جلیلی در جلسه با کمیسیون ویژه برجام چه گفت؟

سعید جلیلی با بیان اینکه آمریکا را کدخدای جهان نمی‌دانیم، اعلام کرد که در زمان من هیچ بازدیدی از پارچین صورت نگرفت.

سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با  فارس، از جزئیات پنجمین نشست این کمیسیون خبر داد و اظهار داشت: جلسه امروز کمیسیون ویژه با ریاست علیرضا زاکانی تشکیل شد.

‌وی به حضور تیم مذاکره‌کنندگان سابق در این جلسه اشاره کرد و افزود:‌ آقایان دکتر جلیلی و دکتر باقری میهمانان امروز جلسه کمیسیون برجام بودند. درابتدای جلسه اعضای کمیته‌های تخصصی کمیسیون به شرح زیر انتخاب شدند:

1- کمیته سیاسی: نقوی حسینی، منصوری آرانی، وحید احمدی

2- کمیته فنی - هسته‌ای: کارخانه‌ای،‌نبویان، ابوترابی، زاکانی، زاهدی،‌نجابت

3- کمیته دفاعی - امنیتی: بروجردی، کوثری، منصوری، حقیقت‌پور

4- کمیته اقتصادی: تاجگردون، بذرپاش، پزشکیان، نجابت، زاکانی

5- کمیته حقوقی، وحید احمدی، نجابت، زاکانی، ابوترابی

نقوی حسینی در ادامه مطلب تصریح کرد: پس از انتخاب اعضای کمیته‌های تخصصی نحوه برگزاری جلسه توضیح داده شد که ابتدا جلیلی توضیحاتی درباره تاریخچه مذاکرات ارائه کرد و بعد از آن مورد مباحث فنی، تخصصی شدیم. پس از آن جلیلی مباحث خود را شروع کرد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به سخنان جلیلی در این میان نیز اشاره کرد و گفت: جلیلی در این جلسه گفت که موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران یک موضوع راهبردی و اساسی است و متعلق به منافع اجماع ملی باشد.

وی خاطر نشان کرد:‌ مسئول تیم ‌مذاکره‌کننده سابق تاکید کرد که البته اینجانب بارها درخواست داشتم که در مجلس حضور پیدا کنم و مباحث را با نمایندگان محترم در میان بگذارم که البته در برخی از موارد توفیق حضور در مجلس را پیدا کردیم و در طول مذاکرات مجلس را یک ظرفیت مهم دانستیم و به ویژه بیانیه‌هایی که صادر می‌شد به ما امکان چانه زنی بیشتری را می‌داد.

نقوی حسینی دیگر زوایای سخنان جلیلی را مورد بحث قرار داد و ادامه داد: وی همچنین گفت که گام اول این روند حضور سه کشور اروپایی در مذاکرات بود که نتیجه آن مذاکرات  تعلیق فعالیت هسته‌ای بود و نظام به این جمع‌بندی رسید که به علت عدم انجام تعهدات از سوی غربی‌ها، فعالیت‌های هسته‌ای مجدد آغاز شود. در سال 84 که علی لاریجانی مسئولیت دبیرخانه را به عهده داشت کشورهای غربی پس از دو سال و نیم تعلیق درخواست تخریب و نابودی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را داشتند به همین جهت نظام سه هدف راهبردی را در دستور کار خود قرار داد.

وی خاطرنشان کرد: این مسئول در دیگر سخنان خود همچنین تاکید کرد که برای تثبیت ایران هسته‌ای، حق هسته‌ای، لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران برای دستیابی به اهداف مذکور باید راهکارهای خود را انتخاب می‌کردیم از جمله اینکه باید اتهامات بی  اساس وارده بر ایران مرتفع و پاسخ داده شود به همین جهت آژانس اعلام کرد که 6 ابهام و مسئله داریم که باید ایران پاسخ دهد و ایران طی سال 86 به کلیه سوالات و ابهامات آژانس پاسخ داد و آژانس رسما اعلام کرد که پاسخ‌ها قانع‌کننده بوده و حل شده است یعنی آژانس برای تک تک ابهامات نامه نوشته و اعلام کرده که رفع ابهام شده است.

