کشف سرنیزه‌های کشندۀ ۱۵هزار ساله

باستان‌شناسان دانشگاه ایالتی اورگان در آیداهو سرپرتابه‌هایی را کشف کرده‌اند که هزاران سال قدیمی‌تر از نمونه‌هایی است که قبلاً در قاره‌ی آمریکا کشف شده است. این سنگ‌های تیز تراش خورده علی‌رغم اندازۀ کوچکشان می‌توانستند هر حیوانی را از پا در بیاورند.

به گزارش فرادید، این اکتشاف، پاسخ این پرسش است که انسان‌های اولیه چگونه سلاح‌های سنگی را می‌ساختند و از آن استفاده می‌کردند؟ در سایت کوپِرز فِری در امتداد رودخانه‌ی سالمون در آیداهوی امروزی، محققان ۱۳ سرپرتابه‌ی (پیکان) کامل و چندین سرپرتابه‌ی شکسته را کشف کردند. سرپرتابه یک اصطلاح باستان‌شناسی برای اشاره به سنگ‌های تراش‌خورده در دوران پارینه‌سنگی است که بیشتر آن‌ها برای کارگذاشتن روی نیزه‌ها و دیگر پرتابه‌ها به کار می‌رفتند.

قدمتِ یافته‌های اخیر ۳۰۰۰ سال قدیمی‌تر از سرپرتابه‌هایِ خیاره‌دارِ کلاویس است که در سراسر آمریکای شمالی پیدا شدند، همینطور ۲۳۰۰ سال قدیمی از سرپرتابه‌هایی که قبلاً در همان مکان کشف شدند. این سرپرتابه‌ها که ۱۳ تای آن‌ها کامل و بقیه شکسته و خیلی تیز هستند بین نیم اینچ تا ۲ اینچ طول دارند و بر اساس سن‌یابی کربنی، تقریباً ۱۵۷۰۰ سال قدمت دارند.

لورن دِیویس؛ استاد مردم‌شناس و سرپرست این گروه اکتشافی می‌گوید: «از نقطه‌نظر علمی، این اکتشافات جزئیات بسیار مهمی را درباره‌ی سوابق باستان‌شناسی انسان‌های اولیه‌ی قاره‌ی آمریکا در اختیار ما قرار می‌دهند. اینکه بگوییم به گمان ما ۱۶۰۰۰ سال پیش انسان‌ها در قاره‌ی آمریکا بودند یک چیز است و اینکه بگوییم بر اساس مصنوعات خوش‌ساختِ بجامانده با فلان قدمت، در فلان سال انسان‌ها در قاره‌ی آمریکا بودند یک چیز دیگر است.»

این یافته‌ها روشنگر هستند نه فقط به خاطر قدمتی که دارند، بلکه به واسطه‌ی شباهتی که با سرپرتابه‌های یافت‌شده در هوکایدوی ژاپن به قدمت ۱۶ هزار تا ۲۰ هزار سال پیش دارند. حضور آن‌ها در آیداهو جزئیات بیشتری را به این فرضیه می‌افزاید که ارتباطات ژنتیکی و فرهنگیِ اولیه‌ای میان مردمان عصر یخِ شمال‌شرقی آسیا و آمریکای شمالی وجود دارد.

محل کاوش

دِیویس در این باره گفته است: «نخستین مردمان آمریکای شمالی از دانش فرهنگی برخوردار بودند و به مرور زمان از آن برای زنده ماندن و پیشرفت استفاده کردند. مقداری از این دانش را می‌توان در نحوه‌ی ساخت ابزار سنگی مشاهده کرد، مانند سرپرتابه‌هایی که در سایت کوپرز فری یافت شدند. با مقایسه‌ی این سرپرتابه‌ها با نمونه‌های یافت‌شده در سایت‌های دیگر با همین قدمت، می‌توانیم پهناوریِ شبکه‌های اجتماعی آن‌ها را درک کنیم، جایی که این دانش فناوری میان مردم مشترک بود.

این سرپرتابه‌های ظریف دو انتهای مجزا دارند، یکی تیز و دیگری پایه دارد و اگر از روبه‌رو به آن نگاه کنید یک شکل اریب متقارن دارد. احتمالاً این سرپرتابه‌ها را به دارت وصل می‌کردند تا پیکان یا نیزه. این پرتابه‌های سنگی به رغم اندازه‌ی کوچکی که دارند، سلاح‌های کشنده‌ای بودند.

سایت کوپرز فری در آیداهو

«این تصور وجود داشت که سرپرتابه‌های اولیه برای کشتن شکار‌های بزرگ، حتما بزرگ بودند، با این حال، سرپرتابه‌های کوچکتری که به دارت وصل می‌شدند عمیقاً در بدن شکار فرو می‌رفتند و آسیب داخلی عجیبی ایجاد می‌کردند. با سلاح‌هایی نظیر این، می‌توانستید هر حیوانی را شکار کنید.»

این اکتشافات، تصویرِ در حال ظهورِ حیات انسان اولیه در شمال غربیِ اقیانوس آرام را کامل می‌کنند. به نقل از دیویس: «یافتن سایتی که در آن، مردم حدود ۱۶ هزار سال پیش، گودال درست می‌کردند و سرپرتابه‌های کامل و شکسته را در آن ذخیره می‌کردند جزئیات باارزشی از زندگی ساکنان اولیه‌ی این منطقه در اختیارمان قرار می‌دهد.»

سایت رودخانه‌ی سالمون، جایی که این سرپرتابه‌ها در آن پیدا شدند در سرزمین سنتی نِز پِرس است که قبایل، آن را به روستای باستانی نیپه می‌شناسند. مالکیت این منطقه در حال حاضر از سوی اداره فدرال مدیریت زمین، عمومی شده است.

گودال‌های اخیراً کشف‌شده بخشی از تاریخچه کوپرز فِری هستند که آن هم شامل یک گودال آتش به ۱۴۲۰۰ ساله و همینطور یک ناحیه‌ی فرآوری مواد غذایی حاوی بقایای یک اسب منقرض شده می‌شود؛ هر دوی این موارد قبلاً توسط دیویس و همکارانش گزارش شدند. آن‌ها در مجموع بیش از ۶۵ هزار شیء را یافته و قدمت و مکان آن‌ها را به طور دقیق ارزیابی و شناسایی کرده‌اند.