چالش جهان و «بمب زمان»

فرارو- "ماریو میلانو" و "دوروود زائلکه" اساتید دانشگاه کالیفرنیا در مقاله‌ای برای پایگاه خبری "پراجکت سیندیکیت"، از آب شدن یخ‌های قطب شمال به مثابه خطری یاد کرده اند که می‌تواند تاثیرات عمیق و مضری را برای حیات بشریت به دنبال داشته باشد. امری که اگر در برابر آن آگاهانه اقدام نشود، می‌تواند به یک بحران تمام عیار برای مردم جهان تبدیل شود.

«سخت است که بتوانیم تبعات وخیم‌تر و فاجعه برانگیزتری را از جانب تغییرات آب و هوایی، ورای آتش سوزی‌های گسترده در کالیفرنیا، اورگان، و واشنگتن، و یا طوفان‌های شدیدی که در مدت اخیر، آمریکا و دیگر مناطق جهان را در برگرفته اند، تصور نماییم. جدای از این ها، ما شاهد گرمای بی سابقه در هند، پاکستان و اروپا، و همچنین سیل‌های ویرانگر در جنوب شرق آسیا بوده ایم. با این حال، باید بگوییم که پدیده‌های به مراتب بدتری نیز در پیش هستند. پدیده‌های تهدیدزایی که بشریت را در کلیت آن مورد تهدید قرار می‌دهند و از آن جمله می‌توان به "آب شدن پرسرعت یخ‌های قطب شمال" اشاره کرد».

به گزارش فرارو، این عارضه جانبی "تغییرات آب و هوایی" که می‌توان از آن به عنوان یک "بمب" یاد کرد، تایمری دارد که در نوع خود باید به آن به دیده نگرانی و اضطراب نگریست. هر سپتامبر، میزان یخ در قطب شمال به پایین‌ترین حد خود می‌رسد. درست در همین نقطه است که دانشمندان حجم و میزان یخ را با سال‌های گذشته مقایسه می‌کنند.

نتایج این مقایسه‌ها و ارزیابی‌ها می‌تواند باعث ترس و وحشت ما انسان‌ها شود. بر اساس داده‌هایی که به تازگی منتشر شده اند، در سال جاری، میزان یخ موجود در میانه قطب شمال، در مقایسه با سال‌های دیگر، در کمترین میزان خود است. نگران کننده‌ترین داده این است که در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، میزان یخ موجود در قطب شمال، در مقایسه با ۵۵۰۰ سال گذشته، به پایین‌ترین حد خود رسیده است.

در کلِ قطب شمال، میزان یخ موجود در دریا، به دومین رکورد خود در زمینه پایین بودن میزان یخ در تاریخ ۱۵ سپتامبر رسید. این میزان، سال به سال متفاوت است. با این حال، این روند به نحو قابل تاملی، نزولی است. در تاریخ ۱۴ سپتامبر، میزان یخ در قطب شمال، به کمترین سطح خود در چهارده سال گذشته رسیده است.

با این همه، میزان یخ در قطب شمال، صرفا مناطق کمتری را پوشش نمی‌دهد. یخ‌ها در قطب شمال، به نحو قابل توجهی، باریک‌تر نیز شده اند. قدیمی‌ترین یخ‌هایی که در قطب شمال هستند (بیش از چهار سال سن دارند)، هم اکنون مساحتی کمتر از یک درصد از آن (قطب شمال) را شامل می‌شود. یخ‌های یک ساله، هم اکنون بخش اعظم قطب شمال را دربر می‌گیرند. امری که پوشش یخی قطب شمال را شکننده‌تر و آسیب پذیر‌تر می‌کند. در شرایط فعلی، دانشمندان انتظار دارند که قطب شمال، در طی یک تا دو دهه آتی، عاری از هرگونه یخ شود. امری که یک فاجعه تمام عیار زیست محیطی است.

نتایج این مساله، حقیقتا فاجعه بار خواهد بود. در بدترین سناریو که ظرف چند دهه آینده امکان وقوع دارد، گرمای هوا به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. امری که می‌تواند معادل با افزودن یک تریلیون تن کربن دی اکسید به اتمسفر زمین باشد. با در نظرگرفتن این مساله، از ۲۷۰ سال پس از آغاز انقلاب صنعتی، ۲.۴ تریلیون تن کربن دی اکسید به جو زمین اضافه شده است. امری که گرم شدن بیشتر زمین و آب شدن بیشتر یخ‌های قطب شمال را به دنبال داشته و خواهد داشت.

این سناریوی بدبینانه، تغییرات جوی را به کل در ۲۵ سال آینده به پیش خواهد برد و محقق می‌کند و به سختی می‌توان این مساله را از نظر دور داشت. تنها در ماه گذشته، یک بلوک یخ به بزرگیِ منطقه منهتن نیویورک، از یک منطقه یخی عظیم در شمال شرق گرینلند جدا شد. این مساله تا حد زیادی تحت تاثیر گرمای شدید اواخر تابستان اتفاق افتاد. این مسائل همگی تهدیداتی مستقیم بر علیه حیات بشر بر روی کره زمین هستند.

واضح است که در شرایط فعلی، اقدام عاجل و فوری، جهت کاستن از خطرات و تهدیدات آنچه پیش از این ذکر شد، کاملا لازم و ضروری است. کاستن فوری و قابل توجه کربن دی اکسید در کره زمین، امری کاملا ضروری است. با این حال، این اقدام، کافی نیست. در واقع، مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که حتی کاستن شدید از میزان کربن دی اکسید تنها قادر است ۰.۱ تا ۰.۳ درجه سانتیگراد از گرمای کره زمین را تا سال ۲۰۵۰ کاهش دهد. جدای از کاستن از میزان کربن دی اکسید موجود در هوا، بایستی آلاینده‌هایی نظیر متان، کربن سیاه، و هیدروفلورکربن‌ها نیز کاهش یابند. چنین اقدامی می‌تواند تا شش برابر، از میزان گرم شدن هوا در مقایسه با کاهش میزان کربن دی اکسید موجود در جو، ایفای نقش کند. اتخاذ این سیاست‌ها موجب خواهد شد تا گرمای پیش بینی شده با روند فعلی برای قطب شمال، تا دو سوم کاهش یابد.

آنچه بر سر قطب شمالی می‌آید، کاری به اینکه ترامپ رئیس جمهور آمریکا شود یا خیر و یا هر مساله دیگری در جهان ندارد. اتفاقات بد اگر با شرایط کنونی به پیش رویم، حتما حادث خواهند شد. با این حال، هوشیاری و آگاهی مردم در وضعیت کنونی کاملا مورد نیاز است و همگان باید بدانند که امکان وقوع اتفاقات به مراتب بدتر، تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی، وجود دارد. اتفاقاتی که بایستی آگاهانه از وقوع آن‌ها جلوگیری کرد.

*نویسندگان: ماریو میلانو، وی برنده نوبل شیمی در سال ۱۹۹۵ و استاد اسبق دانشگاه‌های کالیفرنیا، سن دیگو و مکزیکو است.
دوروود زائلکه، وی استاد دانشگاه کالیفرنیا است.