میرزا یونس رشتی معروف به میرزاکوچک فرزند میرزابزرگ، در سال ۱۲۵۹ خورشیدی دیده به جهان گشود و در یازده آذر ۱۳۰۰ در ۴۱ سالگی به شهادت رسید. وی نخستین سالهای عمرش را در مدرسه «حاج حسن» واقع در صالح آباد رشت و مدرسه «جامع» که آن زمان رونقی داشتند، به آموختن صرف و نحو و تحصیلات دینی گذراند. مبارز انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگل، در اعتراض به نقض تمامیت ارضی و استقلال ایران از سوی بیگانگان بعد از مشروطه قیام کرد.
«ما وقتي بزرگان تاريخمان را ميكنيم زير خاك، با گذاشتن يك سنگ ميگوييم برو پي كارت و طلاقش ميدهيم.» اين آخرين حرفهاي افشين پرتو در پايان مصاحبهيي درباره نهضت جنگل است. دكتر پرتو درباره نهضت جنگل كارهاي منتشر نشده زيادي دارد. برخي از آنها تصحيح است مثل خاطرات بحرالعلوم و خاطرات احسانالله خان.