سفر بلینکن از دو لنز متفاوت

مشخصه چند هفته اخیر در روابط اسرائیل و فلسطین، تنش‌های فوق‌العاده و خشونت مرگبار بوده است. اما هنگامی که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در هفته جاری وارد اسرائیل شد، تنها مواضع دیرینه واشنگتن درباره این مناقشه چند دهه‌ای را تکرار کرد: تعهد «آهنین» به اسرائیل، دعوت به آرامش و حمایت لفاظی از راه‌حل دو دولتی.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، «علی حرب» در گزارش ۳۰ژانویه در الجزیره در همین رابطه نوشت، تقریبا تمام آنچه بلینکن در جریان کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در روز دوشنبه در بیت‌المقدس گفت - گاه کلمه به کلمه - از بیانیه‌های قبلی وزارت خارجه آمریکا استخراج شده است.

«جورج بشارت» استاد کالج حقوق «یو سی هستینگز» درسانفرانسیسکو گفت که دولت آمریکا فوران‌های گاه به گاه خشونت در روابط اسرائیل-فلسطین را به‌عنوان «مزاحمت‌های قابل مدیریت» می‌نگرد و در عین حال حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل را حفظ می‌کند. بشارات به الجزیره گفت: «از نظر ایالات متحده، بیایید واقع‌نگر باشیم: آن‌ها اهمیتی به زندگی فلسطینی‌ها نمی‌دهند. آن‌ها فقط تا جایی به آن اهمیت می‌دهند که این فوران‌ها با آنچه ایالات متحده به‌عنوان منافع استراتژیک خود در منطقه می‌داند (که هیچ ربطی به حقوق بشر ندارد) با منافع هیچ‌کس و نه فقط فلسطینی‌ها تداخل نداشته باشد.»

دیدار بلینکن پس از آن صورت گرفت که یک مرد فلسطینی در روز جمعه پس از شهادت ۱۰فلسطینی در کرانه باختری اشغالی توسط نیرو‌های اسرائیلی در یکی از مرگبارترین روز‌های اخیر، هفت اسرائیلی را در قدس شرقی اشغالی به ضرب گلوله کشت.

«آنل شلین»، پژوهشگر موسسه کوئینسی که یک اندیشکده مستقر در ایالات متحده است، گفت: «با وجود تنش‌های فزاینده، دولت ایالات متحده بعید است به زودی مسیر خود را تغییر دهد.» شلین به الجزیره گفت: «سیاست دولت بایدن در قبال خاورمیانه به‌طور کلی و اسرائیل به‌طور خاص، مبتنی بر حفظ وضع موجود و عدم پذیرش راه‌هایی است که وضع موجود را زیر پاهایشان تغییر می‌دهد.»

او افزود: «زمان زیادی برای رویکرد جدید گذشته است، اما من فکر نمی‌کنم که ما شاهد چنین رویکردی باشیم. من هیچ تمایلی از طرف هیچکس در دولت ندیدم که آن‌ها علاقه‌مند به تلاش برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل باشند. فکر می‌کنم آن‌ها نگران چشم‌انداز آن هستند.»

اگرچه بایدن در زمان روی کار آمدن خود وعده داده بود که حقوق بشر را در اولویت سیاست خارجی خود قرار دهد، اما دولت او برای تقویت حمایت آمریکا از اسرائیل (که گروه‌های مهم حقوق بشری آمریکا و اسرائیل را به تحمیل سیستم آپارتاید بر فلسطینی‌ها متهم کرده‌اند) تلاش کرده است.

اسرائیل سالانه ۸/ ۳میلیارد دلار کمک نظامی آمریکا دریافت می‌کند و بایدن این کمک را در سال گذشته یک‌میلیارد دلار افزایش داد. کارشناسان خاطرنشان کردند که انتقاد از اسرائیل همچنان هزینه سیاسی بالایی در ایالات متحده دارد؛ درحالی‌که رئیس جمهور بایدن موضع ایدئولوژیک خود را به‌عنوان یک «صهیونیست خودخوانده» تبلیغ می‌کند.

