خطرات مصرف آنتی‌بیوتیک برای سیستم گوارش

آیا تا به حال پس از مصرف آنتی‌بیوتیک درد معده، اسهال یا نفخ را تجربه کرده‌اید؟ این عوارض جانبی نسبتا رایج است، زیرا اکثر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند فلور روده را مختل و انواع علائم را ایجاد کند.

به گزارش ایسنا به نقل از هلث مترونیدازول، آنتی‌بیوتیکی که برای بیماری واژینوز باکتریایی تجویز می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد حالت تهوع یا حتی سردرد شود و سایر عوارض جانبی آن ممکن است شامل درد معده، کهیر، سرگیجه، تشنج و درد مفاصل باشد. این دارو‌ها به درمان عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کند، اما می‌تواند به باکتری‌های خوب در سیستم بدن شما نیز آسیب برساند.

وانکومایسین و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها نیز می‌تواند شما را در معرض خطر عفونت‌های قارچی تهدیدکننده زندگی و عفونت‌های باکتریایی سیستمیک قرار دهد. همانطور که مشخص است، این دارو‌ها ممکن است با اینترلوکین ۱۷ (IL-۱۷ A) و سایر سلول‌های ایمنی در روده انسان تداخل داشته و بر توانایی آن برای مبارزه با پاتوژن‌ها تاثیر بگذارد.

بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع باید در مورد تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها بر سلامت دستگاه گوارش و نحوه محافظت از روده خود بیشتر دانست.

یک مقاله مروری در سال ۲۰۱۸ که در مجله مرز‌ها در میکروبیولوژی (Frontiers in Microbiology) منتشر شد، توضیح می‌دهد که روده انسان خانه تریلیون‌ها میکروارگانیسم است که هضم، متابولیسم، عملکرد سیستم ایمنی و سایر فرآیند‌ها را تنظیم می‌کند. برخی از میکروب‌ها نیز مواد مغذی کلیدی تولید و به بدن شما کمک می‌کند تا کلسترول، فیبر، لیپید‌ها و نشاسته را تجزیه نماید.

آنتی‌بیوتیک‌ها بر پایه از بین بردن باکتری‌های عامل بیماری عمل می‌کند، اما باکتری‌های خوب روده را نیز از بین می‌برد؛ بنابراین این دارو‌ها می‌تواند بر تنوع میکروبی روده تاثیر بگذارد و باعث ناراحتی معده شود.

طبق مقاله‌ای در سال ۲۰۲۰ که در نشریه مرز‌ها در میکروبیولوژی سلولی و عفونت (Frontiers in Cellular and Infection Microbiology) ارائه شده، یک عارضه جانبی رایج مصرف آنتی‌بیوتیک، اسهال است؛ علامتی که در ۳۵ درصد از بیماران تحت درمان آنتی‌بیوتیکی مشاهده می‌شود.

برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله آمپی‌سیلین و فلوروکینولون‌ها می‌تواند منجر به عفونت کلستریدیوم دیفیسیل، یک بیماری باکتریایی مرتبط با اسهال شدید، شود. همچنین خطر عفونت با هلیکوباکتر پیلوری، باکتری که ممکن است باعث زخم معده و سرطان معده شود نیز وجود دارد.

سرویس بهداشت ملی ایالات متحده گزارش می‌دهد حدود یک نفر از هر ۱۰ نفر در طول درمان حالت تهوع، اسهال، سوء هاضمه، نفخ، کم‌اشت‌هایی و درد معده را تجربه می‌کند. با این حال این عوارض جانبی باید به زودی پس از اتمام مصرف آنتی‌بیوتیک کاهش یابد.

در بررسی سال ۲۰۲۰ که نتایج آن در نشریه مرز‌ها در میکروبیولوژی سلولی و عفونت (Frontiers in Cellular and Infection Microbiology) منتشر شد، اکثر آنتی‌بیوتیک‌ها تنوع میکروبی روده را کاهش می‌دهد؛ بنابراین بازیابی فلور روده مهم است.

برای شروع مصرف روزانه یک پروبیوتیک را در نظر بگیرید. بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۴ در مجله جهانی گوارش (Gastroenterology) ارائه شده، این مکمل‌ها ممکن است با پر کردن مجدد روده با باکتری‌های خوب از اسهال مرتبط با آنتی‌بیوتیک جلوگیری کند. از طرف دیگر غذا‌های غنی از پروبیوتیک مانند ماست، کفیر، کیمچی، کلم ترش و ترشی مصرف کنید.

پریبیوتیک‌ها نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. کلینیک کلیولند توضیح می‌دهد این مواد مغذی از غذا یا مکمل‌ها حاصل می‌شود و با تغذیه باکتری‌های خوب در روده شما عمل می‌کند.

رژیم غذایی غنی از پریبیوتیک‌ها ممکن است سلامت گوارشی را تقویت و اشتها را تنظیم کند؛ همچنین عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشد؛ بنابراین مطمئن شوید مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل به ویژه جو، حبوبات، سیب زمینی، سیب و موز سبز مصرف می‌کنید. به عنوان مثال سیر و پیاز حاوی اینولین است؛ یک فیبر پریبیوتیک که به هضم کمک می‌کند.

کریس کرسر، متخصص طب یکپارچه در ایالات متحده، پیشنهاد می‌کند خار مریم و سایر مکمل‌ها نیز برای سلامت کبد مفید است. دانشگاه میشیگان نیز تاکید دارد مصرف آنتی‌بیوتیک عامل اصلی آسیب کبدی ناشی از دارو است که بیش از ۴۶ درصد موارد را تشکیل می‌دهد.

در تحقیقات بالینی منتشر شده در سال ۲۰۱۰ در نشریه تحقیقات گیاه‌درمانی (Phytotherapy) مشخص شد که خار مریم آسیب کبدی ناشی از دارو‌ها را کاهش می‌دهد.

زنجبیل نیز انتخاب خوبی است، زیرا ممکن است به کاهش حالت تهوع و استفراغ، ۲ عارضه جانبی رایج ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، کمک کند.