نخستین روز از هفته فیلم مستند در خانه سینما

تازه ترین دوره از هفته فیلم مستند، بعداز ظهرشنبه هفدهم مهرما با حضور جمعی از مستندسازان، منتقدان و علاقه مندان سینمای ایران در محل تالار نمایش خانه سینما آغاز به کار کرد.

به گزارش فرارو به نقل از سایت انجمن مستندسازان سینمای ایران، در نخستین روز از این هفته فیلم، هفت مستند کوتاه و بلند بر پرده افتاد که با وجود عدم اطلاع رسانی کافی با استقبال چشمگیر سینما دوستان و دوستداران آثار مستند روبه رو شد؛ به گونه ای که در سانس اول، بیش از نیمی از صندلیهای تالار نمایش پر بود و این روند تا پایان نمایشهای نخستین روز، همگام با افزایش جمعیت ادامه داشت.

در بخش نخست، ابتدا فیلمهای «نقش جان» (علیرضا سبحانی)، «جور دیگر دیدن» (رضا مجلسی) و «رستاخیز» (محمدعلی فارسی) به نمایش درآمد و سپس جلسه گفت وگو برگزار شد. 

علیرضا سبحانی کارگردان فیلم «نقش جان» تنها فیلمسازی بود که در بخش نخست نشست پرسش و پاسخ با سازندگان آثار حضور داشت. وی با اشاره به خاطرات جالب و برکاتی که ساخت این فیلم و مستندهای مشابه برای او داشته گفت: «فیلم من درباره قهرمانان یا به تعبیر بهتر، هنرمندان گمنامی است که آثارشان در رواقها و صحنهای مختلف حرم مطهر رضوی به نمایش گذاشته شده اما خود آنها هیچ تمایلی ندارند نامی از آنها برده شده یا درباره کارشان صحبت به میان آورده شود.» 

سبحانی با اشاره به اینکه تاکنون بیش از چهل فیلم درباره حرم مطهر امام رضا (ع) و بخشهای مختلف آن، از جمله کتابخانه رضوی ساخته گفت: «مهمترین دلیل جذب من به ساخت مستندی درباره ویژگی و ساختار درهای حرم مطهر، ترکیب هنرهای دستی مختلفی از جمله معرقکاری و گره چینی است که با دقت و مهارتی مثال زدنی در ساخت آنها به کار رفته است.» 

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه هنوز موفق به کسب مجوز برای نزدیک شدن به خود حرم و ساخت فیلمی درباره آن نشده گفت: «با وجود تمام محدودیتهایی که در زمینه ساخت مستندهایی در این باره وجود دارد در سالهای اخیر کارهای خوبی انجام و فیلمهای قابل اعتنایی تولید شده است.» 

سبحانی گفت: «تمام اسناد و مدارک درباره درهای قدیمی، سال ساخت و همچنین مشخصات هنرمندانی که در خلق و شکل گیری آنها نقش داشته اند در کتابخانه رضوی وجود دارد اما من تمایلی به نزدیک شدن به جزییات تخصصی این موضوع نداشتم و از آن صرفنظر کردم.» 

سبحانی در پایان گفت: «رواق دارالحجه که در سالهای اخیر به عنوان یکی از رواقهای حرم امام رضا (ع) برای استفاده از زائران راه اندازی شده، از نظر معماری، گچبری و آینه کاری یک شاهکار تمام عیار به حساب میآید اما هیچ شناسنامه ای درباره سازندگان آن وجود ندارد. 

به این ترتیب میتوان گفت کسانی که این رواق را ساخته اند با نقشی که از خود به جا گذاشته اند به تاریخ پیوسته و جاودانه شده اند.»

بخش دوم و بعدی این هفته فیلم به نمایش مستندهای «من یک نشانه ام» (میثم شاه بابایی) و «روزگار فرخ» (سعید نوری) اختصاص داشت. 

در این بخش از نشست گفت وگو با فیلمسازان، سعید نوری کارگردان مستند «روزگار فرخ» که فیلمش را در فرانسه و درباره زندگی و مرگ فرخ غفاری (فیلمساز سرشناس ایرانی) ساخته، ضمن اشاره به اینکه در طول یک سال و نیم گذشته اطلاعات تازه ای به نسخه اولیه این فیلم اضافه کرده گفت: «در این مستند فقط به فیلمهای جدی و تاثیرگذارتری که از این فیلمساز به جا مانده پرداخته شده و این در حالی است که هنوز امکان دسترسی به نسخه ویدئویی بعضی آثار او فراهم نشده است.» 

