(تصاویر) معماری منحصر‌به‌فرد یک «باشگاه زنانه» در تهران

پروژه معماری «فایبر جیم» یا «ساختمان شماره ۳۸» یک باشگاه ورزشی زنانه است که در سال ۱۴۰۳ به فینال جایزه معمار در بخش ساختمان‌های عمومی راه پیدا کرد.

به گزارش فرادید؛ ساختمان «فایبر جیم» که در خیابان استاد حسن بنا در تهران واقع شده، یک حجم بتنی بسته است؛ درست مثل یک صخرۀ عظیم خاکستری که تفاوت شکل و شمایل آن با ساختمان‌های مسکونی اطرافش کاملا چشمگیر است.

ساختار بیرونی این بنا یادآور معماری «بروتالیستی» است که ویژگی اصلی آن استفاده از بتن عریان برای ایجاد احساس عظمت و استقامت بود؛ احساسی که شاید در وهلۀ اول و بر طبق یک نگاه کلیشه‌ای، با یک محیط «زنانه» چندان سازگار نباشد. اما نکتۀ اصلی این اثر می‌تواند در همین نهفته باشد: ارائۀ تعریفی دوباره از «زنانگی» در قالب مفاهیمی همچون استقامت، سرسختی و اراده.

علاوه بر این، سیمای فروبسته و تقریبا بدون پنجرۀ ساختمان، احساس و کارکردی از جنس محرمانگی و حریم خصوصی را ارائه می‌کند که می‌توان آن را به طور سنتی سازگار با خلق یک محیط زنانه قلمداد کرد.

اما تلاش معماران این بوده که در درون بنا فضایی نورانی و پرانرژی برقرار باشد که با ماهیت ورزشی بنا مطابقت داشته باشد. به همین دلیل یک فضای نورگیر عموی در سراسر ساختمان تعبیه شده که تا سقف امتداد دارد و نور خورشید را به حالتی زاویه‌دار وارد ساختمان می‌کند و علاوه بر تمهید روشنایی، نوعی بازی پویای نور و سایه را نیز در طول روز در ساختمان ایجاد می‌کند.

با این حال نمی‌توان گفت که فضای درونی بنا کاملا متفاوت با محیط بیرونی آن از کار درآمده است؛ وجود دیوارهای بتنی، کثرت نرده‌ها و رنگ‌بندی تقریبا سفید و خاکستری، فضای درونی را تا حدی به تصوری که ممکن است از یک زندان علمی‌تخیلی داشته باشیم شبیه کرده است؛ تصویری که احتمالا چندان با اهداف بنا به عنوان یک محیط ورزشی مطابقت ندارد.

اما در هر حال نمی‌توان چشمگیر بودن و تفاوت بنا را انکار کرد؛ می‌توان نگاه مثبت یا منفی به «فایبر جیم» داشت اما نمی‌توان در این واقعیت تردید کرد که این بنا ذهن و چشم مخاطب را با خود درگیر می‌کند و خود را به شکل یک پرسش بتنی یا حجم معماگونه در برابر عابران جلوه‌گر می‌سازد.