بیش از 2 میلیون خارجی چند دهه است که در بازار کار ایران حضور دارند و تمایلی به خروج از خود نشان نمی‌دهند. آنان در ایران کار می‌کنند، ازدواج کرده و تشکیل خانواده داده‌اند. در این میان، مقامات دولتی می‌گویند بیشتر اتباع بیگانه شاغل در کشور پروانه کار ندارند و باید زمینه حضور آنها محدود شود.
به گزارش مهر، سال ها است که حضور میلیون ها خارجی بازار کار کشور را می آزارد و از این طریق صدها هزار فرصت شغلی نیز از دست کارجویان داخلی خارج و در اختیار اتباع بیگانه قرار می گیرد. نکته قابل تامل در حضور نیروهای کار خارجی که اغلب نیز تبعه کشور افغانستان هستند، در فعالیت تقریبا آزادانه و بدون مجوز حضور در کشور است.
در واقع نیروهای کار خارجی سال های متمادی از بازار کار ایران کسب درآمد می کنند در حالی که بسیاری از آنان حتی از طریق مرزهای قانونی نیز وارد کشور نشده اند و روادیدی نیز برای کار ندارند. آنها آزادانه در بخش های گوناگون کشور در تردد هستند و هزاران فرصت شغلی را نیز به تصاحب خود در آورده اند.
خروج هزاران فرصت شغلی از دست کارجویان ایرانی
دولت ها در دهه های گذشته چندان که لازم است به این موضوع نپرداخته اند و کم توجهی به مسئله حضور اتباع بیگانه در بازار کار ایران به شرحی که گذشت، باعث تشویق ادامه حضور آنان در فرصت های شغلی کشور و همچنین ورود گروه های جدیدی از کارجویان خارجی به ایران شده است. امروز بسیاری از اتباع افغانستان در ایران تشکیل زندگی داده اند و دارای زن و فرزند نیز شده اند.
کارشناسان بازار کار می گویند نگاه انساندوستانه به حضور اتباع افغانستان به صورت آزادانه در ایران طی دهه های اخیر و برخورد همراه با اغماض با این گروه ها، باعث شده تا امروز نه تنها فرصت های بسیار زیادی برای کار از دست کارجویان جوان ایرانی خارج شود، بلکه بسیاری از افاغنه در سایه غفلت نظارت و همچنین فراهم بودن شرایط سوء استفاده برخی کارفرمایان به استادکارانی ماهر تبدیل شوند که حالا برای به خدمت گرفتن آنان باید در نوبت ایستاد!
در سایه ضعف نظارت ها و غفلت از حضور روزافزون اتباع خارجی در ایران، کارفرمایانی نیز بوده و هستند که به ادامه حضور خارجیان در بازار کار ایران و ترجیح دادن آنان به جای جوانان جویای شغل کشورمان دامن زده اند تنها با این بهانه که افاغنه چند برابر یک نیروی ایرانی می تواند در روز کار کند، اما واقعیت این است که اغلب کارفرمایانی که از اتباع بیگانه در کار استفاده می کنند و آن هم از نوع غیرمجاز و فاقد مجوز کار و حتی اقامت؛ نه تنها دلشان هرگز برای آنها و کارجویان ایرانی نسوخته، بلکه تنها به منافع خود فکر می کنند و به دنبال تنظیم حساب و کتاب خودشان هستند و بهره وری چند برابری کارگر خارجی به جای ایرانی بهانه و توجیهی بیش نیست.
بهانه و توجیه برخی کارفرمایان
در هر صورت کارفرمایانی که از اتباع خارجی غیرمجاز و دور از دید بازرسان و با استفاده از روش های گوناگون پنهان کردن تبعه خارجی در محیط کار به جای کارجوی ایرانی استفاده کرده و بر این کار نیز حتی با جریمه چندباره نیز اصرار دارند، باید بدانند که چه ظلم بزرگ و تاریخی ای را در حق فرزندان خود در این آب و خاک می کنند.
به گفته مقامات دولتی، شرایط بازار کار به ویژه برای جوانان امروز به مرز بحران رسیده و عرضه و تقاضای نیروی کار در بدترین حالت خود قرار دارد. نمی توان تنها از دولت انتظار داشت که کارخانه تولید شغل داشته باشد و دیگران در بخش های خصوصی و تعاونی، بنگاه ها، کارگاه ها، پروژه ها و دیگران تنها نظاره گر باشند؛ آنگاه انتظار داشت مشکل اشتغال نیز حل شود. یکی از زمینه هایی که باید به آن سروسامانی داده شود و البته باید سال ها پیش از این انجام می شد، رسیدگی به وضعیت اشتغال بیش از 2 میلیون خارجی در بازار کاری است که این روزها به مرحله بحران بیکاری رسیده است.
علی ربیعی در گفتگو با مهر در اینباره می گوید: بیش از 2 میلیون فرصت شغلی امروز در دست اتباع بیگانه است که در صورت انتقال این فرصت ها به نیروی کار ایرانی می توان بخش قابل توجهی از مشکل در بازار کار کشور را حل کرد.
وزیر کار: کارگران خارجی به روستاها رسیدند
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این زمینه که اتباع بیگانه حاصر در ایران تنها در مشاغل ساده و غیرتخصصی حضور دارند در حالی که بحران بیکاری در ایران مربوط به فارغ التحصیلان دانشگاهی است و نه نیروی کار ساده اظهارداشت: در هر صورت می توان از طریق ساماندهی کارگران خارجی، مسائل بسیار زیادی را در بازار کار پیگیری و بررسی کرد.
ربیعی خاطرنشان کرد: یک بخش مشکل در خصوص حضور کارگران خارجی در ایران این است که کارفرمایانی به دنبال جذب نیروی کار ارزان قیمت هستند و از سوی دیگر، تمایل کارگران ایرانی برای حضور در اغلب مشاغلی که اتباع بیگانه انجام می دهند، کم شده است.
وی افزود: در هر صورت باید زمینه حضور خارجیان در بازار کار ایران محدود شود. متاسفانه در حال حاضر، شرایط کاری به نحوی شده که کارگران خارجی حتی به روستاها نیز رسیده اند و مشاغل کشاورزی روستاها را نیز در اختیار دارند.
علی ربیعی وزیر کار معتقد است تمایل کارفرمایان به استفاده از کارگر ارزان و بی‌میلی کارگران ایرانی به انجام برخی مشاغل باعث شده تا خارجی‌ها حتی مشاغل کشاورزی روستاها را نیز به تسخیر خود درآورند.