جديدترين آمار كيفيت خودروهاي سواري توليد داخل روز گذشته در حالي منتشر شد كه اين خودروها برخلاف آمارهای قبلی بر اساس قيمت؛ دسته‌بندي و با يكديگر مقايسه شده‌است.
بر همين اساس خودروهاي داخلي با توجه به قيمت آنها به چهار دسته قيمتي تقسيم شده‌اند و رتبه آنها در گروه قيمتي خاص خودشان مقایسه شده اند.
شركت بازرسي كيفيت و استاندارد ايران با در نظر گرفتن اين فرض كه شاخص قيمت و كيفيت با يكديگر در ارتباط مستقيم هستند، به جمع‌آوری اطلاعات آماری این ماه پرداخته است به اين معنا كه با افزايش قيمت يك محصول طبعا كيفيت آن نيز افزايش مي‌يابد. به‌این‌ترتيب خودروهاي سواري داخلي اردیبهشت‌ماه به چهار دسته خودروهاي 20 تا 40 ميليون توماني، 40 تا 60 ميليون توماني، 60 تا 100 ميليون توماني و بالاي 100 ميليون توماني دسته‌بندي شده‌اند.
اين دسته‌بندي در حالي از كف قيمتي 20 ميليون تومان آغاز شده است كه به‌نظر مي‌رسد چنانچه محصولات سايپا (به غير از تيبا كه قيمت آن بالاي 20 ميليون تومان است) در اين بررسي قرار گیرد، گروه زير 20 ميليون تومان نيز به اين دسته‌بندي قيمتي اضافه شود و پرايدهاي سايپا نيز تنها عضوهاي آن گروه به شمار روند. در ارديبهشت گذشته، براي دومين ماه محصولي از سايپا در جدول رده‌بندي كيفي قرار نداشت.
اما با توجه به دسته‌بندي خودروها بر اساس قيمت و مقايسه آنها با يكديگر، به‌نظر مي‌رسد تغيير رويه اخير شركت بازرسي براي بررسي كيفيت خودروهاي سواري، در نتيجه انتقادهايي باشد كه از مدت‌ها قبل به آمارهای اين شركت وارد بوده است.
پيش از اين در نقد آمارهای ارائه شده، مقايسه كيفيت خودروهاي ارزان‌قيمت و گرانقيمت و قرار دادن آنها در يك جدول، به‌عنوان يكي از ايرادهاي اصلي جدول کیفی مطرح مي‌شد.
بسياري از منتقدان عقيده داشتند مقايسه كردن خودروهايي با فاصله قيمت‌هاي بسيار زياد، منجر به گمراه شدن مصرف‌كنندگان و بدبيني آنها به محصولاتي مي‌شود كه به دليل قيمت نازل، كيفيت شان با محصولات گرانقيمت تفاوت چشمگيری داشت.
منتقدان معتقدند اينكه كيفيت خودرويي 100 ميليون توماني با كيفيت خودرويي 20 ميليون توماني مقايسه شود از اساس اشتباه است؛ زيرا اگر خودرويي از امكانات روز دنيا برخوردار بود، قطعا 20 ميليون تومان قيمت نداشت.
هرچند با توجه به دسته‌بندي قيمتي خودروها و بررسي آنها در دسته قيمتي خود، به‌نظر مي‌رسد مقايسه انجام شده منطقي‌تر از مقايسه‌هاي پيشين باشد، اما برخي منتقدان به اين روش نيز اعتراض دارند. این منتقدان مي‌گويند به صورت كلي كيفيت موضوعي است كه بايد در نتيجه انجام انواع نظرسنجي‌ها بر اساس رضايت مشتري و همچنين ميزان رضايت او از خدمات پس‌از فروش و توسط سازمان‌هاي غیر وابسته دولتی مانند «ان.جي.او» ها انجام شود.
اما در رابطه با دسته‌بندي قيمتي که شرکت بازرسی انجام داده نکته دیگری نیز به چشم می‌خورد و آن اینکه تنوع خودروهاي موجود در هر دسته قيمتي با دسته ديگر تفاوت چشمگيری دارد. براي مثال خودروهاي دسته يك قيمتي بيشترين تنوع را داشته و در دسته چهار قيمتي نيز فقط يك خودرو قرار دارد كه آن يك خودرو نيز در سطح كيفي خيلي خوب (A+) قرار دارد.
