اردوغان با بیان اینکه آنکارا در مقابل جنگ علیه لیر ترکیه ایستادگی خواهد کرد، گفت: هنوز دلیلی برای ارائه نرخ بالاتر سود بانکی نمیبینم. ذخیره و احتکار ارز عامل بحران اقتصادی است و کسانی را که چنین کنند مجازات خواهیم کرد.
اردوغان هدف از تغییر نام تجاری ملی این کشور را تقویت شاخت ترکیه در خارج از آن کشور و تایید حسن نیت صادرکنندگان ترکیه اعلام کرده است. هم چنین، طبق فرمان تازه او، در مکاتبات با شرکای خارجی ترکیه از جمله دولت ها، نهادها و سازمانها نیز از عنوان ترکی «Turkiye» برای اشاره به نام آن کشور استفاده خواهد شد.
اردوغان به دنبال آن است با کاهش نرخ بهره به ایجاد رونقی موقت در اقتصاد ترکیه دست یابد. این موضوع در مباحث سیاسی ریشه دارد و حزب عدالت و توسعه در تلاش است تا با تسهیلات ارزان بر رکود فائق بیاید و با ایجاد رونق و اشتغال بخشی از سبد رأی از دست رفته خود را بازیابی کند.
رییس بانک مرکزی ترکیه پیش از این پشت درهای بسته با رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه در خصوص وضعیت بازار ارز داشت. به دنبال تصمیم غافلگیرکننده بانک مرکزی در کاهش دو درصدی نرخ بهره، ارزش لیر دچار سقوط بی سابقهای شده است.
اردوغان به انتخابات زودهنگام تن میدهد؟
برای نخستین بار پس از چندین سال، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، مجدداً با اعتراضات خیابانی روبرو شد. برخی از معترضین، خواستار استعفای رئیس جمهور ترکیه شده و اعلام کردند که با دلار ۱۳ و نیم لیر ه ای، زندگی آنها، روز به روز دشوارتر میشود.
سخنان عصر امروز رئیس جمهور ترکیه درباره افزایش قیمت ارز در این کشور سبب شد تا ارزش پول ملی ترکیه بار دیگر سقوط کرده و رکورد جدیدی را ثبت کند.
لیر که هفته پیش به پایینترین سطح چند سال اخیر خود رسیده بود، بار دیگر روندی نزولی را تجربه کرد.
در آخرین دور از معاملات ارزی استانبول، هر دلار با ۰.۴۱ درصد افزایش به ۷.۲۶ لیر رسید. لیر ترکیه کماکان نسبت به ابتدای سال در موقعیتی ضعیف قرار دارد و تنها طی شش ماه، حدود ۲۰ درصد ارزش خود در برابر دلار را از دست داده است.
پس از این که بانک مرکزی ترکیه برای محدود کردن دسترسی سرمایهگذاران خارجی به تراکنشهای لیر اقدام کرد، ارزش لیر ترکیه به پایینترین سطح تاریخ خود سقوط کرد.
جیسون تووی، کارشناس ارشد مسائل اقتصادی در موسسه " کپیتال اکونومیکس" گفت: این احتمال وجود کرد که نرخ برابری هر دلار تا پایان سال به ۷.۵ لیر نیز برسد. ریسک اصلی آن است که مقامات سعی کنند هر طور شده جلوی ریزش لیر را بگیرند و این اقدام می تواند عواقبی دردناک و بلندمدت برای بازار ارز ترکیه داشته باشد.
دونالد ترامپ روز گذشته در پیامی توئیتری به ترکیه هشدار داد: اگر ترکیه هرگونه اقدامی در سوریه انجام دهد که مصداق خارج شدن از چارچوبها قلمداد شود، اقتصاد ترکیه را کاملاً ویران خواهم کرد و از بین خواهم برد؛ همان طور که قبلاً این کار را کردهام!
