همکاری ضدایرانی ریاض و واشنگتن

مقامات ایالات‌متحده در هفته‌های اخیر، سه ماه پس از رسیدن روابط واشنگتن و ریاض، به پایین‌ترین سطح در تاریخ خود، همکاری بین ایالات‌متحده و عربستان سعودی را بهبود داده‌اند.

به گزارش هم میهن، وال استریت ژورنال به نقل از مقامات دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد: «دولت بایدن تهدیدات خود را مبنی بر انتقام از عربستان سعودی به دلیل کاهش تولید نفت در سال گذشته کنار گذاشته است و در تلاش است تا هماهنگی‌های امنیتی را برای مقابله با ایران در سال ۲۰۲۳ افزایش دهد.» این مقامات گفتند که برنامه‌های هر دو کشور عبارتند از: «پیشبرد پروژه‌های نظامی و اطلاعاتی جدید و تلاش‌های حساس برای مهار ایران در بحبوحه تلاش‌های متوقف‌شده برای احیای توافق هسته‌ای بین‌المللی با تهران.»

روند احیای برجام پس از آغاز اعتراضاتی در ایران در خصوص مرگ مهسا امینی و در ادامه همکاری نظامی ایران و روسیه به بن‌بست رسید. آمریکا و اروپا اعلام می‌کنند که دیگر احیای برجام برایشان در اولویت قرار ندارد و تمرکز خود را بر روی حمایت از اعتراضات در ایران و متوقف کردن همکاری‌های نظامی روسیه و ایران معطوف کرده‌اند.

در ماه دسامبر، دولت بایدن و مقامات سعودی تلاش کردند تا لایحه‌ای را در کنگره لغو کنند که حمایت اطلاعاتی محدودی را که ایالات‌متحده از ریاض برای جنگ در یمن ارائه می‌کند، قطع می‌کرد. این مقامات به وال‌استریت ژورنال توضیح دادند که دو کشور در حال پیشبرد پروژه‌های نظامی و اطلاعاتی جدید و تلاش برای مهار ایران در بحبوحه تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای بین‌المللی با تهران هستند. در نوامبر گذشته، دو کشور اطلاعاتی را مبنی بر تدارک حمله قریب‌الوقوع ایران به عربستان سعودی به اشتراک گذاشتند و یک واکنش هماهنگ را توسعه دادند.

این مقام‌ها خاطرنشان کردند: «همکاری‌های نظامی مستمری بین دو کشور وجود داشته است که به برقراری روابط سیاسی در طول ماه‌ها کمک کرد. به‌عنوان مثال، جنگنده‌های جت سعودی سال گذشته چندین بار بمب‌افکن‌های آمریکا را در حریم هوایی عربستان اسکورت کردند.» در همین راستا، مقامات اعلام کردند که ایالات‌متحده در حال همکاری نزدیک با عربستان سعودی، اسرائیل و سایر کشور‌های خاورمیانه برای توسعه سامانه‌های جدید پدافند هوایی هماهنگ و افزایش همکاری در دریا برای بازدارندگی در مقابل ایران است.

آن‌ها همچنین تایید کردند: «آب شدن یخ روابط عربستان و ایالات متحده در حالی رخ می‌دهد که دولت بایدن به‌دنبال تغییر شکل حضور نظامی ایالات‌متحده در خاورمیانه با برقرار کردن یک چتر امنیتی است که از اسرائیل تا خلیج‌فارس کشیده شده است.» در ماه نوامبر، دولت بایدن همچنین به دادگاهی در آمریکا گفت که وضعیت محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، به‌عنوان رئیس کنونی دولت عربستان، تغییر کرده و دولت آمریکا دیگر از یک دعوی مدنی با هدف محاکمه او به اتهام قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی حمایت نمی‌کند.

همه این تحرکات در حالی صورت می‌گیرد که ایران معتقد است روند گفتگو‌ها با عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط و گشایش سفارت‌های دو کشور در پایتخت‌هایشان به خوبی در حال جلو رفتن است. حسین امیرعبداللهیان اخیرا در حاشیه نشست بغداد ۲ در اردن اعلام کرد که ایران آمادگی دارد هر زمان که عربستان بخواهد سفارت‌ها در پایتخت‌های دو کشور افتتاح شوند.

برخی از تحلیلگران معتقدند که سیاست عربستان در قبال ایران در شرایط حاضر براساس عدم ورود به تنش استوار شده است. عربستان بر این عقیده است که حتی اگر برجام احیا نشود باز هم دلیلی برای ورود به تنش با ایران وجود ندارد و ایجاد این تنش به طرح‌های بلند‌پروازانه بن‌سلمان برای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰ ضربه وارد می‌کند.

این درحالی است که عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ و پس از امضای برجام شدیدترین مواضع را علیه ایران اتخاذ کرد و در کنار اسرائیل یکی از کشور‌هایی بود که بیشترین تلاش را برای به شکست کشاندن برجام صورت داد. در نهایت با روی کار آمدن دولت ترامپ، عربستان فضای مانور بیشتری پیدا کرد و در کنار اسرائیل توانست دولت ترامپ را به خروج یک‌جانبه از برجام سوق دهد.