«بهترین راه تشخیص دیابت، آزمایش است و تمام مراکز سلامت و پایگاهای ما موظف هستند که انجام بدهند که این آزمایش‌ها اولین بار به طور رایگان انجام می‌شود. وی افزود: مشکل ما این است که مردم فکر می‌کنند اندازه گیری قند خون، فشار و چربی و... پیش پا افتاده است. ما دسترسی کمی نداریم، اما مراجعه کم داریم و در روستاها و شهرهای کوچک مراجعات ما بیشتر از شهرهای بزرگ است.»
در میان افزایش نگران‌کننده ۳۰ درصدی بیماران دیابتی در استان، تخلفات برخی عطاری‌ها و سودجویان در عرضه داروهای غیرمجاز، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود و به مشکلات این بیماران دامن می‌زند. یکی از شهروندان با ارسال پیامکی به روزنامه خراسان در این باره می‌گوید: «دختر ۲۰ساله‌ام دیابت دارد. گاهی انسولین کم پیدا می‌شود و برای درمانش ناچار شدیم به داروهای گیاهی پناه بیاوریم، اما این داروهایی که در عطاری‌ها با قیمت بالا می‌فروشند اصلا تاثیر چندانی ندارد، ضمن این که عطاری‌ها می‌گویند این داروها را که استفاده کنید، کامل درمان می‌شوید. در حالی که پزشک متخصص می‌گفت دیابت درمان قطعی ندارد. لطفا این موضوع را پیگیری کنید که در این شرایط افرادی مثل من قربانی وعده‌های دروغین این افراد نشوند.»
به گزارش خراسان، وضعیت شیوع دیابت در استان خود یک چالش جدی است که در کنار برخی سودجویی‌ها برای کاسبی از بیماری مردم، این چالش دو چندان شده است. بابک اقبالی، رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به «خراسان رضوی» می‌گوید: از هر هفت یا هشت نفر، یک بزرگ سال مبتلا به دیابت است.
شیوع دیابت در استان ۱۴ درصد است که نسبت به سال‌های قبل رشد قابل توجهی داشته است. وی با اشاره به این که مطالعات ما هر ۵ سال یک بار انجام می‌شود، با مقایسه آمارهای سال ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ گفت: میزان شیوع دیابت در کشور از ۱۰ درصد به ۱۴ درصد و در استان از ۹ درصد به ۱۲.۷ درصد رسیده است. اقبالی خاطرنشان کرد: تعداد بیماران دیابتی استان نیز حدود ۳۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. وی با اشاره به مرحله پیش دیابت نیز بیان کرد: ما قند ناشتای کمتر از ۱۰۰ را طبیعی می‌دانیم، الان نصف جمعیت بزرگ سال ما کمتر از ۱۰۰ و در محدوده طبیعی هستند. میزان قند ۳۰ درصد جمعیت بین ۱۰۰ تا ۱۲۵؛ در مرحله پیش دیابت است، یعنی این افراد در معرض خطر دیابت هستند اما دیابتی نیستند.
اقبالی در پاسخ به گلایه‌ها نسبت به تشخیص دیرهنگام دیابت بیان کرد: بهترین راه تشخیص دیابت، آزمایش است و تمام مراکز سلامت و پایگاهای ما موظف هستند که انجام بدهند که این آزمایش‌ها اولین بار به طور رایگان انجام می‌شود. وی افزود: مشکل ما این است که مردم فکر می‌کنند اندازه گیری قند خون، فشار و چربی و…پیش پا افتاده است. ما دسترسی کمی نداریم، اما مراجعه کم داریم و در روستاها و شهرهای کوچک مراجعات ما بیشتر از شهرهای بزرگ است.
رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره علایم بیماری دیابت نیز گفت: در حال حاضر از هر ۴ نفری که مبتلا به دیابت است، یک نفر خودش اطلاعی ندارد. مهم‌ترین علامت دیابت بی‌علامتی است. اگر علامتی شروع شود پرنوشی، پرخوری و پراشتهایی است. همچنین التیام دیرتر زخم‌ها از دیگر علایم است که در مراحل بعد ایجاد می‌شود. راه تشخیص هم فقط آزمایش قند خون است. اقبالی خاطرنشان کرد: سرعت رشد دیابت خیلی بالاست که ناشی از تغییر سبک زندگی است. مهم‌ترین عامل خطر دیابت اضافه وزن و چاقی است که اگر بشود آن را کنترل کنیم، دیابت را می‌توان کنترل کرد.
اقبالی درباره اقدام برخی از افراد سودجو که مدعی درمان دیابت با برخی داروهای گیاهی هستند، گفت: با وجود نظارت ها، تخلفات هست. مشخص نیست چه درمان‌هایی را تجویز می‌کنند، اما این که جایگزین درمان شود، اشتباه است. ممکن است ماده‌ای گیاهی کمک کند اما این که جایگزین درمان شود، چنین چیزی نیست. وی تصریح کرد: هنوز درمانی شناخته شده و قطعی برای دیابت وجود ندارد، فقط کنترل موثر مطرح است.
اگر این بیماری کنترل نشود، عوارض شدیدی مثل نابینایی، قطعی دست و پا، نارسایی کلیه و…را به دنبال خواهد داشت. وی با اشاره به شیوع بالا و افزایش سرعت رشد دیابت گفت: مصرف حبوبات ما خیلی پایین است که باید افزایش یابد. آرد سبوس دار اگر وارد رژیم غذایی شود و میزان مصرف کربوهیدرات‌ها و قند کاهش یابد، می‌توانیم شیوع دیابت را کم کنیم. اقبالی با اشاره به این که ۵ تا ۱۰ درصد افراد دیابتی مبتلا به دیابت نوع یک هستند، درباره وضعیت دارویی افراد مبتلا به دیابت گفت: برای داروهای خوراکی مشکلی نداریم، اما انسولین کم و زیاد می‌شود.
جواد دانایی باغکی، رئیس اداره داروهای طبیعی، سنتی و مکمل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره چگونگی رسیدگی به تخلفات فراورده‌های داروهای گیاهی در حوزه درمان دیابت در عطاری‌ها بیان کرد: ما مجوزی به عطاری‌ها نمی‌دهیم و از اتاق اصناف می‌گیرند.
عطاری‌ها مجاز هستند فراورده‌هایی را بفروشند که مفردات گیاهی هستند؛ یعنی پودر نشده، ترکیب نشده، کپسول نشده، شیاف، قرص، شربت نشده و… حتی فروش فراورده‌های مجازی که دارو محسوب می‌شوند، بر اساس قانون جاری کشور در عطاری‌ها ممنوع است. وی در پاسخ به این سوال که در حوزه دیابت چه تعداد پرونده تخلف ثبت شده، با اشاره به این که از حیث وجود فراورده‌های غیرمجاز پیگیر هستیم، گفت: درحال حاضر سه پرونده باز در موضوع دیابت داریم که به مراجع قضایی ارسال شده و در حال پیگیری است.
دانایی باغکی با اشاره به یکی از موارد تخلف ادامه داد: در یکی از محلات مشهد دو واحد صنفی هم نام، اقدام به تولید فراورده‌ای به نام پودرکاهنده قند خون کردند که طی گزارش‌ها این پودر منجر به افت شدید قند خون افراد می‌شد. ما این‌ها را به مراجع قضایی و سه آزمایشگاه ارسال کردیم. داخل این‌ها داروی شیمیایی کاهنده قند خون مثل متفورمین در هر سه آزمایش محرز بود.
وی افزود: این موضوع مربوط به حدود سه ماه پیش بود. هر بسته ۱۰۰ گرمی از این پودرها الان حدود یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان قیمت دارد. وی با اشاره به این که بیماران دیابتی حتما باید تحت مراقبت درمانی ثابت باشند، گفت: تنها محل مجاز عرضه هر دارویی، چه گیاهی و چه شیمیایی فقط داروخانه‌ها هستند. همچنین شهروندان هر تخلفی را با سامانه ۱۹۰ درمیان بگذارند.