جالب اینکه همزمان با حل مشکلات و عمل به مدالیته‌، شورای امنیتی علیه ما قطعنامه صادر کرد سه قطعنامه قبل از مسئولیت این جانب صادر شده بود و قطعنامه چهارم همزمان با اعلام رسمی آژانس بین‌المللی و گزارش کتبی البرادعی در حل ابهامات از سوی ایران صادر شد.

نقوی حسینی اضافه داد: جلیلی در ادامه توضیح داد درحالی که ما مسائل خود با آژانس را حل کرده بودیم آمریکایی‌ها همچنان بحث داشتند و لذا ما اقدام به ارائه بسته پیشنهادی کردیم و موضوعات مختلف هسته‌ای را در یک بسته پیشنهادی ارائه کردیم تا مسائل همه جانبه دیده شود. بنابراین از حالت انفعال به حالت فعال درآمده و از چارچوب تعیین شده غربی‌ها خارج شدیم تا اینکه ژنو 1 شکل گرفت و در نهایت آن‌ها هم یک بسته پیشنهادی ارائه کردند و در نهایت بنا بر این شد مشترکات هر دو بسته پیشنهادی مورد توجه قرار گیرد.

سخنگوی این کمیسیون تاکید کرد: وی همچنین گفت که با این اقدام غربی‌ها مجبور شدند رویکرد مقابله‌ای، تعلیقی، تعطیلی و تخریبی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کنار گذاشته و از آن عبور کنند. بنابراین بحث ایران بر روی غنی‌سازی با درصد بالا و 20 درصد را مطرح کردیم و فردو را هم تحت نظارت آژانس و کاملا امن تاسیس کردیم به همین جهت غربی‌ها ایده تبادل سوخت هسته‌ای را مطرح کردند و به این ترتیب رویکرد مقابله‌ای غربی‌ها در رویکرد تعاملی و مبادله‌ای تغییر کرد پس از تغییر رویکرد مذاکرات وساطت و بالاخره‌ تلاش‌های مذکور منجر به صدور بیانیه تهران شد که در آن تمام حقوق هسته‌ای ملت ایران دیده شد ولی آمریکایی‌ها نه تنها به عهد خود عمل نکرده و نظرات فرستادگان خود را هم زیر پا گذاشتند و قطعنامه پنجم را دنبال کردند که موجب اعتراض برزیل و ترکیه شد و این دو کشور در شورای امنیت به قطعنامه پنجم رای ندادند.

وی اضافه کرد: در ادامه وی گفت، ولی ایران با ارائه منطق دقیق خود همراه با رشد و توسعه سریع صنعت هسته‌ای کشورهای غربی‌ را وادار کرد ژنو 2 و 3 و همچنین نشست استانبول را با 6 کشور به مذاکره نشسته و در چارچوب گفت‌وگو حول محورهای مشترک گفت‌وگو کنند و ابزار تقابلی خود را کنار بگذارند. 6 کشور مقابل مدعی شدند که ایران برای مذاکرات پیش شرط می‌گذارد؛ نمی‌شود که از یک طرف تهدید و مقابله صورت گیرد و از سوی دیگر درخواست گفت‌وگو کنیم اما باز هم خود غربی‌ها رسما درخواست ادامه گفت‌وگو را ارائه کردند و استانبول 2 شکل گرفت.

نقوی حسینی افزود: جلیلی در بخش دیگری از سخنان خود گفت که در فروردین 91 در استانبول 2 بود که آمریکایی ها از خط قرمز غنی سازی و حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران عبور کرده و عقب نشینی نبود و شرمن نماینده آمریکا در مذاکرات پیام رئیس جمهور این کشور را در آن جلسه قرائت کرد و اعلام کرد که حق هسته‌ای و غنی سازی ایران را به رسمیت می‌شناسند و ایران در این زمینه استثنا نیست. بلکه باید وارد تعامل و گفت‌وگو شویم و همکاری متقابل داشته باشیم و سرانجام طرف مقابل 1+5 پذیرفت که باید با ایران تعامل و گفت‌وگو کنیم. گام بعدی پیشروی ما در نشست بغداد اتفاق افتاد و آن عبارت بود از اینکه ما در نشست بغداد همزمان با بیداری اسلامی که در آن غربی‌ها با چالش‌های جدی منطقه‌آی روبرو شده‌ بودند و همین امر باعث شد آمریکا و متحدانش مجبور شدند با ایران پیرامون مسائل امنیت منطقه‌ای نیز گفت‌وگو کنند.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین گفت: جلیلی دلیل اینگونه مواضع را اعلام کرد و آن این بود که غربی‌ها ابتدا فقط دنبال الزام ایران به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت بودند و ما باید آن‌ها را مجبور گفت‌وگو پیرامون موضوعات می‌کردیم و موضوع هسته‌ای را به بحث و گفت‌وگو گذاشته و آنها را وارد تعامل و پذیرش حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران در چارچوب NPT کنیم. هنر دیپلماسی ما در این دوران این بود که چالش جدی که غربی‌ها برای ما ایجاد کردند را وارونه کردیم و آن‌را به یک فرصت تبدیل نمودیم آن‌ها را وادار کردیم از رویکرد مقابله به رویکرد تعامل و گفت‌وگو گذر کنند و حتی در مسائل غیر هسته ای منطقه‌ای با ما گفت‌وگو کنند.

