درباره حقابه هیرمند ، قرار بر این شد که کار حقوقی انجام ندهیم و با مذاکرات از طریق وزارت نیرو و وزارت خارجه پیگیری میشود.
نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس در خصوص راهکارهای مدنظر ایران در خصوص گرفتن حقآبه هیرمند از طرف افغانستانی گفت: با بررسی چگونگی وضعیت آب افغانستان، باید معادل میزانی که حقآبه ایران است، آب از سوی افغانستان به ایران هدایت شود.
خبرهای بدی که از افغانستان میرسد
با وجود تاکید مقامات ایرانی، اما حکومت افغانستان همچنان به راه خود میرود و با وجود وعده رفع مشکل از طریق گفتگو حقابه هیرمند تامین نشده است. از طرف دیگر شرایط مردم سیستان روز به روز بدتر و نگرانکنندهتر میشود. موضوعی که پیگیری و سرسختی هر چه بیشتر مقامات ایرانی برای گرفتن حق ایران از افغانستان را میطلبد و البته برای این اقدام ابزارهای مهمی در اختیار دارد.
یک منبع ناشناس به خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ گفته طالبان با صدها بمب گذار انتحاری خود را برای یک درگیری احتمالی با ایران بر سر آب، آماده میکند.
مردم سیستان در اعتراض به عدم تخصیص حقابه هیرمند ازسوی طالبان و همچنین دیپلماسی آبی منفعلانه وزارت امور خارجه در میدان یعقوب لیث زابل تجمع کردند. در این تجمع جمعیتی بالغ بر سه هزار نفر گرد هم آمدند و شعارهایی دادخواهانه سر دادند و خواستار دیپلماسی فعال از سوی دولت شدند. شعارهایی از قبیل "نابودی سیستان، نابودی تنگه احد ایران است. "، "حق آبه و هوای پاک" و ... از سوی مردم سر داده شد. همچنین در میانه این اعتراض، استعفای دو نماینده سیستان و پاسخگو کردن وزیر امور خارجه ایران در رابطه با حقابه هامون مطالبه شد.
ما باید سفارت افغانستان در تهران را از طالبان پس بگیریم، هیچ نماینده از این گروه را در ایران نپذیریم، گلوگاههای تجارت آنها در ایران را ببندیم، تسهیلاتی که در چابهار و مناطق مرزی برای طالبان به وجود آمده است قطع شوند و در سطح بینالمللی نیز فشارهائی به آنها وارد کنیم تا مجبور شوند به قوانین بینالمللی تن بدهند. مردم افغانستان آماده مقابله با طالبان هستند و اگر مورد حمایت قرار گیرند قطعاً خودشان فتنه طالبان را از افغانستان و کل منطقه ریشهکن خواهند کرد.
روزنامه جمهوری اسلامی درباره حقآبه هیرمند نوشت: همه ظرفیتهای دیپلماسی را، همه توان بینالمللی را "به خط" کنید برای گرفتن این حق قانونی. اما نه چنان که وعده فرمودید اقتصاددانها را به خط خواهید کرد!
سلاجقه در پاسخ به این پرسش که آیا خبر جدیدی در مورد حقابه هیرمند دارید؟ بیان کرد: در خصوص حقابه هیرمند رایزنیها در حال انجام است. طرف مقابل حالت نرمی از خود نشان داده و امیدوار هستیم که رایزنیها ادامه داشته باشد و از مسیر دیپلماسی این موضوع حل شود. فعلا بازدیدی انجام نشده است.
ایران میتوانست و میتواند با پشتیانی معنوی از گروههای مخالف طالبان که دارای سوابق تاریخی با ایران نیز هستند و همچنین استفاده از اهرم مهاجران افغانستانی ساکن در ایران و نیازهای ضروری، چون سوخت و مواد غذایی و کالاهای ضروری دیگر نسبت به اعمال فشار به این شبهدولت اقدام و آنها را وادار کند در قبال شهروندان خود و همسایگان رویکردی مسئولانه در پیش بگیرند.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در واکنش به اظهارات مقامهای ایران که باید هیئت فنی این کشور، میزان آب رود هلمند در بندهای افغانستان را سنجش کند گفت در معاهده ۱۳۵۱ درباره سفر هیئت ایرانی چیزی گفته نشده است و با توجه به معاهده، ممکن است طالبان به هیئت ایرانی اجازه بازدید از بندهای آب افغانستان را ندهند.
