یک کارشناس مسائل استراتژیک، فردو را تغییر دهنده معادله راهبردی در برنامه هسته‌ای ایران دانست و گفت که با راه‌اندازی کامل این مجموعه، فعالیت هسته‌ای ایران از مصونیت برخوردار می‌شود.
مهدی محمدی کارشناس مسائل استراتژیک در تحلیل آخرین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان به فارس گفت که گزارش های آمانو همواره دو ویژگی مهم داشته‌اند.
وی افزود: ویژگی اول این است که آمانو در گزارش های خود علاوه بر یافته‌های بازرسان آژانس بر داده‌های سرویس‌های اطلاعاتی اتکا داشته و بدون اثبات اصالت آنها، این داده‌ها را در گزارش خود مبنای ارزیابی ها قرار داده است.
محمدی ادامه داد: در واقع این گزارش ها علاوه بر اینکه انعکاس دهنده نظرات آژانس است، بخشی از ارزیابی های سرویس های اطلاعاتی غرب درباره برنامه هسته‌ای ایران را منعکس می‌کنند.
این تحلیلگر مسائل راهبردی گفت: دومین ویژگی گزارش های آمانو اینست که آژانس در دوره مدیریت وی تلاش می کند که یک تخمین سیاسی و راهبردی هم علاوه بر تخمین فنی و حقوقی از برنامه هسته‌ای ایران ارائه کند.
وی با بیان اینکه آمانو با این شیوه گزارش دهی خود تلاش می‌کند نشان دهد فوریت‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران کجاست، افزود: آمانو در گزارش خود تصریح کرد کدام موضوعات در برنامه هسته‌ای ایران از نظر غرب فوریت دارند و چه مسائلی از زمان بیشتری برای رسیدگی برخوردارند.
محمدی ادامه داد: این گزارش ها در واقع به نوعی خطوط راهنمای طراحی دیپلماتیک و سیاسی غرب درباره برنامه هسته‌ای ایران را لو داده و اولویت‌بندی غربی ها را برای ما افشا می‌کند.
«آقای البرادعی تلاش می کرد به جای اتکا به داده‌های اطلاعاتی غرب به داده‌های بازرسان توجه کند و سعی داشت خود را در حاشیه طراحی سیاسی غرب در برنامه هسته‌ای ایران تعریف نکند و برای آژانس شخصیت مستقلی در نظر می گرفت».
این کارشناس مسائل استراتژیک اظهار داشت: در گزارش نوامبر 2011 آژانس چند نکته کلیدی وجود دارد که اولین نکته اینست که آمانو سعی می کند «فردو» و «ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای ایران (P.M.D)» را به عنوان دو اولویت اصلی غرب مطرح کند.
محمدی افزود: فردو از این جهت برای آنها در اولویت است که طبق این گزارش ظرفیت این مجموعه از حیث «پذیرش سانتریفیوژ» تکمیل شده و ایران بیشترین مقدار ممکن ماشین‌های سانتریفیوژ را در فردو نصب کرده است.
وی ادامه داد: این گزارش می‌گوید که ایران 2800 سانتریفیوژ در فردو نصب کرده که البته فقط یک سوم آن عملیاتی است و دو سوم باقیمانده آن هنوز گاز دریافت نکرده و غنی سازی نمی‌کنند اما آماده بهره‌برداری اند.
این تحلیلگر مسائل راهبردی گفت: مساله دوم اینست که آژانس اطلاعاتی دارد که ممکن است هنوز هم ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بر مسأله پارچین ادامه داشته باشد اما هیچ شاهدی در این خصوص ارائه نشده است.
محمدی افزود: مدیرکل در این گزارش بدون ارائه توضیحی درباره دلایل خود، صرفا یک ادعا را مطرح و از آن عبور می‌کند در حالیکه ایران در گذشته مفصلاً اثبات کرده این موضوع اساساً غیر واقعی است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر فردو مهم‌ترین موضوعی است که غرب با آن مواجه است و گزارش آژانس روی آن تمرکز دارد، اضافه کرد: اهمیت فردو از این جهت است که این موضوع قلب مباحث راهبردی یک سال گذشته آمریکا و اسرائیل در خصوص برنامه هسته‌ای ایران به منظور تعیین خط قرمز مورد نظر آنها بوده است.
