترول بالا به افزایش میزان کلسترول در خون گفته می‌شود.
به گزارش سلامتی، کلسترول ماده ای شبیه به چربی است که به صورت طبیعی در دیواره سلولها وجود دارد.
بدن با استفاده از کلسترول برخی هورمونها، ویتامین دی، و اسیدهای صفراوی که به هضم غذا کمک می کنند را می سازد. اگر مقدار کلسترول خون بیش از حد شود، می تواند در سرخرگ‌ها باعث ایجاد گرفتگی شود و بیماریهایی مانند بیماری عروق کرونر و بیماری قلبی رخ دهد.
بالا بودن کلسترول خون به دو صورت دیده می شود:
۱- یک نوع از آن یک اختلال ژنتیکی است که تقریباً یک نفر از هر پانصد نفررا گرفتار می‌کند و در سنین کودکی هم دیده می‌شود.
۲- نوع دیگر شایعترین نوعی است که دیده می‌شود و معمولاً بیماران با سابقه خانوادگی کلسترول بالا مخصوصاً بعد از خوردن غذاهای حاوی چربیهای اشباع شده و کلسترول زیاد به این بیماری مبتلاء می‌شوند.
عوامل مستعد کننده چیست؟
سابقه خانوادگی
رژیم غذایی حاوی چربی اشباع شده و کلسترول زیاد
رژیم غذایی کم فیبر
بیماری کبدی
کم کاری تیروئید
دیابت کنترل نشده
پر کاری غده ی هیپوفیز
نوعی اختلال کلیه به نام سندرم نفروتیک
بی اشتهایی عصبی
چاقی
سیگار
فعالیت فیزیکی کم
سندرم تخمدان پلی سیستیک
مقاومت به انسولین و کاهش کارایی آن
مصرف الکل
نارسایی کلیه
استرس
حاملگی
لوپوس (یک بیماری که چند نقطه از بدن را درگیر می کند و ضایعات پوستی دارد.)
مالتیپل میلوما (بیماری که موجب کم خونی، عفونت مکرر، خونریزی و ضعف می شود.)
لنفوم (تومور بافت لنفاوی بدن)
اگرچه برخی از عوامل مستعد کننده را نمی توان تغییر داد اما مهمترین عوامل خطر مانند عوامل زیر را می توان کنترل کرد.
چاقی
رژیم غذایی حاوی چربی اشباع شده زیاد و اسیدهای چرب ترانس
رژیم غذایی کم فیبر
فعالیت فیزیکی کم
استرس
سیگار
زندگی در کشورهای توسعه یافته
کم کاری تیروئید
دیابت
سندرم تخمدان پلی کیستیک
در بیشتر موارد علت بالا رفتن کلسترول غذاهای پر چرب توام با زندگی کم تحرک است.
اگر کلسترول بالا درمان نشود چه می‌شود
اگر کلسترول بالا درمان نشده و باقی بماند عوارض زیر رخ می‌دهند.
۱- بیماری قلبی که یکی از علل شایع مرگ و میر است کلسترول بالا خطر حمله قلبی را بیش از دو برابر افزایش می دهد
۲- سکته مغزی
۳- مقاومت به انسولین و در نتیجه دیابت
نتیجه کنترل کلسترول بالا چیست
رسیدن به وزن مناسب، تغذیه مناسب و ورزش اثر بسیار زیادی بر سطح کلسترول خون و پیش آگهی بیماری دارد.
عوارض کلسترول بالا مشخصاً با درمان و پایین آوردن میزان کلسترول کاهش می یابند. یک درصد کاهش میزان کلسترول خطر بیماری عروق کرونر را دو درصد کاهش می دهد. کنترل دیابت و پر فشاری خون و ترک سیگار، نیز خطر عوارض را به میزان زیادی کاهش می‌دهند.
علائم کلسترول بالا چیست
کلسترول بالا معمولاً علامتی ندارد و به صورت تصادفی در جریان آزمایش برملا می‌شود.
در مراحل پیشرفته ممکن است:
۱- کلسترول به صورت توده های کوچک در تاندونها تجمع کند.
۲- به صورت برجستگیهای زرد رنگ کوچکی در پوست دیده شود.
۳ – ممکن است حلقه سفیدی دور قرنیه چشم دیده شود.
۴- کبد و طحال بزرگ شوند.
۵- درد شدید شکمی در اثر التهاب پانکراس رخ دهد.
۶- درد قفسه سینه و حمله قلبی که در اثر گرفتگی عروق مهم قلب توسط کلسترول ایجاد می شود.
کلسترول بالا چگونه تشخیص داده می‌شود
از آنجا که علائم کلسترول بالا دیر بروز می کند اندازه گیری کلسترول از طریق آزمایش خون بسیار مهم است.
این آزمایش در هر ساعتی از روز بدون توجه به اینکه چیزی خورده اید یا نه قابل انجام است. اگر نتیجه این آزمایش غیر طبیعی باشد اندازه گیری ناشتا صورت می‌گیرد.
کلسترول بالا چگونه درمان می‌شود
بسته به میزان بالا بودن کلسترول درمان توسط پزشک تجویز می شود. تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی موثر هستند. رژیم غذایی باید حاوی پروتئینهایی مانند سویا و ماهی بوده میوه و سبزی فراوان داشته باشد.
آنتی اکسیدانها نیز ممکن است مفید باشند. اسیدهای چرب امگا سه و اسید فولیک نیز خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهند.
داروهای مختلفی برای پایین آوردن میزان کلسترول خون تجویز می شوند که مکانیسمهای متفاوتی داشته و بسته به شرایط جسمی بیمار و با در نظر گرفتن سایر شرایط توسط پزشک تجویز می‌شوند.