در مورد کالاهای اساسی در فرارو بیشتر بخوانید

درحال حاضر اوراق سهام بهادار برای مسئولان ما خیلی مهم‌تر از تورم و آسیبی است که نرخ تورم به تولید و توزیع درآمد می‌زند. برای مسئولین، اصلاً تورم مهم نیست، چون به‌احتمال بالای ۹۰ درصد، کل مسئولینی که برای کشور تصمیم می‌گیرند جزو دهک‌های درآمدی بالا قرار می‌گیرند که از تورم آسیب نمی‌بینند.

مصوبات اخیر گره از کار دپوی کالا‌های اساسی و کالا‌های مربوط به تولید باز کرده و مشکل ارزی آن‌ها حل شده است، اما هنوز بخشی از کالا‌ها در گروه‌های دیگر قرار دارند که مشمول این مصوبه نبوده و امکان ترخیص برای آن‌ها فراهم نیست.

قیمت کالاهایی همچون لپه، عدس و برنج هندی به ترتیب با ۱۲۲.۷، ۱۵۲.۳ و ۱۸۸.۳ درصد افزایش قیمت در شهریور امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته و بین دو تا سه برابر شده است.

در هفته‌های اخیر گزارش‌های مختلفی از کمبود روغن در تمام نقاط کشور منتشر شده است. تقریبا در همه شهر‌ها از شمال تا جنوب گرفته در سوپر مارکت‌ها و فروشگاه‌ها روغن پیدا نمی‌شود. اگر هم پیدا شود برخی روغن‌های خاص مانند روغن ذرت گران است و خرید آن به صرفه نیست.

برای آنکه روند کاهش قیمت‌ها تسریع شود باید این اعتماد در اقتصاد ایجاد شود که این کاهش قیمت‌های عوامل تولید موقتی نیست و دائمی است. به عنوان مثال اگر ما شاهد کاهش قیمت دلار هستیم سیاستگذار باید این اطمینان را به فعالان اقتصادی بدهد که این کاهش واقعی و دائمی است یا حداقل در کوتاه مدت این سیاست ادامه دارد. یا سیاستگذار رفتار عقلایی انجام بدهد مبنی بر این که از کاهش قیمت‌ها حمایت می‌کند.وقتی این پیام به بازار داده شد که آن عامل خارجی یعنی تحریم‌ها وخروج آمریکا از برجام که منجر به کمبود ارز و کالا شده است از بین رفته یا می‌رود یا کاهش پیدا می‌کند و آمریکا حالا قرار است به برجام برگردد طبیعی است همان عامل که موجب شوک منفی شده وقتی حذف شود این شوک منفی هم از بین می‌رود؛ بنابراین انتظار داریم که بخشی از کاهش قیمت‌ها تا روی کار آمدن بایدن در بهمن ماه رخ بدهد. برای بخش دیگر از کاهش قیمت‌ها هم باید دید که با آمدن بایدن چه می‌شود، اما پیش بینی من این است که این کاهش قیمت‌ها تا بهمن ماه یعنی آغاز ریاست جمهوری بایدن رخ می‌دهد.

طبق گزارش مرکز آمار ایران از تغییرات متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب در مهرماه سال ۹۹ در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن، بیشترین افزایش قیمت مربوط به کره پاستوریزه (کره حیوانی) با ٤٠,٣ درصد، تخم‌مرغ ماشینی با ٢١.٢ درصد و خامه پاستوریزه با ١٣.٢ درصد بوده است. شورش قیمت‌ها در مهرماه نسبت به شهریور به اوج خود رسیده که روی تورم نقطه‌ای و سالانه تاثیر بسزایی دارد. این روند تبعات منفی بر قدرت خرید و رفاه خانوار گذاشته و همچنین سطح تقاضا را کاهش می‌دهد.

یارانه ۱۲۰ هزار تومانی خرید کالاهای اساسی تصویب نهایی شد و طبق اعلام مجلس حداکثر تا یک ماه آینده پرداخت می‌شود. اما این طرح مخالفانی دارد که سرنوشت پرداخت آن را مبهم می‌کند.

طرح تامین کالای اساسی به صورت کارت الکترونیکی است تا مردم بتوانند از فروشگاه‌هایی که کالا اساسی مورد نیاز مردم را داراست تنها کالا خریداری کنند و زمان واریز این یارانه برای شش ماه دوم سال جاری در نظر گرفته شده است.هر چند نمایندگان مجلس بر صراحت منابع این طرح و تامین آن تاکید می‌کنند، اما طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس منابع تأمین اعتبار طرح ابهامات اساسی دارد و عدم رفع این ابهامات و همچنین عدم اصلاح منابع تأمین اعتبار طرح، می‌تواند در شرایط فعلی که کشور با تورم شدید و کسری بودجه دست و پنجه نرم می‌کند، بسیار آسیب‌زا باشد و نتایج غیرقابل جبرانی به همراه آورد. همچنین سیاست ارز ترجیحی (دلار ۴۲۰۰تومانی) که از سال ۹۷ اجرایی شد، نه تنها نتوانست نتایج مطلوبی برای دولت و مردم حاصل کند، بلکه آثار پولی و تورمی جبران ناپذیری نیز به همراه داشته است.برخلاف آنکه به نظر می‌رسد مسئولان دولتی چندان تمایلی به این طرح ندارند و مدام بر تامین کالا‌های اساسی تأکید دارند، اما نمایندگان مجلس نظر دیگری دارند.از نظر نمایندگان رفع دغدغه تامین کالا‌های اساسی و ارزاق عمومی برای طبقه متوسط مهمترین هدف این طرح است. آنچه که به نظر نمایندگان مجلس، دولت در تامین آن ناتوان عمل کرده است.

