فرارو- محیط اطراف شهر عراقی تکریت چشم اندازی از زنگار است، محلی مملو از بقایای مبارزه علیه داعش: خودروهای سوخته و غلاف خالی مهمات، جاده‌های ناهموار از انفجار بمب‌ها. در یک ایست بازرسی، مامور نظامی با لپ تاپی مشغول است. در ایستی دیگر پرونده‌ای صورتی روی میز است؛ پرونده‌ای با هزارن اسم که ممکن است از شبه نظامیان جنگجو باشند.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از نیویورک تایمز، مبارزه برای بازپس گرفتن تکریت و روستاهای اطرافش که بیش از یک ماه پیش توسط نیروهای طرفدار دولت میسر شد، آزمون مهمی بود برای سنجش توانمندی دولت و شرکایش در بازپس گیری قلمروهای تحت اشغال داعش.
پس این پیروزی اما چالشی با همان اهمیت باقی مانده: ایجاد ثبات در این منطقه سنی نشین و مسکونی کردن دوباره آن، بدون تجدید دشمنی‌های فرقه‌ای که در گام نخست به پیشروی داعش و اشغال این منطقه کمک کرد.
نقش قابل توجهی که شبه نظامیان شیعی در پس گرفتن استان صلاح الدین، بخش قابل توجهی از منطقه سنی نشین که تکریت نیز مرکز آن است، داشتند باعث شد نگرانی‌هایی در مورد احتمال حملات انتقام جویانه آن‌ها علیه سنی‌ها شکل بگیرد. با وجود آنکه گزارش‌هایی از غارت و چند نمونه کشتار تایید نشده وجود داشت اما بخش عمده این نگرانی‌ها به واقعیت تبدیل نشد.
مسئله دیگری که مطرح می‌شد این بود که پس از بیرون کشیدن این منطقه از دست داعش، چه کسانی بر این منطقه نظارت خواهند داشت: گروه شیعیان یا نیروهای محلی سنی.
بیش از گذشت یک ماه از آزادسازی این منطقه، سنی‌ها به شکل غیرقابل انکاری به گروه‌های مسلح تحت کنترل منطقه روی آورده‌اند و این در حالی است که فرماندهان نظامی شیعی هنوز هم دستور نهایی را صادر می‌کنند.
برخی اعضای محلی اداره پلیس که سال گذشته پس از ورود داعش به این منطقه، پا به فرار گذاشته بودند، حال بازگشته و به گشت پیوسته‌اند. برخی سنی‌های محلی به گروه‌های نظامی شیعی پیوسته‌اند که تحت عنوان نیروهای بسیج عمومی زیر نظر دولت مرکزی فعالیت می‌کنند.
با این حال هنوز ترس از کشتار انتقام جویانه باعث ایجاد یک نگرانی دیگر شده است: درگیری میان قبایل سنی در صلاح الدین منجر به خشونت بیشتر خواهد شد.
با توجه به این واقعیت که اکثر شبه نظامیان سنی و تقریبا تمام غیرنظامیانی که تا امروز به این استان بازگشته‌اند، از یک قبیله –جبور- بوده و این قبیله نیز از نظر تاریخی طرفدار دولت است، این ترس را تشدید می‌کند.
در روستای عالم در شمال تکریت، بسیاری از خانواده‌ها به خانه‌های خود بازگشته‌اند و زندگی را از سرگرفته‌اند اما تکریت هنوز مانند شهر ارواح است و شهروندان اندکی به این شهر بازگشته‌اند. در مرکز این شهر نمای بیرونی فروشگاه‌ها سوخته و تصاویر چهره‌ها و نشانه‌ها، حتی چهره حیوانات به رنگ سیاه در آمده چراکه داعش معتقد است ترسیم هر موجودی که آفریده خداوند است، ممنوع است.
برخی از خانه‌هایی که داعش در اختیار داشت، به طور کامل به رنگ سیاه درآمده و مقامات محلی از ناامن بودن این منطقه به دلیل احتمال وجود بمب‌های عمل نکرده می‌گوید. البته دست کم یک پیشرفت امیدبخش ایجاد شده: عصر چند روز پیش، چراغ‌های خیابان‌ها روشن شد.
هنوز هم ده‌ها هزار شهروند فراری این منطقه، به خصوص ساکنان تکریت گرفتار شده‌اند و می‌گویند قادر به بازگشت نیستند؛ دولت هنوز اجازه بازگشت آن‌ها را ندارد، و بسیاری دیگر نیز نگران مجازاتی هستند که ممکن است از سوی نیروهای شیعه یا قبایل رقیب در انتظارشان باشد.
زید العلی، یک تحلگیر عراقی می‌گوید اگر دولت اجازه بازگشت ساکنان تکریت را بدهد و خدمات ضروری را بازسازی کند، به پیروزی مردم در دیگر نقاط تحت کنترل داعش، از جمله استان انبار و موصل نیز کمک خواهد کرد.
به عقیده این تحلیلگر عراقی، شکست در به ثبات رساندن تکریت برای داعش از ارزش تبلیغاتی برخوردار است و به این گروه تندرو اجازه می‌دهد خود را قدرتی بهتر در حکمرانی بر جوامع سنی بخواند.
فرماندار استان صلاح الدین هفته گذشته اعلام کرد که شهروندان تکریت می‌توانند به این شهر بازگردند اما هر خانواده‌ای که تنها یکی از اعضایش مشکوک به حمایت از داعش باشد، اجازه بازگشت نخواهد داشت.
به عقیده زید العلی چنین تصمیمی به معنای بی‌ثباتی بیشتر است چراکه این سوال را مطرح می‌کند که مقامات چطور تعیین می‌کنند که چه کسی طرفدار داعش است و چه کسی نیست.
وی با اشاره به اینکه چنین تصمیمی غیرمنصفانه است گفت: «مسئله تنبیه دسته جمعی هنوز در میان گزینه‌ها است.»