به بهانه روز جهانی توجه به لکنت زبان با یکی از رایج‌ترین اختلال‌های گفتاری که معمولا در کودکی بروز می‌کند، آشنا می‌شویم و چند توصیه به والدین خواهیم داشت.
اختلال لکنت زبان مشکلی است که در بعضی کودکان بروز می‌کند و انواع مختلفی دارد. گاهی فرد در بیان آن‌چه با زبان می‌گوید، مشکل دارد و گاهی هم علاوه بر بیان در درک جملات و کلمات هم با دردسر‌هایی مواجه است. امروز یعنی ۲۲ اکتبر از سال ۱۹۹۸ به‌عنوان روز جهانی توجه به لکنت زبان نام‌گذاری شده‌است.
هدف از این نام‌گذاری، افزایش آگاهی عمومی درباره ناروانی گفتار است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از این اختلال گفتاری رنج می‌برند. درباره آن چه می‌دانید؟
قبل از هر چیز باید گفت که این اختلال ربطی به شنوایی و هوش کودکان ندارد و اختلالی است که مرتبط به بخش دریافتی و بیانی زبان است. طبق تحقیقات متعدد این اختلال در ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد زیر ۳ سال رخ می‌دهد و در ۴ سالگی بروز بیشتری پیدا می‌کند. لکنت زبان زمانی اتفاق می‌افتد که گفتار عادی با تکرار یا کشیدن صدا‌ها یا کلمات خاص قطع می‌شود. این اختلال که من‌و‌من یا گرفتگی زبان نامیده می‌شود، می‌تواند از نظر فرکانس و شدت از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علت ابتلا به این اختلال در بیشتر موارد ناشناخته است؛ اما ژنتیک، تغذیه، عوامل آب‌و‌هوایی، مشکلات شنوایی، آسیب مغزی، آسیب به سیستم عصبی مرکزی می‌تواند در بروز آن موثر باشد. در خور ذکر است بسیاری از کودکان خردسال از ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی که مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را تقویت می‌کنند، دچار لکنت زبان می‌شوند. این نوع لکنت زبان، معمولاً موقتی است.
علایم مربوط به این اختلال در کودکان عبارت است از: استفاده از واژگان کم در مقایسه با سایر کودکان، اختلال در استفاده از کلمات و اتصالات جمله، تکرار یک سوال هنگام فکر کردن به جواب، ترتیب اشتباه کلمات در جمله، مکث زیاد هنگام صحبت، صدای کشش برخی از کلمات و …؛ اما باید گفت برخی از این علایم مربوط به رشد طبیعی زبان بوده و بهبود می‌یابد.
اما اگر علایم چند تا را در کودک مشاهده کردید حتما به روان‌پزشک یا گفتار درمان مراجعه کنید و در بیشتر مواقع با کمک گفتاردرمانی، بازی درمانی و کار درمانی درمان‌پذیر است.
اگر در اطرافیان خود یا فرزندتان چنین اختلالی را مشاهده کردید، چند توصیه را باید جدی بگیرید.
به کودکی که به چنین اختلال گفتاری مبتلاست، زمان دهید تا صحبت کند و صبورانه به حرف‌های او گوش فرادهید. در حین صحبت کردن و زمانی که این اختلال بروز پیدا می‌کند، صحبت او را قطع یا متوقف نکنید بلکه صبورانه به صحبت‌هایش گوش فرا دهید.
هیچ‌گاه جملاتی مانند «آهسته بگو» یا «می‌شه واضح‌تر بگی» را به کار نبرید؛ زیرا این رفتار سبب آگاهی کودک از لکنتش و شدیدتر شدن آن می‌شود. تلاش کنید که با او در زمان صحبت کردن، همدلی کنید و تعجب هم نکنید.
با کودک دارای لکنت خودتان زیاد صحبت کنید و سعی کنید در طول روز زمانی را برای صحبت با او و گفتگو اختصاص دهید و درباره مسائلی مانند انتخاب ناهار و شام و دارو از او نظر خواهی کنید.
با سایر افراد خانواده و فامیل هم صحبت کنید و از آن‌ها بخواهید ساعاتی را با فرزندتان ارتباط برقرار کنند. این کار به افزایش دایره لغات و برقراری ارتباط صحیح با دیگران کمک زیادی می‌کند. از طرح این موضوع با دیگران خجالت نکشید، اما از آن‌ها بخواهید که مواجهه اصولی با فرزندتان داشته باشند.
آرام و شمرده و با استفاده از کلمات ساده با فرزندتان صحبت کنید. هنگام صحبت با فرزندتان سعی کنید از ادای کلمات پیچیده و واژگان انگلیسی و عربی و کنایه کمتر استفاده کنید و او را به چالش نکشید.
زمانی که چنین کودکی در حال صحبت است، بعضی والدین تصور می‌کنند برای این‌که او کمتر خجالت بکشد، بهتر است سرخود را پایین بیندازند و به پایین نگاه کنند! این کار باعث می‌شود که فرزندتان بیشتر احساس خجالت کند؛ بنابراین بهتر است هنگام صحبت، تماس چشمی با وی برقرار کنید و کار‌های دیگرتان را کنار بگذارید و کاملا به او توجه کنید.
منبع: خراسان