محمد دهقان، معاون حقوقی رئیسجمهور:
دهقان با بیان اینکه این معاهده همه مراحل حل مشکل را پیش بینی کرده است، گفت: در مرحله اول انتظار از دو ملت برادر، دوست و همسایه این است که بر اساس حسن همجواری و از طریق مذاکره و کارشناسی همانگونه که در خود معاهده مصوب پیشبینی شده مسئله را حل کنیم. اگر خدایی نکرده با مذاکره مسئله حل نشود، در خود معاهده پیشبینی شده که از طریق حکمیت و داوری مسئله حل میشود.
به جد معتقدم اگر در شرایط کنونی افراد مطلعی به موضوع حقابه ورود کنند و دولت برای سیستان آماده پرداخت هزینه باشد، با طالبان به توافق میرسیم ... اگرچه حقابه یک قرارداد بینالمللی است و دولت همسایه افغانستان ازنظر قانونی موظف به تأمین حقابه است. اما واقعیتهای منطقه از فرآیند دیگری حکایت میکند. لازم است تدابیری اتخاذ گردد تا عمل به قرارداد علاوه بر ما برای آنها نیز سودمند باشد.
متقی همچنین ادعا کرد: خشکسالی در افغانستان و منطقه جریان دارد که نباید از نظر دور داشت. بر اساس آخرین گزارش سازمان بینالمللی نجات، افغانستان سومین کشور آسیبپذیر از تغییرات اقلیم در سطح جهان است و بیشترین اثر مخرب تغییرات اقلیم بر منابع آبی کشور وارد شده است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم گفت: همانطور که طالبان خلاف اصول و مقررات بینالملل و با زور بر افغانستان حاکم شد، همین زور را در مناسبات با کشورها به کار گرفته است. متاسفانه نگاه توام با پذیرش زور طالبان، باعث شد که روز به روز گستاختر شود.
امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجهی طالبان در اشاره به حقآبه ایران گفت همان اندازه که دلسوز مردم خود هستیم، دلسوز مردم سیستان و بلوچستان نیز هستیم و درد آنها را درد خود میدانیم.
جمهوری اسلامی نوشت: به هیچ وجه توسل به ابزار نظامی برای وادار ساختن طالبان به تمکین در برابر قانون و تعهداتی که خودشان نیز قبول دارند را جایز نمیدانیم و قویاً معتقدیم باید از طریق دیپلماسی منطقهای و جهانی و دست کشیدن از سیاست مدارا با این گروه، درصدد حل مشکل برآمد.
وزارت دفاع دولت طالبان با انتشار بیانیهای از پایان گفتگوهای دو روزه هیأت این وزارت با هیأت جمهوری اسلامی ایران در کابل خبر داد.
راههای حل مسئله کمآبی هیرمند و تالاب هامون در گفتگو با کارشناسان محلی
از نگاه محمدتقی رخشانی، مدیر روزنامه زاهدان، سیستان یک برکه آب یا یک کپه خاک نیست؛ سیستان بخشی از هویت ملی و خاستگاه اساطیر ایران است که برای کشورمان جایگاه ویژهای دارد. او میگوید: «پیوند سیستان و ایران، وثیق و تعیینکننده است. درنتیجه وقتی درباره سیستان صحبت میکنیم، مقولهای فراتر از اقتصاد و معیشت را باید مدنظر قرار دهیم.»
دولت رضا پهلوی طی قراردادی با دولت وقت افغانستان، آب هیرمند را به صورت ۵۰ – ۵۰ با این کشور سهیم شد؛ قراردادی که در سال ۱۳۱۷ به امضای سیدباقر کاظمی و علیمحمدخان، وزرای خارجه ایران و افغانستان رسید. این در حالی بود که تا پیش از آن، سهم حقابه ایران از رود هیرمند، بیش از ۵۰ درصد بود و البته افغانها به این مسئله اعتراض داشتند و حتی در مورد همین قرارداد هم مجلس افغانستان زیر بار تصویب آن نمیرفت و خواستار سهم بیش از ۵۰ درصد از آب هیرمند بود!
روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: تنها راه برای اینکه این گروه خودسر دست از این تخلفات بردارد اینست که دولت جمهوری اسلامی ایران نشان دهد اخطار رئیس جمهور کاملاً جدی است و در این زمینه مماشاتی وجود نخواهد داشت. نکته درخشان در این ماجرا اینست که اکنون حتی تطهیرکنندگان طالبان هم فهمیدهاند مماشات با این گروه جواب نمیدهد