نوری در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به محدودیت فضایی که برای معرفی و نمایش زندگی این فیلمساز قدیمی در اختیار داشته گفت: «به دلیل مشکلات جسمانی که زنده یاد غفاری با آن دست به گریبان بود امکان بردن او به بیرون از آپارتمان مسکونی اش وجود نداشت و به دلیل عملی که روی قلب او انجام شده بود خیلی زود خسته میشد و بعضی نکته های فرعی را به سرعت فراموش میکرد
. بنابراین مجبور بودم به یک ساعت کار با او قناعت کنم.» 

وی ضمن اشاره به کیفیت نامطلوب صدای فیلم خود، در پاسخ به انتقادی مبنی بر خسته کننده بودن این فیلم مستند گفت: «در جلسات قبلی نمایش، تمرکز اصلی بینندگان، تنها بر تماشای این فیلم بود و شاید اگر «روزگار فرخ» به صورت تک سانس به نمایش گذاشته میشد کمتر از این، خسته کننده به نظر میرسید.» 

میثم شاه بابایی کارگردان فیلم «من یک نشانه ام» نیز در بخش کوتاه دیگری از این نشست و در پاسخ به عدم کاربرد صدای نقاشی که فیلم درباره او ساخته شده گفت: «ما صدای ایشان را ضبط کردیم اما چون ایشان از گویش بسیار غلیظی برخوردار است ترجیح داد صدای خودش روی فیلم نشنود؛ بنابراین از صدای خانم زیبا بروفه به عنوان راوی گفتار متن استفاده کردیم تا ضمن ایجاد تفاوت در فضای فیلم، امکانی برای شنیده شدن شعرهایی که هنرمند از آنها الهام گرفته نیز فراهم شود.»

نمایش مستندهای «رویای زندگی» (محمد خلیل زاد) و «پارک مارک» (بکتاش آبتین) نیز سومین و آخرین بخش از نخستین روز هفته فیلم مستند بود. 

پس از پایان نمایش این دو فیلم، محمد خلیل زاد که در مستند خود به ماجرای دردناک سوختگی دانش آموزان شهرستان درودزن بر اثر آتش گرفتن بخاری در کلاس درس پرداخته با اشاره به اینکه فیلم «رویای زندگی» با همکاری دفتر تامین انسانی فضاهای آموزشی ساخته شده گفت: «از آنجا که امکان نزدیک شدن به چنین فضایی تنها در اختیار آموزش و پرورش بود این فیلم با کمک مسوولان این وزارتخانه ساخته شد.» 

وی با اشاره به منابع تصویری مختلفی که به دلیل حساسیت موضوع در اختیار او قرار نگرفته گفت: «دستمایه اصلی این فیلم، یک ماجرای کاملاً واقعی است و با وجود صحنه هایی که در آن، اصل موضوع بازسازی شده، این فیلم جزو آثار مستند به حساب میآید.» 

خلیل زاد در پایان گفته های خود اضافه کرد: «هدفم این بود که توجه سازمانهای ذیربط را به این ماجرای دردناک جلب کنم. در حقیقت آینده کشور در دست کودکانی است که فردا را خواهند ساخت و طبعاً پرداختن به آنها و ساخت چنین فیلمهایی بسیار ضروری است.» 

بکتاش آبتین کارگردان مستند «پارک مارک» نیز در ادامه همین جلسه با اشاره به نمایشهای محدود و پراکنده فیلم خود در جشنواره های داخل و خارج از کشور گفت: «بار اول که فیلم را ساختم احساس کردم کاری که انجام شده در حد و اندازه سوژه جذابی که فیلم به او پرداخته نیست؛ بنابراین تصمیم گرفتم فیلم را دوباره و اینبار با حضور عوامل حرفه ای سینما بسازم.» 

وی افزود: «شخصیتی که فیلم به او میپردازد یک آدم استثنایی است که در کنار پلیدی ها لحظات انسانی جالبی را هم تجربه میکند. سعی من و همکارانم این بود که در این فیلم آنها را به تصویر بیاورم.»
 
آبتین در بخش پایانی سخنان خود تاکید کرد: «آرزوی هر فیلمساز، این است که فیلمش به شکل شایسته ای پخش شود و عدم صدور مجوز نمایش عمومی یا مخالفت با تکثیر آن در شبکه سینمای خانگی برای چنین فیلمهایی باعث محدودیت در تولید اینگونه فیلمها میشود.»

این هفته فیلم که به همت انجمن مستندسازان سینمای ایران برگزار میشود تا شامگاه روز جمعه بیست و سوم مهرماه ادامه خواهد داشت و در آن پنجاه اثر مستند از تولیدات اخیر سینمای ایران به نمایش گذاشته میشود.