قنبری با تاکید بر این سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی نتیجه‌ای جزء توزیع رانت و ایجاد فساد به دنبال نداشته است، گفت: شاید هدف اولیه دولت درست باشد، اما نحوه اجرای آن غلط است، کسانیکه این دلار‌ها را با این فرض دریافت کردند که کالا‌ها را با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده و آن‌ها را با نرخ منصفانه به مردم عرضه کنند، در عمل عکس این موضوع عمل کردند، در ابتدا کسانی که واقعا با این ارز‌ها کالا را وارد کردند، به جای اینکه قیمت را عادلانه با توجه به نرخ ارز تعیین کنند، آن را با قیمت دلار آزاد حساب کردند و در نتیجه برای مردم فرقی نمی‌کند که این کالا‌ها با دلار آزاد وارد شود، یا اینکه دلار ۴۲۰۰ تومانی برای آن استفاده شود.

رئیس اتحادیه سوپر مارکت‌داران گفت: چندی پیش دولت اعلام کرد هر شانه تخم مرغ تقریبا ۲۰ هزار تومان است در حالی که هم اکنون قیمت هر شانه تخم مرغ در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت نزدیک به ۳۱ هزار تومان است و معلوم نیست تخم مرع شان‌ای ۲۰ هزار تومان را از کجا می‌توان پیدا کرد؟ چراکه در حال حاضر نرخ بازار چیز دیگری است و به هر مغازه‌ای که مراجعه کنید نرخ تخم مرغ شانه‌ای کمتر از ۲۸ هزار تومان نیست.

بررسی تغییر قیمت ۲۴ قلم کالای خوراکی مورد مصرف مردم در ماه گذشته نشان می‌دهد که بیشترین افزایش قیمت نسبت به مرداد سال قبل برای عدس با ۱۳۶ درصد ثبت شده و هر کیلو از این کالا تا بیش از ۲۳ هزار تومان قیمت خورده است.

بالاترین افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات مصرفی در مرداد نسبت به تیرماه امسال مربوط به چای، قهوه، رب و آبمیوه با ۶.۹ درصد، مبلمان و لوازم خانگی ۵.۹ درصد و ۵.۸ درصد برای دخانیات ثبت شد.

قیمت کالا‌های اساسی نظیر برنج، شکر و گوشت مرغ در خرداد ماه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش یافته است.

بررسی‌ها از وضعیت قیمت در ۲۴ قلم کالای خوراکی نشان می‌دهد که در تیر ماه امسال بیشترین افزایش قیمت مربوط به برنج خارجی با ۸۵ درصد افزایش است که به طور متوسط هر کیلو ۱۶ هزار و ۴۰۰ تومان قیمت خورده است، قیمت این کالا نسبت به خرداد ماه ۱۸.۲ درصد افزایش داشته است.

گروه «چای، قهوه، نوشابه و ...» با ۴۶.۴، «مبلمان و لوازم خانگی» ۳۴.۱ و «پوشاک و کفش» با ۳۴.۴ درصد بالاترین تورم سالانه را در بین کالا‌ها و خدمات مصرفی داشته است. این در حالی است که «تفریح و فرهنگ» با ۷.۳، «روغن و چربی‌ها» ۱۷، «میوه و خشکبار» ۱۸ و گروه «گوشت قرمز و ماهیان» با حدود ۱۸ درصد کمترین تورم سالانه را دارد.

محمد باقر قالیباف، رییس مجلس، قبل از رای گیری در خصوص فوریت این طرح بیان کرد: اکنون بحث یک فوریت این طرح مطرح است و طرح‌های مشابهی نظیر این طرح تهیه شده است، ان شاءالله اگر این طرح به تصویب برسد در کمیسیون برنامه و بودجه کار تکمیلی بر روی آن انجام می‌شود. یکی از مواردی که باید در آن دیده شود بحث تامین دارو است این طرح به این معنا نیست که ما در جامعه با کمبود مواجه هستیم بلکه ما به دنبال عدالت بوده و می‌خواهیم دسترسی دهک‌های پایین جامعه به کالا‌های اساسی تسهیل گردد.

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه برنامه‌ریزی دقیق برای تامین کالاهای اساسی در سال ۹۹ ضروری است، گفت: تدابیر لازم برای تامین نیازهای مردم در ماه مبارک رمضان اتخاذ شود.

به غیر از چهار صنف سوپرمارکت، نانوایی، قصابی و میوه فروشی که کالاهای ضروری مردم را تامین می‌کنند بقیه باید تعطیل باشند.

باتوجه به اینکه بیشتر مصرف‌کننده برنج‌های خارجی اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند، می‌توانیم بگوییم به هدفمان رسیده‌ایم. همچنین برنج خارجی یک اهرم برای کنترل قیمت برنج داخلی است، زیرا اگر دلار ۴۲۰۰تومانی برداشته شود، برنج خارجی ٨هزارتومانی دو تا سه برابر شده و قیمت برنج داخلی نیز به‌تناسب افزایش خواهد یافت.

یک استاد دانشگاه با بیان اینکه در موارد بحرانی آمادگی برای تامین کالا‌های مورد نیاز مردم به هیچ عنوان وجود ندارد، اضافه کرد: حدود دو هفته است که کشور درگیر ویروس کرونا است و به تبع نیاز مردم به ملزومات بهداشتی و پزشکی، از جمله ماسک، مواد ضد عفونی کننده و دستکش افزایش پیدا کرده، اما تا الان به اذعان خود مسئولین وزارت بهداشت نتوانسته‌ایم نیاز مردم را در این باره تامین کنیم و حتی بیمارستان‌ها نیز با کمبود‌هایی در این رابطه روبرو هستند.