گرمای هوا

امروز (چهارشنبه) مرکز هشدار آب و هوای اروپا اعلام کرد که ماه گذشته، گرمترین ماه اکتبر در سطح جهان بود و ماه‌ها با گرمای استثنایی، احتمالاً سال ۲۰۲۳ را به گرمترین سال تاریخ تبدیل خواهد کرد.

میانگین دمای سطحی دریا‌های غیرقطبی در ماه سپتامبر به ۲۰.۹۲ درجه رسید که بالاترین دمای ثبت‌شده برای این ماه و دومین ماه گرم پس از اوت ۲۰۲۳ بوده است.

کارشناسان می‌گویند با افزایش سرعت ذوب یخچال‌های طبیعی سوئیس، این یخچال‌ها ۱۰ درصد از حجم خود را در ۲ سال گذشته از دست داده اند.

مرکز ملی داده‌های برف و یخ روز دوشنبه اعلام کرد، یخ‌های دریای قطب جنوب تا ۱۰ سپتامبر به حداکثر وسعت ۱۶.۹۶ میلیون کیلومتر مربع (۶.۵۵ میلیون مایل مربع) رسید. این کمترین میزان یخ دریا از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۲۳ است.

در حالی که هنوز زمستان در برزیل است، موج گرما از ابتدای هفته این کشور را فرا گرفته است و باعث شده انسان‌ها و حیوانات به طور یکسان مشتاقانه از هر فرصتی برای خنک شدن استقبال کنند.

سامانتا بِرجس، معاون «سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک» به خبرگزاری فرانسه گفت: «این سه ماهی که به تازگی سپری کردیم، گرم‌ترین ماه‌ها در تقریبا ۱۲۰ هزار سال گذشته، یا به عبارتی در طول تاریخ بشر بوده است».

دمای بسیار بالاتر از میانگین در استرالیا، چندین کشور آمریکای جنوبی و در اطراف قسمت‌های مختلف قطب جنوب در ماه اوت ثبت شده است. در عین حال، اقیانوس منجمد جنوبی هم گرم‌ترین دمای روزانه آب‌های سطحی خود را در تاریخ ثبت کرده و به طور کلی گرم‌ترین ماه خود را داشته است.

طولانی‌ترین مسیری که مردم عراق برای رسیدن به کربلا از آن تردد می‌کنند، در جنوب این کشور قرار دارد، مسیری در حدود ۶۰۰ کیلومتر که نقطۀ نهایتش قتلگاه امام حسین (ع) است. عدۀ کمی از زائران پس از رسیدن به شهر دیوانیه، برای زیارت حضرت علی (ع) به نجف‌اشرف می‌روند و سپس به سمت کربلا رهسپار می‌شوند، اما عدۀ بیشتری از مردم در مسیر سنتی به شهر حله و سپس از دو مسیر نخلستانی طریق العلما، بعد از گذر از شهر طویریج، مسیر رسیدن به کربلا را ادامه می‌دهند. طولانی بودن این مسیر سنتی باعث شده تا تعداد کمتری سایه‌بان و موکب نسبت به مسیر اصلی و فشرده نجف به کربلا وجود داشته باشد و با توجه به این‌که در برخی ساعات روز دمای هوا در شهر‌های مختلف عراق به بالای ۴۰ و حتی ۴۵ درجه هم می‌رسد، باز هم زائران اربعین به مسیر خود به سمت کربلا ادامه می‌دهند.

تقارن تابستان و اربعین امام حسین(ع) سبب شده تا هرکس به وسع خود، در ارایه خدمت به زائران ابا عبدالله الحسین (ع) اقدامی موثر و متفاوت کند. در گوشه کنار رویداد راهپیمایی اربعین که بزرگترین اجتماع انسانی شیعیان جهان است، شاهد خدمات داوطلبانی هستیم که در نوع خود متفاوت و البته اثربخش است. خنک کردن زائران حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) یکی از خدمات داوطلانه ایست که در این تابستان داغِ کربلا بسیار موثر است.

در آستانه‌ی اربعین هوای عراق در دمای ۵۰ درجه قرار دارد و زائران برای جلوگیری از گرما با پوشش‌های مختلف در پیاده روی اربعین حسینی علیه السلام شرکت کرده‌اند.

ظهر امروز بیشینه دمای شهر تهران به ۳۶ درجه سلسیوس رسید که نسبت به زمان مشابه در روز گذشته حدود یک درجه گرمتر شده است.

تابستان ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) به عنوان گرم‌ترین فصل در جهان به ثبت رسیده است. موج گرما سراسر جهان را در برگرفت و مردم بخصوص در مناطق گرمسیری و خاورمیانه گرمای بی سابقه‌ای را تجربه کردند. افزایش دمای شدید در هند باعث مرگ بیش از ۱۵۰ نفر شد. ناسا هشدار داده بود که تیر (ژوئن - June) امسال می‌تواند برای نخستین بار گرمترین ماه کره زمین از ابتدای تمدن بشری تا کنون باشد. در تابستان ۱۴۰۲ دمای هوای تهران به بالاتر ۴۲ درجه سانتی گراد و در شهر‌های جنوبی مثل اهواز تا ۵۰ درجه و بیشتر هم رسید. بنابر به اعلام سازمان هواشناسی این افزایش دما در ایران بی‌سابقه نبود، اما در تیرماه رکورد گرما در برخی از نقاط ایران شکسته شد.