محمدی گفت: صهیونیست‌ها فردو را جایی می‌دانند که اگر عملیات غنی سازی در آن با ظرفیت کامل انجام شود، برنامه هسته‌ای ایران وارد منطقه مصونیت می‌شود و غرب، آمریکا و اسرائیل حتی اگر تصمیم بگیرند، قادر به متوقف کردن برنامه هسته‌ای ما نیستند.
این کارشناس مسائل استراتژیک با بیان اینکه فردو تغییر دهنده معادله راهبردی در برنامه هسته‌ای ایران است، اظهار داشت: با عملیاتی شدن کامل فردو، توقف پذیری برنامه هسته‌ای ایران منتفی می شود و به همین دلیل نیز، مهم‌ترین مسأله 1+5 در مذاکرات با ایران ناظر بر فردوست.
محمدی خاطر نشان کرد: ایران از طریق توسعه فردو اولویت‌های راهبردی غرب را جا به جا و برای نطنز نوعی حاشیه امنیت ایجاد کرده است.
وی با اشاره به مذاکرات ماه آینده بین ایران و آژانس تصریح کرد: گزارش جدید آمانو نشان دهنده اینست که ایران در بخش فنی راهبرد ابتکاری «کاهش انباشت و افزایش ظرفیت» را در پیش گرفته است.
این کارشناس مسائل استراتژیک گفت: ایران با کاهش انباشت مواد هسته‌ای 20 درصد خود، حدود نیمی از آن را برای تولید سوخت رآکتور تهران به کارخانه تولید سوخت در مرکز تحقیقات هسته‌ای اصفهان فرستاده است.
محمدی افزود: از سوی دیگر ما با افزایش تعداد سانتریفیوژها در فردو و نظنر، ظرفیت غنی سازی خود را بالا برده‌ایم و اگر روزی تصمیم بگیریم، قادریم یک جهش در برنامه غنی سازی ایجاد کنیم.
وی در تحلیل این اقدام تصریح کرد: این مهم‌ترین پیام فنی گزارش آمانوست که نشان می دهد که عقلانیت سطح بالا و پیچیده‌ای بر برنامه هسته‌ای ایران حاکم است.
این کارشناس مسائل استراتژیک با بیان اینکه کلید گشایش قفل مذاکرات در دست 1+5 قرار دارد، گفت: ایران در مسکو پیشنهادی به گروه 1+5 ارائه کرد که در بند دوم آن اعلام شده «حاضریم به سوالات درباره ابعاد احتمالی نظامی با موضوع پارچین به شرط لغو تحریم‌های یکجانبه و خارج از شورای امنیت، پاسخ دهیم».
محمدی با بیان اینکه آژانس می خواهد مدالیته‌ای با ایران تنظیم کند که ناظر بر P.M.D است، خاطر نشان کرد: مسأله مهم اینست که ایران مذاکرات با آژانس را با مذاکرات 1+5 گره زده است.
وی تصریح کرد: اگر قرار است مدالیته‌ای بین ایران و آژانس درباره ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته‌ای نهایی شود، گروه 1+5 باید درباره آن نقش آفرینی کند و مابه‌ازای مورد درخواست ایران را بپردازد.
«مابه‌ازای درخواستی ایران یعنی لغو تحریم‌های یکجانبه صرفاً توسط آمریکا و 1+5 قابل تأمین است و آژانس در موقعیتی نیست که این مابه‌ازا را پرداخت کند ولذا اگر غربی ها خواستار نهایی شدن مذاکرات مدالیته هستند، راهی جز بازگشت به پیشنهاد مسکو ندارند».
این تحلیلگر مسائل راهبردی با بیان اینکه پیشنهاد مسکو تعیین کننده سرنوشت تدوین مدالیته بین ایران و آژانس است، متذکر شد: اگر غرب چارچوب این پیشنهاد را بپذیرد، مدالیته به سرعت نهایی می شود در غیر این صورت با وجود انعطاف‌های ایران امید زیادی وجود ندارد و این به معنای عدم آمادگی فنی و مذاکراتی طرف غربی درباره مدالیته است.