پل تاریخی

پل میر بهاءالدین در ورودی شهر زنجان که در فهرست آثار ملی به شماره ۱۴۸۴ به ثبت رسیده است، این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد و به جای رسیدگی و مرمت و در بی‌توجهی کامل میراث‌فرهنگی استان تبدیل به زباله‌دانی شده است، اتفاقی که موجب ضرب‌الاجل دادستان برای پاکسازی آن نیز شده است.

پل فلزی و مرزی مشترک و تاریخی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه آستاراچای که در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق ساخته شده در مرحله مرمت، مقاوم سازی و بهسازی کامل است. مرز زمینی آستارا در شمال غربی استان گیلان فعال‌ترین مبدا مرزی شمال جمهوری اسلامی ایران از نظر ترانزیت بار‌های خارجی، صادرات کالا‌های ایرانی و تردد خودرو‌های مسافری سبک و سنگین بین المللی محسوب می‌شود. پل فلزی مرزی و تاریخی مشترک آستاراچای که منشأ اتصال شهر‌های آستارای جمهوری اسلامی ایران و آستارای جمهوری آذربایجان است، در بیش از هشت دهه پیش و در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق ساخته شده و ۹۰ متر و بیست سانتی متر طول و ۱۰ متر عرض دارد. این پل مرزی کم عرض دارای عرشه‌ای فلزی است و مرکز طولی آن مرز رسمی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان است و نقش ویژه‌ای در ارتباط زمینی و ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان و تردد خودرو‌های سنگین و سبک خارجی و ایرانی دارد. پل مرزی آستاراچای به دلیل قدمت تاریخی آن همواره برای مسافران ورودی و خروجی از جذابیت خاصی برخوردار بوده و بر اساس اصل تالوگ نیمی از پل و رودخانه مرزی به طرف ایرانی و نیم دیگر به جمهوری آذربایجان تعلق دارد و خط مرزی دو کشور در گذرگاه مرزی آستارا توسط یک رودخانه محلی موسوم به آستارا چای تعیین می‌شود و هر دو کشور همسایه به طور مشترک از این رودخانه مرزی بهره‌برداری می‌کنند.

تردد خودرو‌های سنگین زیر پُل تاریخی ۳۰۰ ساله محمد حسن خان بابل که به‌عنوان نماد بنای تاریخی این شهر معروف است این روز‌ها لرزه بر پیکر این بنای فاخر انداخته و خطر ریزش سازه آن این روز‌ها به گوش می‌رسد.

پل ورسک از مشهورترین و زیباترین پل های تاریخی ایرانی است.

پل تاریخی خاتون که روی رودخانه کرج ساخته شده از قدیمی‌ترین سازه‌های کرج بوده که از دوره صفویه به جا مانده است. این پل بر بقایای پلی کهن‌تر منسوب به دوره سلجوقی ایجاد شده که بازسازی آن در دوره صفوی به این سازه نمای پل‌های دوره صفوی را داده است. پل تاریخی خاتون که به نام‌های پل دختر و پل شاه‌عباسی هم شناخته می‌شود در ورودی شهر و نزدیکی میدان حافظ امروزی قرار دارد. بخش‌هایی از این پل در ۱۵ آذر سال گذشته فرو ریخت و قرار بود بعد از فصل سرما به سرعت مرمت شود، اما با گذشت بیش از یک سال از این اتفاق هنوز مرمت این پل انجام نشده و حتی شدت آسیب به پل زیادتر هم شده است.

بخش بزرگی از پل تاریخی «آبرسان» شهر اهل از بخش اشکنان شهرستان لامرد در استان فارس در پی سیلاب‌های هفته گذشته، ویران شد و تنها بخش کوچکی از پایه‌های این پل باقی ماند.

پل‌های تاریخی اصفهان از فقدان آب که به وجود آن‌ها معنا و مفهوم می‌بخشد، رنج می‌برند و در این شرایط، با آسیب‌های مختلفی نیز دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از یادگاری‌نویسی‌های ریز و درشت و تخریب‌های انسانی گرفته تا ترک‌های نگران کننده‌ای که متأسفانه پژوهش دقیقی برای تشخیص منبع ایجاد آن انجام نشده است. برخی این ترک‌ها را به فرونشست و برخی به مرمت نشدن مداوم یا مرمت‌های غیر اصولی بنا نسبت می‌دهند. آنچه اکنون واضح و مسلم به نظر می‌رسد، ضرورت انجام مطالعات کامل دربارۀ علت ایجاد این ترک‌ها و دیگر آسیب‌هاست تا بتوان بر اساس این تشخیص، تصمیمی درست گرفت و برای درمان درد پل‌های تاریخی اصفهان اقدام کرد.

سال ۱۳۱۲ حاج محمدعلی پل فعلی را روی پل قبلی مربوط به سال ۱۲۹۰ شمسی ساخته، این پل با نمای آجری یکی از بنا‌های باقی مانده از بافت تاریخی روستای کن است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. نوروز پر باران سال ۱۳۹۸ و سیل آن سال پل تاریخی کن را دچار آسیب کرد. پل «کن» در دوران قاجار روی رودخانه کن احداث شد و مدت‌ها تنها راه ارتباطی روستای کن با اطراف بود.

پل‌های تاریخی خدا آفرین بر روی رودخانه ارس و با فاصله از یکدیگر و به صورت مجزا ساخته شده اند. این دو پل در نزدیکی سد شهرستان مرزی خدا آفرین در استان آذربایجان شرقی قرار دارند. در طول زمان یکی از پل‌ها شکسته شده و تنها نیمی از آن باقی‌مانده، اما پل دیگر تقریبا سالم است. هر دو پل از نظر مهندسی و معماری با یکدیگر متفاوت هستند.

«پل کشکان» یا «کشکو» یکی از پل‌های تاریخی استان لرستان است که در ۵۱ کیلومتری شهرستان کوهدشت در بخش چگنی قرار دارد

با وجود آنکه پل تاریخی شاه عباسی جاجرود در فهرصت آثار ملی به ثبت رسیده، اما از ابتدا تا انتهای پل تابلویی برای معرفی این اثر تاریخی از سوی سازمان میراث فرهنگی نصب نشده در حالی که نگهداری و مرمت بنا‌های تاریخی ثبت شده برعهده سازمان میراث فرهنگی است.