درگفتگو با مقصود فراستخواه جامعهشناس مطرح شد
ما در جنبش اصلاحات، تعاملات بینطبقاتی کم داشتیم؛ یعنی طبقه متوسط و روزنامهخوان که در ایران بیشتر دولتساخته بود، باید اندکی هم هجرت به طبقه دیگر میکرد و با نسلهای دیگر نیز گفتگو میکرد. پای سخن طبقات دیگر هم مینشست و میپرسید که آنها تا چه اندازه آزادی مثبت دارند.
در گفتگو با اسماعیل گرامیمقدم و علی صوفی مطرح شد
علی صوفی گفت: به نظر میرسد گشایشی در آینده پیشروی اصلاحطلبان به وجود نمیآید؛ زیرا در دو سال آینده اصلاحطلبان نمیتوانند بر متغیرهای تعیینکننده تأثیری داشته باشند.
رییسی نهتنها حتی یک بار از عنوان اصولگرایی در وصف خط و ربط جناحیاش استفاده نکرد، بلکه صراحتا خود را «مستقل» از جناحهای سیاسی معرفی کرد؛ آنهم در انتخاباتی که اصلاحطلبان به عنوان رقیبِ سنتی اصولگرایان، اساسا کاندیدایی نداشتند.
قیاس شرایط اصلاحطلبان در دو مقطع ۱۳۷۶ و ۱۴۰۰
اکنون مانند سال ۷۶ باز هم اصلاحطلبان استراتژی خاصی برای آینده ندارند و اگر در آن سال نیروهای چپ خط امامی نمیدانستند قرار است به نیروهای اصلاحطلب تبدیل شوند و هشت سال دولت را در اختیار داشته باشند و همزمان چهار سال مجلس را هم به دست بگیرند، اکنون هم آینده برای اصلاحطلبان مبهم است.
محمد عطریانفر، رئیس کنگره و از اعضای شورای مرکزی کارگزاران گفت: تنها کسی که از حزب کارگزاران استعفا داده، سرکار خانم ترکان است و هیچیک از دیگر اعضای حزب از عضویت استعفا ندادهاند.
اسماعیل کوثری گفت: مگر افاغنه و پاکستانیها که در سوریه جلوی داعش جنگیدند در کشور خود سازمانی داشتند. هر کدام از آنها از طریقی خود را به سوریه رساندند و با داعش جنگیدند. حال اگر اصلاح طلبان هم میخواهند با مردم افغانستان همراه باشند، به این کشور بروند و بجنگند.
«به جناب شریعتمداری که خواستار حضور اصلاحطلبان در پنجشیر شده، میگویم احمد مسعود کمک نظامی در میدان را نخواسته، بلکه حمایت در عرصه دیپلماسی مطرح است که آن را هم دریغ کردید! مگر در مقابله با تروریسم باید فرقی بین افغانستان و سوریه باشد؟ جنابعالی را به مناظره در صداوسیما دعوت میکنم».
کنعانیمقدم گفته تمرکز قوا خوب است، اما اینکه ما فکر کنیم که قوا مسئولیت خود را انجام ندهند، چون از یک جناح هستند و مجلسی که باید بر عملکرد دولت نظارت کند یا قوه قضائیه که باید مسئولیت پیگیری تخلفات را انجام دهد، بهخاطر اینکه از یک جناح هستند به وظایف خودشان عمل نکنند، این ابتدای یک فاجعه است و قطعا ملت ما نخواهند پذیرفت که این رفتار شکل بگیرد.
به نظر میرسد که چندان هم بعید نیست که فردی نظیر روحانی در نهایت وظیفه اجماع اعتدالگرایان را برعهده بگیرد و میراث دار هاشمی رفسنجانی شود؛ البته در میان ممکن است نامهای تازهای هم اضافه شود.
واقعیتِ تلخ کنونی این است که سرنوشت محتوم طبقه متوسط در موقتیبودن آن است یا به پایین میلغزد یا به طبقه بورژوازی صعود میکند. طبقه متوسط، طبقهای استیجاری است. ازهمینرو همواره با بحران هویت روبهرو است و دستاویزی است برای جناحهای سیاسی و دولتهای موجود.