تغییرات اقلیمی، خشکسالی، تنش دمایی و نبود جریان آب در بستر رودخانه زاینده‌رود، منجر به پیداش پدیده کُلُروز (زرد شدن برگ درختان) و خزان زودرس درختان چنار در سال‌های اخیر در اصفهان شده است و با برگ‌ریزان، شاهد خزان در تابستان هستیم. بسیاری از درختان کهنِ ۷۰ تا ۸۰ سال در حاشیه زاینده‌رود که ریشه آن‌ها در خاک اطراف رودخانه بوده است، اکنون در نبودِ جریان آب روی بستر رودخانه با تنش‌های آبی مواجه هستند و با وجود آب‌رسانی با تانکر، به علت نبود آب کافی و کاهش آب‌های زیرزمینی بسیاری از درختان ریشه‌دار اصفهان دچار تنش خشکی می‌شوند؛ به‌طوری که در تابستان غیر از خشکسالی، شاهد خزان فضای سبز در اصفهان بوده‌ایم.

بر اساس اعلام اداره‌کل هواشناسی خوزستان روز پنجشنبه (۲ شهریورماه) حداکثر دما در ایستگاه هواشناسی گتوند ۵۱.۶، آبادان ۵۱.۲، بستان ۵۱.۱، شوش ۵۰.۷، امیدیه و اهواز ۵۰.۴، شوشتر ۵۰.۲، صفی آباد دزفول و هندیجان ۵۰ درجه سانتیگراد ثبت شده است.

فالوده کرمانی معجونی که هم رفع عطش می‌کند و هم ضد گرمازدگی است. فالوده کرمانی قدمت بسیار زیادی دارد و هنوز هم با وجود یخچال‌ها، فریزر‌ها، انتخاب اول مردم کرمان بوده و همه را در روز‌های گرم به سمت خودش می‌کشاند. فالوده کرمانی در سال ۱۳۹۵ در فهرست ملی میراث ناملموس ایران به ثبت رسیده است.

غیرنظامیان آواره در استان ادلب در شمال غرب سوریه با گرمای ۵۰ درجه سانتیگراد در چادر‌های خود دست و پنجه نرم می‌کنند. دمای بیش از ۵۰ درجه در داخل چادر‌های ادلب زندگی را برای آوارگانی که بیشتر آنان زنان و کودکان هستند، دشوارتر می‌کند. گرمای شدید می‌تواند منجر به خطر مرگ در مبتلایان به بیماری‌های مزمن و بروز بیماری‌های پوستی مختلف در کودکان شود. ساکنان کمپ با مشکل سعی می‌کنند چادر‌ها را با روش‌های ابتدایی خنک کنند.

سرپرست فرمانداری اهواز ادامه داد: هواشناسی اعلام می‌کند دما‌های ۴۹ درجه و بالاتر رخ خواهد داد، اما اگر هواشناسی رسما اعلام کند دما به ۵۰ درجه رسیده است، تعطیلی اعمال می‌شود.

در حالی که موج گرمای تابستانی، مردمی که سقفی بالای سرشان دارند را نیز به ستوه آورده، پناهجویان در اردوگاه پناهندگان زردنا در شمال سوریه با گرمای بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد دست‌وپنجه نرم می‌کنند. دمای هوا درون چادر‌هایی که تنها سرپناه این خانواده‌ها زیر آفتاب سوزان‌اند، به ۵۰ درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. آن‌ها برای مقابله با این گرمای طاقت‌فرسا، مجبور شده‌اند به راهکار‌های خلاقانه دست بزنند، از ترکیب آب و پنکه گرفته تا ساخت حوضچه با پارچه برزنت ضدآب و بلوک‌های سیمانی. در این اردوگاه مشکل کمبود آب نیز وجود دارد، اما این پناهجویان از ظرفیت شخصی خود دو تانکر آب تهیه می‌کنند که یکی استخر کودکان می‌شود و دیگری را روی چادر‌ها می‌پاشند تا کمی آن‌ها را خنک کنند.

با رسیدن دمای آب دریا به ۳۰ درجه سلسیوس، منطقه خلیج فارس با وجود دما و رطوبت بسیار بالای خود به محیطی تبدیل شده است که زندگی در آن کم‌کم غیرقابل تحمل می‌شود. شاخص دما در سواحل این منطقه در ایران ظاهراً در روز سه‌شنبه هفته گذشته به حدود ۷۰ درجه سلسیوس رسیده بود که انسان‌ها نمی‌توانند برای مدت طولانی در آن دوام بیاورند.

بیانیه‌ای که بلافاصله پس از کنفرانس منتشر شد، بیان می‌کند که ماه ژوئیه ۰.۴۳ درجه فارنهایت (۰.۲۴ درجه سانتیگراد) گرم‌تر از هر ژوئیه دیگری در موارد ثبت شده‌ی ناسا بود که به سال ۱۸۸۰ برمی‌گردد و ۲.۱ درجه فارنهایت (۱.۱۸ درجه سانتیگراد) گرم‌تر از میانگین دمای ماه ژوئیه بین سال‌های ۱۹۵۱ و ۱۹۸۰ بوده است.