بولینگ هم زنانه- مردانه شد؟

دولت ابراهیم رئیسی در شرایطی کارش را آغاز کرد که به نظر می‌رسید با توجه به کوچک‌ترشدن سفره خانواده‌ها، تمرکز اصلی‌اش بر اصلاح امور اقتصادی باشد. البته که مقوله اقتصاد از ابتدای کارزار انتخاباتی در نطق‌های مختلف رئیس‌جمهوری و دولتمردان وجود داشت، ولی رفته‌رفته مباحث دیگری جایش را گرفت، به طوری که این روز‌ها ماجرای گشت ارشاد از یک سو و تفکیک جنسیتی از سوی دیگر با جدیت بیشتری دنبال می‌شود.

این دو مورد از آن دست اتفاقاتی است که شاید دولت در نظر داشته با سیاست سکوت آن را پیش ببرد، ولی رخ‌دادن اتفاقات عجیب در این عرصه و مطرح‌شدن مواردی جنجالی در فضای مجازی باعث شد درستی یا نادرستی آن مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. همین حالا این موارد در رسانه‌ها هم زیر ذره‌بین رفته و واکنش‌ها نسبت به آن در طیف‌های سیاسی مختلف مشتری بسیاری دارد.

مباحث مذکور ابتدا با بحث تفکیک جنسیتی در پارک‌ها و بوستان‌های تهران سروصدا به پا کرد. اختصاص پارک‌هایی مشخص برای زنان و شایعه حصارکشی در اطراف پارک‌های مذکور، با گمانه‌زنی‌های متعددی همراه شد. هم‌زمان با این اتفاقات، چنین سیاستی آهسته‌آهسته به فضای ورزش کشور هم کشیده شد. اولین موضوع جنجالی مربوط به زنانه و مردانه شدن تمرین دوومیدانی‌کاران بود. موردی که باعث رنجش بسیاری از دونده‌ها به ویژه آن دست از ورزشکاران زن شد که مجبور بودند برای پیشرفت بهتر در عرصه حرفه‌ای با مربیان مرد تمرین کنند و از آن‌ها برنامه بگیرند. اگرچه در روز‌های نخست تلاش بر کتمان واقعیت بود، ولی با گذر زمان، این تصمیم رسانه‌ای و بعد‌ها مشخص شد که قرار است در سایر رشته‌های ورزشی هم تا جای ممکن پیاده شود.

تازه‌ترین اتفاق در این زمینه مربوط به دو رشته بولینگ و بیلیارد و البته یک مجموعه خاص است: ایران‌مال. مجموعه‌ای که با نام بازار بزرگ ایران شناخته می‌شود این روز‌ها اسیر اتفاقات عجیب و غریب شده و این دو رشته ورزشی تاوان انتشار فیلمی را پس می‌دهند که چندان نقشی در آن نداشته‌اند. آن‌هایی که فضای رسانه‌ای و اتفاقات ورزشی مرتبط با آن را دنبال می‌کنند احتمالا فیلم منتشرشده مربوط به تمرین یوگای مختلط مردان و زنان در این مجموعه را دیده باشند. فیلمی که در روز‌های منتسب به ترویج عفاف منتشر شد تا صدای یک جناح خاص از پوشش ورزشکاران زن در این تمرین مشترک بلند شود. اگرچه مسئولان این مجموعه عنوان کردند که برنامه مذکور مربوط به یک ماه قبل از هفته عفاف و حجاب بوده و حتی با برگزارکننده آن مراسم برخورد شده، ولی علی جوادی، مدیر کل ورزش و جوانان استان تهران، با انتقاد از انتشار تصاویر مربوط به انجام یوگا به ایسنا گفت که اماکن ورزشی ایران‌مال تا زمان صدور مجوز و تعهد به اجرای قانون پلمب شده است.

این تصمیم در شرایطی گرفته شد که دو سالن این مجموعه که یکی مختص بیلیارد و دیگری بولینگ بوده هم پلمب شده است. اینکه حتی اگر برای برگزاری مراسم یوگا تخلفی صورت گرفته چرا باید دو رشته دیگر تاوانش را پس دهند به اندازه کافی جای سؤال دارد! موضوع مهمی که از صحبت‌های علی جوادی می‌شود به آن پی برد اصرار به «اجرای قانون» و متعهدبودن به آن است. آن‌طورکه مشخص شده منظور از تعهد به قانون، دادن تعهد این دو مجموعه به تفکیک جنسیتی است!