بهتازگی اسماعیل گرامیمقدم گفته است: «در جبهه اصلاحات به آسیبشناسی پرداخته شده و پرداخته خواهد شد. من شنیدهام که آقای خاتمی به افرادی مأموریت داده تا به تحلیل نتایج انتخابات بپردازند. این مأموریت خارج از احزاب است؛ ولی من میدانم که همه احزاب آسیبشناسی انتخابات را شروع کردهاند و قطعا این موضوع به اینجا میانجامد که اصلاحطلبان در انتخاباتهای بعدی با چه رویکردی ورود کنند».
حسن رسولی، عضو جبهه اصلاحات
حسن رسولی گفت: معتقد هستم تلازم قطعی بین اختیار و مسؤلیت در اداره امور کشور یک اصل مسلم مدیریت است، باید به انتخاب و تشخیص رئیس جمهور احترام بگذاریم، اگر نقد مشوقانهای به ذهنمان میرسد آن را مطرح کنیم و دعا کنیم که دولت موفق باشد.
میرلوحی:
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت گفت: بعد از اعلام نظر شورای نگهبان و باقی ماندن دو اصلاحطلب، حسن خمینی به این دو پیشنهاد میکرد کنارهگیری کنند و معتقد بود اصلاحات در این شرایط نباید ادامه دهد.
ابراهیم اصغرزاده گفت: نمیشود که همه تقصیرها را فقط به گردن دولت در سایه انداخت. اصلاحطلبان محافظهکار تشخیص نمیدادند که سهم بزرگتر این بنبست محصول امتناع و مقاومت جریان مقابل در برابر هرگونه اصلاحی است؛ و تشخیص نمیدادند که اصلاح ناقص بدتر از بیاصلاحی است.
مطلب اخیر کیهان در حالی نوشته شده است که به نظر میرسد موضع سیدابراهیم رئیسی در مواجهه با تمام جریانها و احزاب سیاسی سلبی و انکاری نیست؛ چنانکه بعد از انتخابات از سوی دفتر او با تعداد زیادی از چهرههای سیاسی و حتی شخصیتهای اصلاحطلب برای اخذ نقطهنظرات آنها تماس گرفته شد و اتفاقا اصلاحطلبان هم از این تعامل استقبال کردند و آن را مثبت دانستند.
سخنگوی دولت خاتمی:
عبدالله رمضان زاده در توییتی به ابراهیم رییسی توصیهای را مطرح کرد و نوشت: آقای رئیسی پوست خربزه زیر پایتان نیندازند!
بیتردید، با منع و ممانعت نمیتوان فضای ذهنی مردم را تغییر داد، نمیتوان نگاه تیره آنان را سپید کرد، نمیتوان سوگیری منفی آنان را مثبت کرد.
در این وضعیت انتظارها برای ایجاد یک دولت فراجناحی بالا رفته است؛ هرچند بعید است رئیسی از اصلاحطلبان بهویژه در مسئولیتهای بالای دولت استفاده کند، اما بر اساس وعدههای خود او این انتظار وجود دارد که نگاه جناحی-سیاسی در کابینه به حداقل خود برسد تا شاید بتوان با تکیه بر امر شایستهسالاری از گذرگاه مشکلات کنونی عبور کرد.
صفاییفراهانی گفت: اگر نیروهای یکدست فعلی قدرت فکرکردن در جهان امروز را نداشته باشند، بدون اینکه ساختار اقتصادی کشور را نداشته باشند، این ساختار یکدست شکست میخورد.
گرچه بازگشت روحانی به دامن اصولگرایان کار سادهای نیست، اما نباید فراموش کرد که شواهد و قرائن مشخصا از سال ۹۶ تاکنون، حاکی از آن است که روحانی بدش نمیآید برای بقای حیات سیاسی اگر هم بهطور کامل با اصولگرایان کنار نمیآید، بعد از دولتش مورد لعن و نفرین آنها نباشد.