سخنگوی کمیسیون ویژه مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در ادامه جلیلی گفت پس از نشست بغداد نشست مسکو مورد توافق قرار گرفت در نشست مسکو ما اعلام کردیم که پنج محور آمادگی گفت‌وگو داریم که سه محور آن موضوعات اصلی هسته‌ای بود و به این ترتیب طرف مقابل را در حالت انفعال قرار دادیم و در طول این مذاکرات غربی‌ها نیم نگاهی بر شرایط داخلی کشور ما داشتند و فکر می‌کردند تحریم‌ها آثار مهمی در داخل کشور هستند ولی وقتی راهپیمایی 22 بهمن را دیدند متوجه مقاومت ملت ایران شدند و تنزل‌های آن‌ها مجددا شروع شد و در آلماتی یک عقب‌نشینی‌های جدیدی از سوی غربی‌ها رخ داد و وارد بحث‌های درصد غنی‌سازی شدند؛ یعنی حق هسته‌ای پذیرفته شده بود و حالا روی درصد غنی‌سازی بحث‌ها انجام می‌شد، غربی‌ها می‌خواستند با دادن امتیازاتی، درصد غنی‌سازی ما را محدود کنند و به همین جهت 16 پیشنهاد را ارائه کردند.

وی ادامه داد: جلیلی تأکید کرد که در آلماتی یک هم‌ وزن بودن، هم‌جنس بودن و هم‌زمان بودن داده‌ها و ستاده‌ها مورد تأیید و تصویب و توافق طرفین قرار گرفت که دستاورد مهمی بود. در آلماتی 2 مباحث جدی شد و روی نوع داده‌ها و ستاده‌ها به طور ریز و دقیق گفت‌وگو شد و بدون اینکه تحت تاثیر شرایط قرار بگیریم، روی موضوعاتی که قرار است بده و بستان کنیم، صحبت کردیم.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، افزود: جمع‌بندی اینکه ما با یک نگاه راهبردی وارد مذاکرات شدیم و از یک سوی به افزایش ظرفیت و توان غنی‌سازی و توسعه هسته‌ای پرداختیم و شهید شهریاری‌ها ما را به غنی‌سازی 20 درصد رساندند و اراک را به نتیجه رساندند و فردو را تأسیس کردند و از سوی دیگر غربی‌ها را وادار کردیم از خط قرمزهای خود عبور کنند، تقابل را کنار بگذارند، تعامل و گفت‌وگو و داد و ستد را بپذیرند و پشت میز مذاکره بنشینند و با ایران به‌ عنوان یک قدرت هسته‌ای گفت‌وگو کنند، این جمله "جان کری گویای چنین ادعایی است که گفت "ما راهی جز گفت‌وگو با ایران نداشتیم". این نکته هم قابل توجه است که ما صرفاً با آمریکا گفت‌وگو نکردیم. ما با 1+5 گفت‌وگو کردیم، چون آمریکا را کدخدای جهان نمی‌دانیم و معتقد بودیم آمریکا یکی از کشورهای 1+5 است.

