حرف‌وحدیث‌های انتقال ٢ تا ٣هزار شیء مخزن موزه ملی ایران به زیرزمین مرقد امام خمینی (ره) جنجال‌هایی به پا کرده است. در حالی که مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی وزارت میراث فرهنگی این موضوع را تکذیب می‌کند و می‌گوید: «ما فقط بهره‌برداری از یک فضای ٢٥هزار متری را در شهر آفتاب پیشنهاد کرده‌ایم که ممکن است موزه یا نمایشگاه شود و هنوز موافقت نکرده‌اند.»
شهروند در ادامه می‌نویسد: پیشنهاد استفاده از این فضا در جلسه‌ای که ١١روز پیش بدون حضور خبرنگاران برگزار شد از سوی علی‌اصغر مونسان اعلام شده و از دو روز پیش شایعاتی درباره بودجه ٢٥٠ میلیاردتومانی برای ساخت شعبه دوم موزه ملی ایران در مرقد امام خمینی (ره) دهان به دهان می‌چرخد. با وجود حساسیت موضوع هنوز جزئیات این ماجرا روشن نیست، اما مدیرکل امور موزه‌ها از راه‌اندازی شعبه دوم موزه ملی در شهر آفتاب دفاع کرده است.
عصر یکشنبه خبرگزاری صدای میراث در گزارشی خبر داد که۴۰هزار متر مربع فضا در زیرزمین صحن مرقد امام خمینی (ره) برای استقرار موزه و فروشگاه دائمی صنایع‌دستی برای وزارت میراث‌فرهنگی در نظر گرفته شده و این فضا نیازمند تکمیل است و ساخت‌وساز آن به‌طور کامل انجام نشده. براساس این گزارش تولیت حرم امام خمینی (ره) در تلاش است تا آرامگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را تبدیل به مقصد گردشگری کند و به نظر می‌رسد دیدار سیدحسن خمینی با وزیر میراث فرهنگی نیز با همین هدف صورت گرفته است.
از سوی دیگر گفته شده که وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی توانسته رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور را قانع کند تا بودجه‌ای برای راه‌اندازی موزه شماره دو مرقد امام خمینی (ره) دریافت کند و آن را به وزارت میراث فرهنگی تخصیص دهد تا زیرزمین صحن امام خمینی (ره) تبدیل به شعبه دوم موزه ملی ایران شود. همچنین وزارت میراث فرهنگی قصد نمایش آثار حاصل از تمامی کاوش‌های باستان‌شناسی را در مناطق مختلف کشور در دوران پس از انقلاب دارد و قرار است آثار دوره پارینه سنگی تا دوره قاجار که در کاوش‌های باستان‌شناسی کشور به دست آمده است به زیرزمین صحن مرقد امام خمینی (ره) منتقل و در آنجا به نمایش گذاشته شود.
قرار نیست مخزن موزه به شهر آفتاب برود
در حالی که گفته می‌شود محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور در این نشست از امکان انتقال ٢ تا ٣هزار اثر از ٤٠٠هزار اثر موجود در مخزن موزه ملی ایران به مرقد امام خمینی (ره) گفته است، اما محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی وزارت میراث این موضوع را رد می‌کند و می‌گوید: «این موضوع را تکذیب می‌کنیم. اصلا چنین چیزی مطرح نبوده است.»
او توضیح می‌دهد: «آنجا مکانی است که پیشنهاد کرده‌ایم بررسی و امکان‌سنجی شود تا بدانیم چگونه می‌توان به‌عنوان یک مکان فرهنگی از آن بهره‌برداری کرد. فعلا قرار است گزینه‌های مختلف بررسی شود و باید دید با توجه به فضا و مکان این گزینه‌ها چنین کاری امکان‌پذیر است یا خیر. ممکن است از این مکان به‌عنوان یک فضای موزه‌ای یا نمایشگاهی استفاده شود، اما فعلا فقط یک فضای خالی است که باید برای آن برنامه‌ریزی و طرح روی آن پیاده شود، ساختمان‌سازی صورت بگیرد و تجهیزات بیاید.»
او می‌گوید پیشنهاد پذیرفته نشده و در صورت پذیرش هم این پروژه‌ای چند ساله خواهد بود که «اگر قبول شد اعتبارش تأمین می‌شود و بعد اقدام و اجرا صورت می‌گیرد و کار‌های حقوقی انجام می‌شود.».