اتفاق ديگري كه مي‌توان در رده‌بندي كيفيت با شيوه جديد به آن اشاره كرد اين است كه اگرچه خودروهاي سواري بر اساس قيمت دسته‌بندي و مقايسه شده‌اند و ديگر خودروي 20 ميليون توماني با خودروي 100 ميليون توماني مقايسه نمي‌شود، اما خودروهايي كه در رده‌بندي‌هاي پيشين در مقايسه با تمام خودروهاي ديگر در رده آخر قرار داشتند، هم‌اکنون نيز در رده آخر گروه‌هاي قيمتي قرار دارند.
براي مثال خودروي ام.وي.ام 110 كه در بررسي فروردين ماه رده آخر جدول كيفيت را به خود اختصاص داده بود، اين ماه نيز با 85 نمره منفي در رده آخر خودروهاي گروه قیمتي يك قرار گرفت و خودروي ام.وي.ام ايكس 33 نيز با اينكه در گروه خودروهاي 60 تا 100 ميليوني قرار دارد، با 65 امتياز منفي در رده آخر اين گروه قرار دارد.
اما بر اساس رده‌بندي كيفي ارديبهشت ماه با شيوه جديد، خودروي پارس‌تندر با 20/6 نمره منفي در صدر جدول كيفيت دسته يك قيمتي قرار گرفته است. دسته يك قيمتي، بيشترين تنوع را دارد و شامل 12 مدل خودرو با قيمت‌هاي 20 تا 40 ميليون توماني است.
رتبه برتر گروه دوم قيمتي را نيز يك خودرو از دو خودرو حاضر در اين گروه به دست آورده است. خودروي جك (J5) محصولي است كه با 8/47 نمره منفي در بين خودروهاي 40 تا 60 ميليون توماني، بهترين كيفيت را داشته است. خودروي ديگر اين گروه ام.وي.ام 530 است.
در دسته سوم قيمتي يعني خودروهاي 60 تا 100 ميليون نيز تنها سه خودرو قرار دارد كه رنو مگان در كنار دو خودروي چيني كه در اين گروه قرار دارند، رتبه اول را با 2/19 نمره منفي به دست آورده است.
سوزوكي گراند ويتارا نيز كه در دسته خودروهاي بالاي 100 ميليون تومان است، تنها خودروي بررسي شده در اين دسته است كه با 4/16 نمره منفي در دسته خودروهاي خيلي خوب قرار گرفت.
سایپا جا ماندهمانطور كه اشاره شد،رتبه‌هاي تعيين شده براي سواري‌هاي داخلي در حالي اعلام شده است كه براي دومين ماه متوالي جاي خالي محصولات سايپا در جدول رده‌بندي كيفيت مشاهده مي‌شود.
در حالي كه گفته مي‌شود دليل ارزيابي نشدن محصولات سايپا اختلاف اين خودروسازي با شركت بازرسي كيفيت است، مدير بخش آديت و ارزيابي سايپا در رابطه با چرايي غيبت محصولات اين خودروساز توضيحات ديگري دارد. غلامرضا محمدي در رابطه با اين موضوع به خبرنگار «دنياي اقتصاد» مي‌گويد: قرارداد سايپا با شركت بازرسي كيفيت براي آديت محصولات تا پايان سال 92 بود، با پايان اين قرارداد و از آنجايي كه ما هيچ الزام حاكميتي براي همكاري با شركت بازرسي نداشته‌ايم، از ابتداي سال 93 قراردادي با اين شركت امضا نكرديم.
او در ادامه مي‌گويد: در حال حاضر روند آديت محصولات سايپا توسط شركت بازرسي جاري است، زيرا اواخر ارديبهشت‌ماه نامه‌اي از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت مبني‌بر همكاري با شركت بازرسي دريافت كرديم.
با توجه به آغاز همكاري سايپا و شركت بازرسي و با توجه به اينكه براي انتشار ميزان كيفيت يك خودرو ميانگين بررسي يك ماهه مورد نياز است، محمدي عقيده دارد از ماه آينده محصولات ساپيا در جدول رده‌بندي كيفي حضور خواهد داشت، اما با توجه به رده‌بندي قيمتي جديد، اين‌بار پرايدها در رده خودروهاي زير بيست ميليون قرار خواهند گرفت.