بلینکن، مانند دیگر مقامات دولت بایدن، تمایلی به انتقاد علنی از اسرائیل نداشته است. این دیپلمات ارشد آمریکایی روز دوشنبه از این رویکرد کناره نگرفت؛ زیرا او اتحاد آمریکا و اسرائیل را ستود و بر تلاش‌های واشنگتن برای «ادغام» بیشتر اسرائیل در خاورمیانه و تقویت قرارداد‌های عادی‌سازی آن با کشور‌های عربی تاکید کرد.

«مایکل کراولی» هم در گزارش ۳۰ژانویه در نیویورک تایمز نوشت، هنگامی که آنتونی جی. بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه در بیت‌المقدس کنار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل ایستاد، این دو از پیوند پایدار بین کشور‌های خود سخن گفتند؛ آن هم در شرایطی که اختلافات عمیق در یکسری مسائل اساسی، این وحدت را زیر فشار زیاد قرار می‌دهد. در چارچوب رابطه‌ای که به‌دلیل انحراف اسرائیل به راست و تشدید خشونت‌های اسرائیل و فلسطینی‌ها، همراه با اختلاف نظر درباره موضوعاتی از جمله برنامه هسته‌ای ایران و حمله روسیه به اوکراین، دچار مشکل شده است، تاکیدات آشنای یک ائتلاف مهم تقریبا «تدافعی» به نظر می‌رسید، گویی این دو نفر متوجه شده‌اند که حفظ آن پیوند چقدر دشوار شده است.

بلینکن از اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها درخواست کرد که از چرخه انتقام حذر کنند. اسرائیل نیز با تظاهرات گسترده‌ای زیر فشار قرار گرفته است و بیش از ۱۰۰هزار نفر روز شنبه در یکی از تظاهرات بزرگ در تل‌آویو شرکت کردند. اسرائیلی‌هایی که مخالف انتخاب مجدد نتانیاهو و برنامه‌های او برای اعمال کنترل سیاسی بیشتر بر قوه قضائیه هستند، به خیابان‌ها ریخته‌اند.

ائتلاف جدید اسرائیل که ماه گذشته تشکیل شد، به‌طور گسترده به‌عنوان راست‌گراترین و مذهبی‌ترین ائتلاف در تاریخ{جعلی} اسرائیل شناخته می‌شود. بلینکن پس از ابراز «حمایت مستحکم» آمریکا از اسرائیل، به اختلاف نظر‌ها اشاره کرد و به گفت‌وگوی «صادقانه» با نتانیاهو اشاره کرد. او بر حمایت آمریکا از راه‌حل دو کشوری با فلسطینیان تاکید کرد؛ اما در عین حال، از اهمیت «اصول و نهاد‌های اصلی نظام سیاسی» سخن گفت که اشاره‌ای آشکار به تغییرات پیشنهادی قضایی در اسرائیل بود.

او به نتانیاهو ارزش حکومت بر اساس اجماع را یادآور شد و او را از «تک‌روی» بر حذر داشت. بلینکن با علم به محدودیت‌های اسرائیل در حمایت آشکار از اوکراین (برای عصبانی نکردن پوتین) از «اهمیت ارائه پشتیبانی برای تمام نیاز‌های اوکراین» سخن گفت. نتانیاهو که اکنون در سومین دوره نخست‌وزیری خود قرار دارد، به شوخی گفت که او «بازمانده»‌ای است که با «تعداد زیادی» از روسای‌جمهور آمریکا همکاری داشته و با آن‌ها هم سخن شده است (به‌طور دقیق، چهار رئیس جمهور). اما در دولت بایدن، جایی که بسیاری از مقام‌ها نتانیاهو را از دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما به خوبی می‌شناسند، خاطرات چندان خوشایندی از نتانیاهو وجود ندارد.

بازگشت انتخاباتی نتانیاهو در سال گذشته پس از یک تبعید سیاسی کوتاه، آن هم درحالی‌که با اتهامات جنایی روبه‌رو بود، مقامات آمریکایی را که درگیری‌های تلخ او با اوباما بر سر ایران، فلسطین و مسائل دیگر را به یاد می‌آورند، متحیر کرد. آن‌ها همچنین به یاد می‌آورند که چگونه نتانیاهو که همسو با جمهوری‌خواهان بود، دست در دست دونالد ترامپ با وی کار کرد. اما روشن است که هر دو بازیگر به یکدیگر نیاز دارند.