مدیر کل ورزش و جوانان استان تهران خواسته مدیران دو مجموعه مذکور تعهد دهند که تمرین بولینگ و بیلیارد هم مردانه و زنانه شود و به صورت مختلط و خانوادگی فعالیتی در این دو عرصه در مجموعه مذکور صورت نپذیرد. جالب آنکه ظاهرا مسئولان بیلیارد چنین تعهدی داده و آن‌ها رفع پلمب شده‌اند، ولی بولینگ هنوز چنین موضوعی را نپذیرفته و پلمب مانده است.

به نظر می‌رسد سیاست‌های موجود در این عرصه برگرفته از همان نگاه تفکیک جنسیتی است که رفته‌رفته بر فضای ورزش کشور حاکم می‌شود؛ کاری که در دوومیدانی رسانه‌ای شده حالا در بیلیارد صورت گرفته و قرار است در بولینگ هم پیاده شود. شاید استدلال مقطعی مسئولان این باشد که چنین تصمیمی فقط مربوط به یک مجموعه است و نباید آن را به کل تسری داد، ولی واقعیت چیز دیگری است. به طور مثال درباره رشته بولینگ، تخصصی‌ترین زمین تمرینی مربوط به همین مجموعه است. تفاوت آن با سایر مجموعه‌های بولینگ چیزی شبیه به تفاوت ورزشگاه آزادی با ورزشگاه‌های قدیمی است که کار را برای بازیکنان فوتبال سخت می‌کند.

حال باید پرسید تکلیف ورزشکاران زن بولینگ که همگی به صورت حرفه‌ای مشغول فعالیت هستند و مربی مرد دارند، چه می‌شود؟ از این مورد گذشته، بولینگ در زمره یک ورزش خانوادگی است و مشخص نیست خانواده‌هایی که قرار است به صورت مشترک با هم به این ورزش به نسبت مفرح بپردازند، با تصمیم جدید چه کاری باید انجام دهند؟ در کنار این بخش نباید از نظر مراجع تقلید هم درباره ورزش بولینگ به صورت خانوادگی گذشت. در بررسی‌های به‌عمل‌آمده مشخص شده که مراجع با این ورزش خانوادگی زاویه‌ای نداشته و به دو شرط کلی که پای قمار و پول در میان نباشد، با آن مخالفتی نداشته‌اند. پیش‌تر نامه‌ای که اهالی بولینگ به دفتر رهبری فرستاده و نظر ایشان را نسبت به این ورزش خانوادگی پرسیده بودند، منتشر و مشخص شد که از نظر رهبری «اگر عرفا آلت قمار محسوب نشود، بازی مذکور بدون شرط‌بندی مانعی ندارد». نظر بقیه هم کاملا مشابه است و بعضا اذعان داشته‌اند با رعایت مسائل شرعی و حفظ شئونات اسلامی جایز است.

حال اعمال تفکیک جنسیتی در ورزشی که پایه و اساسش خانوادگی است و نظر مثبت مراجع را هم دارد، از آن دست تصمیماتی است که بدون حرف و حدیث نخواهد بود. همه این موارد به کنار، باید به بحث قهرمانی این رشته هم پرداخت. بولینگ در زمره ورزش‌های مدال‌آوری است که توجه به آن می‌تواند در آینده و به‌طور مشخص در بازی‌های المپیک ۲۰۲۸ لس‌آنجلس نفع زیادی به ورزش ایران برساند. این رشته منهای حضور فعال در رقابت‌های آسیایی و جهانی قرار است در آن سال، بعد از سالیان طولانی غیبت در المپیک، به این بازی‌ها برگردد. نکته جالب توزیع بیش از ۱۰ مدال در این رشته است؛ سه مدال طلا، نقره و برنز انفرادی، تیمی دونفره سه مدال، تیمی پنج‌نفره سه مدال و میکس زنان و مردان هم به همین ترتیب. حالا به جای فراهم‌سازی زمینه بهتر برای کسب عنوان در این رشته و آماده‌سازی زنان و استفاده از ظرفیت‌های میکس، عجیب است که برخورد قهری صورت گرفته و اصرار به تفکیک جنسیتی در بولینگ شده است.