اثر ورتر یا خودکشی تقلیدی چیست؟

فرارو-  خودکشی از نمونه‌های ناهنجاری‌های عمیق و تاسف‌آور اجتماعی محسوب می‌گردد. کارشناسان و جامعه‌شناسان بر این باورند که اصلی‌ترین دلیل خودکشی به مشکلات روحی و روانی مربوط می‌شود. در واقع، فرد تنها زمانی به مرز خودکشی می‌رسد و اقدام به حذف فیزیکی خود می‌کند که وضعیت روحی و روانی‌اش تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی از حالت طبیعی خارج شده و دیگر قادر به تحمل شرایطی که با آن مواجه است، نیست. 

به گزارش فرارو، در این میان خودکشی افراد مشهور بعد دیگری نیز پیدا می‌کند و آن اثرگذاری بر روی دیگران است. به این معنی که چنین اتفاقاتی نه تنها از لحاظ فردی قابل بررسی است بلکه به جهت شهرت این افراد و میزان اثرگذاری آن بر افراد عمومی، جنبه اجتماعی نیز پیدا می‌کند. چنین پدیده‌ای اثر ورتر یا خودکشی تقلیدی نام گرفته که در این نوشته قصد داریم بدان بپردازیم.  

اثر ورتر چیست؟  

ولفانگ گوته در ۲۵ سالگی (۱۷۷۴ میلادی) کتابی نوشت که شخصیت اصلی آن به زندگی‌اش پایان می‌دهد. این رمان «رنج‌های ورتر» نام دارد که داستان زندگی فردی را شرح می‌دهد که در راه عشق با خودکشی به زندگی خود پایان می‌دهد. گفته می‌شود این کتاب شباهت‌های زیادی به دوران جوانی خود گوته دارد. ورتر عاشق دختری به نام لوته است که نامزد دارد و همین موضوع باعث رنج ورتر و در نهایت خودکشی او می‌شود. 

گوته شاید هرگز تصور نمی‌کرد که این کتابش اثر عجیب بر جامعه بگذارد زیرا به جای اینکه کتاب او مخاطبان را جذب داستان دراماتیک کند، انگیزه‌ای شد برای خودکشی. گفته می‌شود اندکی پس از انتشار این اثر گوته حداقل ۴۰ نفر با الهام از شیوه خودکشی قهرمان کتاب به زندگی خود خاتمه دادند و به همین سبب نیست کلیسا این کتاب را ممنوعه اعلام کرد. 

بعد از معروف شدن کتاب گوته و تاثیر آن در جامعه، «اثر ورتر» به عنوان یک اصطلاح به معنای خودکشی تقلیدی توسط دیوید فیلیپس، پژوهشگر حوزه خودکشی در دهه ۱۷۷۰ میلادی ابداع شد. دیوید فیلیپس مطالعه گسترده‌ای بین سال‌های ۱۹۴۷تا ۱۹۶۸ بر روی موارد مشابه از خودکشی انجام داد. نتیجه تحقیقات او نشان داد که با انتشار خبر مرگ یک شخصیت مشهور توسط روزنامه‌های پرفروش مانند نیویورک تایمز، میزان خودکشی ۱۲ برابر می‌شد. فیلیپس به این نتیجه رسید که شنیدن خبر خودکشی افراد معروف انگیزه خودکشی افراد در معرض خطر عادی را به همان شیوه افزایش می‌دهد.  

نمونه‌هایی مشهور از اثر ورتر یا خودکشی تقلیدی

بعد از مرگ مریلین مونرو و تایید خودکشی او توسط رسانه ها، طی چند ماه بعد از مرگ مونرو ۳۰۳ نفر شبیه به نوع خودکشی مریلین مونرو دست به خودکشی زدند. 

کرت کوبین، بنیانگذار و گیتاریست گروه موسیقی راک بسیار معرف «نیروانا» بود. کوبین در تاریخ ۵ آوریل ۱۹۹۴ در ۲۷ سالگی با شلیک به سر به زندگی خود پایان داد. مرگ او باعث به وجود آمدن موج جدیدی از خودکشی‌های تقلیدی در آمریکا بود.  

افراد در معرض خطر اثر ورتر یا خودکشی تقلیدی

افرادی که دارای مشکلات زمینه‌ای هستند، بیشتر در معرض خطر اقدام به خودکشی تقلیدی قرار دارند. این گروه شامل افرادی می‌شود که به اختلالات روانپزشکی مانند مشکلات خلقی و افسردگی مبتلا هستند، قربانیان کودک‌آزاری و غفلت، و افرادی که در مواجهه با استرس‌هایی مانند طرد یا فقدان عاطفی سازگاری ضعیفی دارند. به‌ویژه، کسانی که پیش‌تر افکار یا اقدام به خودکشی داشته‌اند، با شنیدن خبر خودکشی افراد معروف به خصوص ممکن است از حالت شک و تردید خارج شده و افکار خود را به مرحله عمل درآورند.