تالاب هامون

معاون رئیس‌جمهور از سفر مسئولان محیط زیستی هیات حاکمه طالبان به ایران برای بررسی وضعیت تالاب هامون خبر داد.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست اظهارکرد: با توجه به شرایط مردم سیستان و بلوچستان، تاکید رئیس‌جمهوری همواره بر این است که به‌صورت حضوری از مسائلی که در استان وجود دارد، بازدید کنیم تا مشکلات احصا و در ادامه تامین اعتبار انجام شود.

دریاچه و تالاب بین‌المللی هامون سومین دریاچه بزرگ کشور پس از خزر و ارومیه؛ هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌محیطی در ایران و آب و هوای معتدل آن هرساله پذیرای پرندگان مهاجری مانند درنای طناز، پلیکان و فلامینگو و «سیستان» در روزگاری نه چندان دور انبار غله ایران بوده است. ساخت سد‌های مختلف مانند کجکی و کمال خان بر روی هیرمند برای انحراف آب، ندادن حقه آبه هامون توسط طرف افغانستانی نصب و بکارگیری انواع پمپ در مسیر رودخانه هیرمند جهت کشاورزی در آن طرف مرز از یک سو و کاهش باران‌های فصلی و تغییرات آب و هوایی جهان از سوی دیگر، خشک شدن دریاچه هامون را به دنبال داشت. این روز‌ها دیگر در سیستان، خبری از دامداری، کشاورزی، حصیر بافی و ماهیگیری نیست، روستا‌ها در سکوتی غمناک فرو رفته‌اند، بی آبی و هجوم ریزگرد‌ها از بستر خشک تالاب با طوفان‌هایی با سرعت ۹۰ تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت که همواره با شن و ماسه خشک همراه است باعث به زیر خاک رفتن خانه‌های روستایی، تلف شدن دام‌ها و از بین رفتن چاه‌های آب شیرین برای معدود زمین‌های کشاورزی باقیمانده از خشکسالی در حاشیه تالاب بین المللی هامون می‌شود که دستاورد آن از دست دادن خاکی حاصل‌خیز و مهاجرت از روستا‌ها است.

این روز‌ها تالاب هامون در سیستان و بلوچستان تشنه یک قطره آب است، آبی که حقش است و باید از رودخانه هیرمند که از افغانستان به ایران می‌آید تامین شود، با توجه به اهمیت تامین این حقابه در سال ۱۳۵۱ قراردادی میان دولت وقت ایران و افغانستان به امضا رسید که بر اساس آن مقرر شد سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب و روزانه ۲۶ متر مکعب بر ثانیه حقابه این تالاب از هیرمند تامین شود، اما شواهد نشان می‌دهد که مدتی است این اتفاق نمی‌افتد.

نماز باران در بستر خشک تالاب بین‌المللی هامون اقامه شد. به دلیل کمبود بارش و منابع آبی بنا بر سنتی که از زمان انبیا الهی در مواقع خشکسالی مرسوم بوده، مردم ولایت مدار سیستان با حضور در بستر خشکیده تالاب بین‌المللی هامون برای طلب باران در برابر معبود خویش سر تعظیم فرود آوردند، نماز باران به امامت حجت‌الاسلام والمسلمین عزیزی امام جمعه شهرستان زابل اقامه شد.

این روزها حجم آب تالاب بین المللی هامون به صورت تدریجی كاهش یافته و بخش‌هایی از این تالاب به ویژه هامون صابُری به دلیل تبخیر بیش از حد خشك شده است، به گونه‌ای که شاهد تلف شدن ماهی‌ها در اطراف تالاب هامون هستیم، صیادان این ماهی‌ها را به صورت خشك شده از سطح تالاب جمع‌آوری و به كارخانه‌های پودر ماهی ارسال می‌کنند.

پس از ورود سیلاب در زمستان سال گذشته از سمت کشور افغانستان به تالاب هامون وضعیت این تالاب پس از ۲۰ سال خشکسالی رو به بهبودی رفت و با آبگیری بخش‌هایی از آن باعث گردیده تا این تالاب که منبع مهم و موثری در اقتصاد، کشاورزی، محیط زیست ومنابع طبیعی منطقه سیستان به شمار می‌آید تقریبا جان و نفسی دو باره بگیرد. این روز‌ها تالاب بین المللی هامون روز‌های پر آبی را سپری میکند و با تامین علوفه دامداران، رونق صید وماهی گیری، تامین آب کشاورزی، کاهش ریز گرد‌ها، وتاثیر مثبت وبسزا در رشد گونه‌های مختلف گیاهی وجانوری نقش مهمی را در رونق زندگی مردم سیستان و بلوچستان ایفا می‌کند و امید و زندگی را برای مردم به ارمغان آورده است.

مردم بومی و محروم اطراف کوه خواجه زابل با جمع‌آوری ماهیان تلف شده دریاچه هامون، ضمن تهیه خوراک دام و احشام خود، آن‌ها را هر کیلو فقط ۲۵۰۰ تومان بفروش می‌رسانند، آن هم فقط برای زنده ماندن!

بدنبال بارندگی‌های سیل آسا دربالادست هامون در افغانستان سیل در سیستان جاری وبه تالاب بین المللی هامون هدایت شد.

مسعود باقرزاده کریمی درباره وضعیت دریاچه هامون گفت: تالاب‌های هامون تالاب‌هایی هستند که دو سوم آن در ایران و یک سوم آن در افغانستان است، بیش از ۹۰ درصد حوضه آبریز آن در افغانستان است و منابع آبی اصلی آن رودخانه هیرمند است، البته رودخانه‌های فرعی مانند خاش‌رود نیز به آن وارد می‌شود.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان سیستان و بلوچستان گفت: آتش‌سوزی رخ داده در منطقه سیستان که تحت عنوان "آتش‌سوزی در تالاب هامون " خبرساز شده اقدام کشاورزان منطقه جهت آماده‌سازی زمین‌های کشاورزی بوده و کاملاً طبیعی است.

معاون وزیر نیرو با بیان اینکه به زودی تعدادی از نیروگاه‌های ۳۰ ساله کشور بازنشسته خواهند شد، گفت: تغییرات جدید اقلیمی منجر به تبدیل تالاب هامون با ۱۸ میلیارد مترمکعب آب به شن‌زار شده است.