
براساس بررسیهای شورای هماهنگی شبکه تشکلهای مردمنهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور، دستکم ١٢پستاندار دریایی اعم از دلفین، شیر دریایی و نهنگ سفید در این دو دلفیناریوم در مقاطع زمانی مختلف بودهاند که در حال حاضر فقط یک دلفین و یک شیر دریایی در برج میلاد مشاهده میشود. آنان درباره مشخص شدن وضع این حیوانات توضیحی روشن خواستهاند تا به مقابله با شایعات کمک کند
پس از مرگ همه گونههای دلفیناریوم تبریز و یکی از دلفینهای برج میلاد و تعطیلی این مجموعهها، این مراکز هنوز آمار دقیقی از مرگومیر حیواناتشان اعلام نکردهاند. در بیخبری سازمان حفاظت محیطزیست و ادارههای استانهای تهران و تبریز درباره شمار حیواناتی که هر روز برای صدها تماشاچی برنامه اجرا میکردند، بررسیهای خبرنگار «شهروند» نشان میدهد این دو مرکز، تاکنون دست کم از ١٤دلفین، شیردریایی و نهنگ سفید بلوگا نگهداری میکردهاند که سرنوشت آنها نامعلوم است؛ نه مرگ آنها اعلام شده و نه صادرات آنها به کشورهای همسایه و نه تولد نوزادهایشان.
١٠ روز پس از انتشار گزارش «شهروند» درباره پنهان کردن مرگ آلفا (یکی از دلفینهای ماده دلفیناریوم برج میلاد) و تعطیلی این مجموعه و همچنین تعطیلی دلفیناریوم پارک باغلارباغی تبریز به اسم سرای دلفینهای خوشحال، به دلیل مرگ همه گونههای آن، روز گذشته شهابالدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در معاونت محیطزیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، در گفتگو با «شهروند» بالاخره تعطیلی این مجموعه را تأیید کرد. دلفیناریوم تهران هم همچنان تعطیل است، دامپزشکی عنوان کرده این مرکز مجوز نگهداری از پستانداران دریایی را نداشته، علت مرگ «آلفا» همچنان نامشخص است و شورای شهر هم پیگیر ماجراست.
در حالی که مسئولان مربوطه درباره آمار موالید، مرگومیر و صادرات گونههای این دو مرکز توضیحی نمیدهند، بررسی تصاویر منتشرشده از سوی این مراکز نشان میدهد تاکنون دستکم ١٤حیوان در دلفیناریومهای میلاد و باغلارباغی به نمایش درآمدهاند. مشتریها با پرداخت ٤٠٠هزار تومان میتوانستند ٢٠ دقیقه سوار بر دلفینهای ٦ میلیاردی در استخر شنا کنند و نقاشی دلفینها هم به مزایده گذاشته میشد. این تفریحات همین حالا در کیش (تنها دلفیناریوم فعال کشور) هم برپاست: شنا و غواصی با دلفین، ٦٠٠هزار تومان تا یکمیلیون تومان.
دلفیناریوم تبریز در اوایل مرداد ٩٥ در اینستاگرام تصاویری منتشر کرده که نشان میدهد این مجموعه یک شیردریایی ٦ساله به نام پلوتو، سه دلفین به نامهای مایا (پنج ساله ماده)، گوشا (پنج ساله، نر) و زایا (ماده) و یک نهنگ سفید بلوگا به نام ماشا (ماده سه ساله) داشته است. در سال ٩٦ یک شیردریایی و دو دلفین این مجموعه تلف و به سرعت دو دلفین دیگر جایگزین آنها شد. بررسی تصاویر آبانسال پیش مرکز «دلفینهای خوشحال» نشان میدهد، به جز نهنگ سفید و «زایا» شیر دریایی، خبری از دلفینهای قبلی نیست و ملن و دیانا بهعنوان دلفینهای جدید، به نمایش آنها اضافه شد. بار دیگر اسفند ٩٦ خبر آمد که دومین دلفین این مجموعه هم مرده است. درنهایت مرگ همه این گونهها باعث شد این مجموعه به کلی تعطیل شود.