بازگشت تندر-90 ايرانخودرواما توليد مجدد تندر-90 ايران‌خودرو و بررسي آن در شركت بازرسي كيفيت، باعث شد اين خودرو با 21 نمره منفي در رتبه دوم گروه يك و در كنار تندر پارس‌خودرو با همين ميزان نمره منفي قرار بگيرد. هر دو اين خودروها در سطح كيفي خيلي خوب A+ قرار دارند و نمره‌هاي منفي‌شان هم با يكديگر برابر است، اما در جدول كيفي ارديبهشت ماه، تندر ايران‌خودرو رتبه دوم را دارد و تندر پارس‌خودرو رتبه سوم را داراست.
در رتبه چهارم اين گروه پژو 206 صندوقدار قرار دارد كه با 8/22 امتياز منفي در سطح كيفي خيلي خوب قرار دارد.
پژو 206 ايران‌خودرو نیز با نمره منفي 23/8 در رتبه پنجم قرار گرفته است. اين خودرو نيز مانند چهار خودرو قبلي خود در سطح كيفي خيلي خوب A+ قرار دارد.
رانا خودرويي است كه با 27/9 امتياز منفي رتبه ششم جدول گروه يك قيمتي را به خود اختصاص داده است و در سطح كيفي خيلي خوب A قرار گرفته است. پژو پارس كه در ايران‌خودرو خراسان به توليد مي‌رسد در جايگاهي پايين‌تر از رانا قرار گرفته است؛ زيرا امتياز منفي اين خودرو 52/2 بوده است. اگرچه اختلاف امتيازهاي پژو پارس با خودروي قبلي خود چشمگير به‌نظر مي‌رسد، اما اين خودرو نيز در سطح كيفي خيلي خوب A قرار گرفته است. سمند با 4/52 نمره منفي در رتبه 8 اين گروه قرار گرفته است و سطح كيفي‌اش مانند خودروي قبلي خود است.
اما نمره منفی پژو 405 ساخت ايران‌خودرو مركزي از ايران‌خودروي خراسان كمتر است. 405ایران‌خودرو مرکزی با 6/52 نمره منفي يك رتبه بالاتر از405خراسان قرار گرفته است. 405 توليد ايران‌خودرو خراسان نيز با 2/53 نمره منفي در جايگاه دهم است، هردوي اين خودروها در سطح كيفي خيلي خوب A هستند. اما دو خودروي چيني دو رده آخر گروه يك را به خود اختصاص داده‌اند. ام.وي.ام 315 با 7/55 امتياز منفي رتبه يازدهم را داراست و در سطح خيلي خوب A قرار دارد؛ درحالي‌كه خودروي ديگر اين خانواده، يعني ام.وي.ام 110 با 85 نمره منفي رتبه آخر و سطح كيفي خوب B+ را از آن خود كرده است.
خودروي جك J5 و ام.وي.ام 530 خودروهاي گروه 60 تا 40 ميليون تومان هستند كه هر دوي آنها در سطح كيفي خيلي خوب هستند. نمره منفي اين دو خودرو به ترتيب 8/47 و 9/52 است. اما سومين گروه شامل مگان و دو خودروي چيني است كه قيمت آنها بين 60 تا 100 ميليون تومان است. مگان با 2/19 امتياز منفي رتبه اول اين گروه را دارا است و در سطح كيفي خيلي خوب A+ قرار دارد؛ درحالي‌كه ليفان ايكس60 دومين رتبه اين گروه را با 7/50 امتياز منفي به خود اختصاص داده است. سطح كيفي اين خودرو خيلي خوب A است. سومين خودروي اين گروه نيز ام.وي.ام ايكس 33 است كه با 65 نمره منفي در سطح كيفي خوب B+ قرار گرفته است.
خودروي گراند ويتارا نيز به‌عنوان تنها خودروي بالاي 100 ميليون تومان در ارزيابي ارديبهشت ماه شركت بازرسي، با 4/16 كمترين امتياز منفي در ميان تمام خودروهاي بررسي شده را داشته است. اين خودرو كه در گروه خود هيچ رقيبي ندارد، در سطح كيفي خيلي خوب A+ قرار گرفته است.