دلایل نوسان پول ترکیه بررسی شد
نیاز نامعقول اردوغان به حفظ ارزش لیر ، کنترل تورم و رونق اقتصادی و جریان آزادی سرمایه منجر به بروز شکاف عمیقی میان اردوغان و بانک مرکزی این کشور شد. بانک مرکزی در راستای حفظ ارزش لیر و کنترل تورم دورقمی به افزایش نرخ بهره گرایش داشت؛ اما اردوغان خواستار تداوم رشد اقتصادی بود که با افزایش نرخ بهره میسر نخواهد شد.
کاهش ارزش لیر که از هفته گذشته آغاز شده است نگرانیهای معامله گران نسبت به تکرار روند سال گذشته را تشدید کرده است.
در این گزارش متوسط قیمت خرید ارز در صرافیها را در نظر گرفتهایم در حالتی که مشتری یک آدم معمولی است و قصد دارد اسکناسهایی به ارزش زیر هزار دلار (احتمالا به قصد مسافرت) تهیه کند.
چرا لیر تقویت شد؟
واکنش نوسانی بازار ارز که با تضعیف ۳/ ۱ درصدی لیر در برابر دلار نمایان شد نیز نشانه دیگری از وضعیت ملتهب در اتمسفر اقتصادی آنکارا است. بانک مرکزی ترکیه در دورهای که سقوط لیر به یک سناریوی تکراری در بازار ارز این کشور تبدیل شده بود؛ در برابر خواست ریاستجمهوری این کشور مبنیبر پایین نگه داشتن نرخ بهره ایستادگی کرد.
نزول لیر با سیاستهای اردوغان بازگشت!
قیمت هر اونس از فلز زرد دیروز به مرز حساس ۱۲۴۰دلاری نیز پاتک زد که به ثبت بازدهی ماهانه (۲۳ روز ابتدایی اکتبر) بیش از ۴ درصد، بهترین ماه خود از هفتههای ابتدایی سال ۲۰۱۷ میلادی را به ثبت رساند.
در تازه ترین دور مبادلات، هر دلار به ۶.۱۳ لیر رسید. تصمیم بانک مرکزی برای افزایش نرخ بهره به ۱۱.۲۵ درصد درست ساعتی پس از آن صورت گرفت که رجب طیب اردوغان-رییس جمهور ترکیه بر مخالفت خود با افزایش نرخ بهره تاکید کرده بود. اردوغان خود را دشمن نرخ بهره خوانده است و تقصیر نرخ بالای تورم این کشور را به گردن اقدامات غلط بانک مرکزی انداخته است.
مالیات بر سپرده لیر کاهشی و بر دلار و یورو افزایشی ثبت شد
هراس از تکرار روندی که منجر به سقوط تاریخی لیر ترکیه در ابتدای ماه آگوست شده بود، مقامات اقتصادی آنکارا را به تغییر رویکرد در مواجهه با نوسانات ارزی ترغیب کرد. پس از اتمام تعطیلات چهارروزه عیدقربان و بازگشت سرمایهگذاران به بازار ارز، زمینه تکرار سقوط ماه قبل فراهم شده بود؛ بهطوریکه لیر ظرف روزهای دوشنبه تا پنجشنبه، بالغبر ۱۰ درصد در برابر دلار افت کرد. در واکنش به این موضوع، مقامات اقتصادی مالیات سپردههای ارزی را افزایش و همزمان مالیات سپردههای مبتنیبر لیر را کاهش دادند تا جریان نزولی لیر قطع شود.
لازم به یادآوری است که قبلاً نیز دلار در ترکیه به نرخ هفت لیر رسیده بود، اما پس از سفر امیر قطر به آنکارا و انتشار خبر سرمایهگذاری 15 میلیارد دلاری قطر در ترکیه، نرخ دلار پایین آمده و به 6 لیر رسیده بود.
رئیس جمهوری ترکیه روز گذشته اعلام کرد که محصولات الکترونیکی آمریکا را بایکوت خواهد کرد. این اقدام در تلافی اقدامات واشنگتن انجام میشود که کمک کرد لیر به پایینترین میزان خود سقوط کند.