غایبان بزرگ نیویورک

اعتماد نوشت: هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل با شرکت رهبران و مقامات بیش از ۱۴۰ کشور جهان در حالی از امروز (سه‌شنبه) آغاز به کار می‌کند که انتظار می‌رود این نشست مانند سال گذشته زیر سایه جنگ اوکراین و نیز بحران تغییرات آب و هوایی قرار بگیرد. در همین رابطه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد به خبرنگاران گفته که این فرصت بی‌نظیری برای ارزیابی وضعیت جهانی است؛ جایی که موضوع آن در نشست امسال نیز با عنوان بازسازی اعتماد و همبستگی جهانی در دستور کار قرار گرفته است.

لازم به ذکر است مجمع عمومی سازمان ملل متشکل از ۱۹۳ عضو یکی از مهم‌ترین ارکان سازمان ملل بوده و موضوعات مختلفی از جمله حقوق بین‌الملل، حقوق بشر، همکاری‌های همه‌جانبه را دنبال می‌کند. همچنین این مجمع توانایی تصویب قطعنامه‌ها و اعلامیه‌هایی را به منظور تعیین اصول کلی سازمان ملل داراست. همچنین بر اساس منشور سازمان ملل، نهاد مجمع عمومی مسوولیت رسیدگی به موضوعات صلح و امنیت بین‌المللی را نیز برعهده دارد.

سخنرانان مهم و غایبان چه کسانی هستند؟

ترتیب و نوع سخنرانان در مجمع عمومی سازمان ملل از الگوریتم پیچیده‌ای پیروی می‌کند؛ با این حال طبق گزارشی‌هایی که تاکنون منتشر شده، علاوه بر سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری کشورمان، لولا داسیلوا رییس‌جمهوری برزیل و ولودمیر زلنسکی رییس‌جمهوری اوکراین نیز از جمله نفراتی هستند که به نظر می‌رسد سخنرانی آن‌ها در مجمع عمومی امسال از اهمیت زیادی برخوردار باشد.

همچنین طبق گزارشی که رویترز منتشر کرده از میان رهبران پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل، جو بایدن رییس‌جمهوری امریکا تنها رییس دولتی است که این هفته در سطح عالی مجمع عمومی سازمان ملل شرکت خواهد کرد. در واقع ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا اعلام کرده که به دلیل مشغله کاری در نشست امسال حاضر نخواهد شد. علاوه بر این امانوئل ماکرون هم گفته شده که به دلیل اختلافات زمانبندی در مجمع عمومی حاضر نخواهد شد. از سوی دیگر طبق گزارشی که روزنامه وال استریت ژورنال منتشر کرده، به جای شی جین پینگ، رییس‌جمهوری چین نیز قرار است یا معاون وی یا وانگ یی، وزیر خارجه این کشور به نیویورک سفر کنند.

چه موضوعاتی مورد بحث قرار خواهد گرفت؟

طبق گزارشی که به تازگی خبرگزاری الجزیره منتشر کرده، به نظر می‌رسد امسال نیز جنگ اوکراین، تلاش‌ها برای بازگشت شرایط به دوران پیش از همه‌گیری کرونا و نیز تغییرات اقلیمی از جمله مهم‌ترین دستور کار‌های اجلاس امسال باشد. در این میان برخی ناظران معتقدند که کشور‌های غربی قصد دارند از فرصت به وجود آمده در جهت اعمال فشار روی روسیه استفاده کنند.

همچنین یکی دیگر از دستور کار‌ها نیز احتمالا مربوط به موضوع تنش‌های غرب به خصوص امریکا با چین و بحث امنیت در اقیانوس آرام باشد. از سوی دیگر موضوع کودتا‌های پی در پی در مرکز و غرب آفریقا هم از دیگر موارد بسیار مهمی است که امسال به احتمال زیاد در مجمع عمومی سازمان ملل در دستور کار قرار خواهد گرفت.

تلاش برای یارکشی در شورای امنیت

آن‌طور که برخی مقامات و ناظران تاکید دارند، جهان امروز بر سر یک دو راهی مهم قرار دارد. مسیری که آینده نظم جهانی را تعیین خواهد کرد. این دو راهی هم در فرآیند‌های سیاسی نمایان است و هم در مورد تغییرات اقلیمی که در آینده یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی نظام جهانی خواهد بود. در همین راستا، شاهد هستیم در آستانه آغاز مجمع عمومی امسال امریکا و کشور‌های غربی به منظور فشار آوردن روی چین و روسیه به دنبال تغییر در ترکیب شورای امنیت سازمان ملل هستند؛ به‌طوری که روز گذشته جان کربی هماهنگ‌کننده ارتباطات استراتژیک شورای امنیت امریکا در گفت‌وگویی که با روزنامه دیلی تلگراف کرده، می‌گوید قرار است جو بایدن در مجمع عمومی در این خصوص صحبت کند. به گفته کربی زمان آن رسیده که در ساختار شورای امنیت سازمان ملل تغییراتی ایجاد شود.

در این رابطه برخی ناظران معتقدند که امریکا علاوه بر اینکه قصد دارد در خصوص حضور ۱۰ عضو غیردایم شورای امنیت یارگیری انجام دهد، در عین حال به دنبال حضور پررنگ‌تر هند، آلمان و ژاپن در این نهاد مهم سازمان ملل است.

البته این صحبت‌های کربی با واکنش روسیه نیز همراه شده، به‌طوری که دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در پاسخ به صحبت‌های کربی تصریح کرده که شورای امنیت سازمان ملل واقعا باید متحول شود تا اثربخشی این نهاد بین‌المللی بسیار مهم به حداکثر برسد. البته این امر مستلزم اجماع همه شرکت‌کنندگان و البته فراگیری بیشتر از نظر مشارکت دولت‌هایی است که اخیرا نقشی مضاعف پیدا کرده‌اند و تاثیر بسیار بیشتری بر امنیت و اقتصاد جهانی دارند و به‌طور فزاینده‌ای در حال رشد هستند.