اما با وجود این گفته‌ها، کارگر به میراث آریا هم گفته که این فضا برای ایجاد مخزن امن پیشنهاد شده است، هرچند قرار نیست مخزن موزه ملی و اشیای آن به این مکان منتقل شود: «در همه جای دنیا علاوه بر مخازن اصلی موزه‌ها، مخازن امن دیگری در مواقع اضطراری مانند جنگ، سیل، زلزله و... برای انتقال آثار و حفاظت از آن‌ها در نظر می‌گیرند. یکی از مکان‌هایی که می‌توان به‌عنوان مخزن امن در شرایط اضطراری به دلیل ساختار ساختمانی استانداردی که دارد از آن استفاده کرد، فضایی بالغ بر ٢٥هزار متر مربع است که در شهر آفتاب قرار دارد. »
از نگاه این مقام وزارت میراث فرهنگی، «چناچه در آینده شرایطی به‌وجود آید تا از شهرآفتاب به‌عنوان مقصد گردشگری استفاده شود، می‌توان در کنار ایجاد مخزن امن، نمایشگاه‌های مختلف فرهنگی برگزار کرد. » با این همه روشن نیست «آینده» دقیقا اشاره به چه زمانی دارد: «زمان آن به موضوعات مختلفی در کشور بستگی دارد. خود شهر آفتاب هم منطقه‌ای درحال پیشرفت است که نمایشگاه بین‌المللی در آن ساخته شده و دانشگاه‌ها در آن شعبه دارد، اما همه‌چیز به سیاست‌های آینده بستگی دارد.»
کارگر با این توضیحات می‌گوید: «هنوز طرحی آماده نشده که هزینه‌ای داشته باشد و این اصلا کاری به موزه ملی ندارد. اگر پیشنهادات ما پذیرفته شود، باید این مکان به میراث فرهنکی واگذار شود و بودجه آن با سازمان برنامه و بودجه است.»
با این همه یک کارشناس موزه‌داری که نمی‌خواهد نامش عنوان شود می‌گوید، به نظر می‌رسد داستان از اساس به اشتباه خبری شده است: «به نظر می‌رسد قصه دیگری است و ربط مستقیمی به موزه ملی ندارد. در کنار بخش فرهنگی حرم که موزه، مرکز اسناد و کتابخانه حرم قرار گرفته، فضایی بوده که در این دیدار درباره استفاده از آن صحبت شده که مثلا می‌شود از آن استفاده فرهنگی کرد و میراث هم پیشنهاد کرده که فضا را در اختیار بگیرد و می‌تواند کاربری‌های مختلفی داشته باشد؛ ازجمله اینکه، چون در تهران مخزن امن نداریم، این مکان می‌تواند به مخزن امن موزه‌های تهران در شرایط بحرانی تبدیل شود. از آنجا که یکی از موزه‌ها باید مدیریت این مکان را به عهده بگیرد، موزه ملی ایران پیشنهاد شده است.»
او ادامه می‌دهد: «حالا هم نه به بار است، نه به دار. هنوز کسی بودجه‌ای نداشته که به موزه‌های امروزی‌مان برسد. صحبت از اعداد بزرگی است و یک دهم این بودجه اگر بود، پروژه استانداردسازی موزه ایران باستان را انجام می‌دادند.»
ساختمان وزارت امور خارجه چه شد؟
صحبت از راه‌اندازی یک موزه جدید درحالی است که هنوز ساختمان‌های میدان مشق از وزارت امور خارجه برای استفاده موزه‌ای پس گرفته نشده است. مدیرکل امور موزه‌ها هم می‌گوید باوجود تهیه طرح هنوز اقدام عملی برای این کار انجام نشده است.
او توضیح می‌دهد: «درباره میدان مشق مصوبه‌ای بوده است که براساس آن باید بررسی می‌شد که چطور می‌توانیم این بافت تاریخی تهران را به فضای فرهنگی تبدیل کنیم. طرح در همان زمان تهیه شد؛ بخشی از ساختمان‌های این میدان وابسته به دولت‌اند، بخشی مالکیت شخصی و خصوصی دارند و بخشی مکان‌های عمومی‌اند. درحال حاضر هم تلاش کرده‌اند که ساختمان‌های دولتی به موزه تبدیل شوند؛ مثل وزارت فناوری و ارتباطات که ساختمانش را به موزه تبدیل کرده‌اند، زندان قدیم که موزه عبرت شده و بانک‌های ملی و سپه و تجارت. وزارت امور خارجه هم موزه‌ای ایجاد کرده و آستان قدس هم موزه ملک را دارد. موزه‌های مختلفی در این محدوده شکل گرفته، اما درباره بازپس‌گیری هنوز اقدام عملی و تفاهم‌نامه‌ای صورت نگرفته است.»
