فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «واقعیت این است که در شرایط کنونی روس ها به خوبی می دانند که منافع آنها اقتضاء نمی کند که ایران را دور بزنند و صرفا از کارت روابط شبه راهبردی اخیر با ایران برای مناسبات سطح بالا با آمریکا استفاده می کنند و این موضوعی بود که از قبل پیش بینی می شد.»
در حالی که به گفته وزیر دفاع ایران در موضوع استفاده روسیه از پایگاه هوایی نوژه، روس ها به دنبال خودنمایی بودند و بی معرفتی کردند، اخیرا سردار رحیم صفوی دستیار و مشاور عالی رهبر انقلاب در امور نیروهای مسلح هم به مسئولان هشدار داده که حواسشان باشد تا بازیگران بین‌المللی منافع و سهم ایران را در موضوع سوریه نادیده نگیرند.
رحیم صفوی عنوان کرده: «هم اکنون سازوکاری بین آمریکایی‌ها و روس‌هاست که امیدواریم آمریکایی‌ها سر روسها کلاه نگذارند و روسها را در یک بازی که منافع آمریکایی‌ها بیشتر باشد یا در بازی‌ای که سهم کمتری به ایران داده شود، قرار ندهند» رحیم صفوی همچنین تأکید کرد: «بایستی سیاست‌مداران ما در سیاست خارجی و جمهوری اسلامی حواسشان باشد در میان این بازیگران بین‌المللی (بالاخره این دو قدرت با همدیگر زدوبندهایی می‌کنند) منافع ایران و سهم ایران نادیده گرفته نشود»
آیا روسیه ایران را دور می زند؟
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «اشاره ای که سردار صفوی و دیگر مسئولان ایران دارند به این واقعیت برمی گردد که آمریکا و روسیه دو قدرت بین المللی هستند که دو اقتضای سیاست خارجی دارند که یکی اقتضای ابرقدرتی و روابط فی مابین این دو کشور و دیگری اقتضای مسائل منطقه ای آنها است.»
وی ادامه داد: «از این منظر هشداری که مسئولان ایرانی مطرح می کنند به این دلیل است که ممکن است روس ها مناسبات شبه راهبردی که اخیرا درباره سوریه میان روسیه و ایران شکل گرفت را فدای اقتضائات و مناسبات ابرقدرتی خود با آمریکا کنند.»
وی افزود: «در قضیه استفاده روسیه از پایگاه هوایی نوژه نیز روس ها قصد داشتند این پیام را به آمریکا بدهند که در حالی که تمام کشورهای منطقه از سال 1994 عضو طرح «مشارکت برای صلح» ناتو هستند و در موارد خاص اطلاعات، هوا و فضای خود را در اختیار آمریکا قرار می دهند، اما تنها کشوری که عضو این طرح نیست (ایران) اکنون توافقات خاصی را با روسیه منعقد کرده است»
این کارشناس مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: «لذا همین موضوع بود که باعث ناراحتی وزیر دفاع ایران شد چراکه روس ها در بازی کلان با آمریکا قصد داشتند این برگ برنده خود را به آمریکا بفروشند.»
فلاحت پیشه اظهار کرد: «در شرایط کنونی مقامات روسیه و آمریکا به صورت نیم بند توافقاتی در سوریه شکل داده اند؛ با این حال من معتقدم آمریکا و روسیه در موضوع خاص سوریه نمی توانند به توافقات مشترک برسند چراکه منافع متحدان منطقه ای آنها به شدت متعارض است.»
وی ادامه داد: «توافقی که اکنون میان آمریکا و روسیه شکل گرفته مربوط به ترسیم خطوطی قرمز میان خودشان است تا چالشی میان آنها ایجاد نشود و برای آینده نیز پیش بینی می شود وقتی داعش در سراشیبی شکست قرار بگیرد نوعی «تقسیم برلینی قدرت» را انجام دهند. تقسیم برلینی قدرت برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم میان آمریکا (بلوک غرب) و شوروی (بلوک شرق) شکل گرفت.»
این نماینده مجلس اظهار کرد: «روس ها می دانند آمریکایی ها به رغم اینکه حتی در قبال متحدان منطقه ای خود اقتضائات ابرقدرتی خود را محور قرار می دهند اما در یک مورد خاص (یعنی موضوع هسته ای ایران) حتی خیلی از اقتضائات ابرقدرتی خود و مناسباتی که با متحدان منطقه ای دارند را تعدیل کردند تا به توافق با ایران برسند.»
وی ادامه داد: «در این موضوع آمریکا می دانست ایران برای اولین بار بعد از انقلاب در مقام یک ابرقدرت در میز مذاکره ای می نشیند که حتی از لحاظ شکلی تلاش شده بود به صورت همسنگ چیده شود.»
وی افزود: «لذا زمانی که آمریکا بعد از سال ها چالش به این واقعیت می رسد، از روسیه بعید است که یکباره این واقعیت را نادیده بگیرد که ایران برگ برنده تحولاتی است که در عمق استراتژیک این کشور شکل می گیرد چراکه عراق و سوریه و تا مرزهای فلسطین اشغالی عمق استراتژیک ایران محسوب می شود و روس ها به خوبی می دانند بدون حضور ایران اقدامات نظامی - هوایی آنها به سرنوشتی بیش از اقدامات هوایی آمریکا مبتلا نمی شود.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «اما آنچه اکنون به عنوان واقعیت در نظر گرفته می شود در موضوع سوریه دو دسته طرح وجود دارد که یکی طرح ایران است که مبتنی بر ثبات است و دیگری طرح آمریکا و روسیه که مبتنی بر تقسیم غنائم در سوریه و ایجاد خطوط قرمز چالش در این منطقه است.»
وی تصریح کرد: «منتهی من معتقدم عمر توافق آمریکا و روسیه زیاد نخواهد بود که دلیل آن هم چالش های منطقه ای این دو کشور است.»
فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که آیا روسیه در موضوع سوریه ایران را دور خواهد زد؟، گفت: «اگر روسیه به این نتیجه برسد که منافعش در دور زدن ایران تامین می شود قطعا ایران را دور خواهد زد چنانکه تجربه مناسبات تاریخی و به ویژه تجربه هفت قطعنامه تحریمی شورای امنیت و همچنین قطعنامه شورای حکام که پرونده ایران را از شورای حکام به شورای امنیت ارسال کرد با رای روس ها انجام شد.»
وی افزود: «اما واقعیت این است که در شرایط کنونی روس ها به خوبی می دانند که منافع آنها اقتضاء نمی کند که ایران را دور بزنند و صرفا از کارت روابط شبه راهبردی اخیر با ایران برای مناسبات سطح بالا با آمریکا استفاده می کنند و این موضوعی بود که از قبل پیش بینی می شد.»