نقوی‌حسینی ادامه داد: در این قسمت، باقری عضو ارشد مذاکرات قبلی نیز اعلام کرد که غربی‌ها در بغداد درخواست کردند که غنی‌سازی 20 درصد تعطیل، فردو تعطیل و مواد غنی شده هم به خارج از کشور منتقل شود اما به دلیل حرکت راهبردی درست جمهوری اسلامی مطالبات خود را تعدیل کرده و گفتند که غنی‌سازی 20 درصد تعلیق شود، فردو به سطح آمادگی فعالیت تنزل پیدا کرده و مواد غنی شده هم اکسید شود. این پیشنهادات برای رفع نگرانی‌ها مطرح شده بود، ایران هم خواهان رفع نگرانی‌ها شد اما آن‌ها در آن زمان پیشنهاداتی داشتند که هم وزن و هم جنس با مطالباتشان نبود. ما در همین دور از مذاکرات، خواهان لغو تحریم های مالی و بانکی شدیم تا رفع نگرانی‌ها هم وزن و هم جنس باشد. لغو تحریم‌های مالی و بانکی در قبال تعلیق غنی سازی 20 درصد و اکسیدن کردن مواد غنی شده مطرح شد و فردو را هم از  بده و بستان خارج کردیم، ولی غربی‌ها گفتند که ما باید برای پاسخ به پایتخت‌هایمان برویم، مشورت کنیم و اعلام نظر کنیم.

وی افزود:‌ در ادامه جلیلی اشاره کرد که آمریکایی‌ها بارها درخواست گفت‌وگوی دو جانبه داشتند ولی ما نپذیرفتیم و گفتیم هر بحثی دارید در جمع و گفت‌وگوی با 1+5 مطرح کنید، چون این‌ها همیشه می‌گفتند ما همه با هم یکی هستیم و اختلافی با هم نداریم، از طرف دیگر در زمان اینجانب هیچ بازدیدی از پارچین نشد، ما در حالی شرایط را تحویل تیم جدید دادیم که 1+5 از کلیه خطوط قرمز خود عدول کرده بود، رویکرد مقابله‌ای خود را کنار گذاشته و گفت‌وگوی پیرامون حق هسته‌ای، حق غنی‌سازی و تثبیت صنعت هسته‌ای را پذیرفته بود و در مقابل ما توان 20 درصد غنی سازی و 19 هزار سانتریفیوژ داشتیم، همچنین در آن دوران فردو وارد عملیات تولید شده بود و طرف مقابل آماده بود تا تحریم‌ها را لغو کند.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: جلیلی تصریح کرد که روند به صورتی هدایت شد که آمریکایی‌ها که ابتدا می‌گفتند تا ایران به قطعنامه‌های شورای امنیت عمل نکند، با او گفت‌وگو نمی‌کنیم، آمد و پای میز مذاکره نشست، بدون اینکه ایران به قطعنامه‌ها عمل کند و بدون اینکه فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش داده یا متوقف کند، از طرف دیگر دیپلماسی ویترین کار است، مؤلفه‌های قدرت در داخل کشور است و نادیده گرفتن مؤلفه‌های مذکور و دلخوش شدن به دیپلماسی صرف دستاوردی نخواهد داشت. مشارکت بی‌نظیر مردم در انتخابات و رقابت انتخاباتی واقعی نامزدها یکی از مولفه‌های مهم قدرت ملی بود و هدف فتنه 88 با هدف شکست چنین اقتداری بود. فتنه 88 را ایجاد کردند تا مولفه‌های قدرت ملی ما را در هم بشکنند و به همین جهت با همه توان از فتنه 88 حمایت کردند و آن را پشتیبانی کردند و نهایتا قطعنامه 1929 را صادر نمودند.

نقوی‌حسینی گفت: جلیلی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت که قطعا موضوعاتی مانند اینکه جمهوری اسلامی در فعالیت‌های هسته‌ای نباید یک استثناء باشد بلکه به عنوان یک عضو N.P.T به حساب آید و به عنوان یک کشور صاحب حق هسته ای و حق غنی سازی با او برخورد شود، خط قرمز تیم مذاکره کننده بود، از طرف دیگر دفاع ما از حق هسته ای، دفاع همه حقوق کشور است.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام در پایان خاطرنشان کرد:در پایان جلسه بنا بر این شد که جلسه آینده یعنی یکشنبه هفته بعد مجددا تیم مذاکره‌کننده فعلی دعوت شوند تا بحث محتوایی در خصوص برجام و قطعنامه 2231 صورت گیرد و روز دوشنبه نیز از جلیلی دعوت شود تا مباحث مطرح شده در شورای عالی امنیت را که پیرامون برجام و قطعنامه انجام شده ارائه داده و نقطه نظراتشان را بیان دارد.