در تصاویر منتشر شده در سایت و اینستاگرام برج میلاد هم به جز سه حیوانی که آخرین نمایشها با آنها اجرا میشد، پنج شیر دریایی دیگر دیده میشود. براساس آنچه پیش از این مهرداد کتال محسنی، معاون محیط طبیعی اداره محیطزیست استان تهران به «شهروند» گفته بود، تنها گزارشی که به سازمان داده شده این است: «این مرکز طبق مجوزی که سال ٩٤ از سازمان محیطزیست دریافت کرده، دو دلفین از اوکراین وارد کرده است. یکی از شیرهای دریایی هم درسال ٩٦ به علت کهولت سن تلف شده و سازمان مرکزی محیطزیست مجوز تاکسیدرمی آن را صادر کرده است.» این مجموعه دو دلفین داشت: یکی کاسیا، دلفین ماده ٦ساله که از دریای سیاه کشور اوکراین به برج میلاد آورده شد و یک لکه سفید روی باله دارد و اکنون در استخر برج میلاد است. دیگری آلفا، دلفینی که مرگش پنهان شد و در توضیحات سایت دلفیناریوم گفته شده کوچکترین دلفین مجموعه است، سهسال دارد و مثل کاسیا از دریای سیاه به برج میلاد آورده شده است. از طرف دیگر مهرماه امسال مالک دلفیناریوم مجوز صادرات دو دلفین و یک شیر دریایی را به ترکیه درخواست و سازمان هم موافقت کرده بود. دلیل این درخواست معلوم نیست، اما طبق این بررسی این مجموعه ٦ شیر دریایی داشته که حالا فقط یکی از آنها باقی مانده است: یامنی، ستاره، کیوی و سامی، شیرهای دریایی قبلی هستند که درباره نبودشان توضیحی داده نشده است. اواسط تیرماه ٩٥، اکانت اینستاگرام برج میلاد، تصویر این حیوان را منتشر کرده و نوشته بود یامنی چندماهی است از آلمان به تهران آمده است. «اسپات» شیر دریایی دیگر تهران است که ماده و متولد مرداد ٧٩ (١٩ساله) بود و در تبلیغات دلفیناریوم، قدیمیترین عضو این مجموعه معرفی میشد. بعد از مرگ اسپات که از اسپانیا به تهران آورده شده بود، مسئولان مجموعه گفتند این حیوان ٣٢ساله بوده و به علت کهولت سن تلف شده است، اما اطلاعات سایت دلفیناریوم با این گفتهها تناقض دارد. «بوریس» که همچنان در دلفیناریوم میلاد نگهداری میشود، از نمکآبرود آورده شده و تنها شیر دریایی بازمانده این مجموعه است.
سازمان محیط زیست توضیح دهد
روز گذشته شورای هماهنگی شبکه تشکلهای مردمنهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور درباره سرنوشت این دلفینها نامهای خطاب به عیسی کلانتری، معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نوشت و به گزارش پیشین «شهروند» اشاره کرد: «در روزهای اخیر موضوع مرگ یک دلفین و دو شیر دریایی در دلفیناریوم برج میلاد را یکی از خبرنگاران روزنامههای سراسری کشف و رسانهای کرد. در گزارش منتشر شده در روزنامه شهروند هفتم دی، آمده بود که علاوه بر مرگ یک دلفین و دو شیر دریایی در برج میلاد، دو دلفین، دو شیر دریایی و یک نهنگ سفید در دلفیناریوم تبریز مردهاند. تلخی مرگ این حیوانات وقتی بیشتر میشود که متوجه شویم تا پیش از این گزارش، خبری مبنی بر مرگ حیوانات در دلفیناریوم برج میلاد و نیمی از حیوانات دلفیناریوم تبریز از سوی سازمان حفاظت محیط زیست رسانهای نشده بود.»
در ادامه این نامه، از کلانتری سه درخواست شد:
«یکم: شفافسازی درخصوص پستانداران دریایی که طی سالهای اخیر در دو دلفیناریوم تبریز و تهران بودهاند؛ براساس بررسیهای شورای هماهنگی شبکه تشکلهای مردمنهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور، دستکم ١٢پستاندار دریایی اعم از دلفین، شیر دریایی و نهنگ سفید در این دو دلفیناریوم در مقاطع زمانی مختلف بودهاند که در حال حاضر فقط یک دلفین و یک شیر دریایی در برج میلاد مشاهده میشود. آنان درباره مشخص شدن وضع این حیوانات توضیحی روشن خواستهاند تا به مقابله با شایعات کمک کند.
دوم: درخواست دستور لغو مجوز و تعطیلی دلفیناریوم برج میلاد با توجه به تخلفات مرگ پستانداران دریایی و پنهانکاری مجموعه؛ براساس این درخواست ادامه وضعیتی که منجر به حوادث تلخ اینچنینی شده، نتیجهای جز مرگ حیوانات و تکرار آنچه در تبریز منجر به تعطیلی مرکز متخلف شد، نخواهد داشت و این موضوع خوشایند سازمان حفاظت محیط زیست نخواهد بود.
سوم: دستور رایزنی برای نظارت بر دلفیناریوم کیش با توجه به قوانین خاص مناطق آزاد؛ دوری مسافت و شرایط خاص مناطق آزاد باعث شده تقریبا هیچ نظارتی بر عملکرد آن مجموعه نباشد و به نظر میرسد دلفیناریوم کیش فعالیت در منطقه آزاد را مساوی با حق تبعیت نکردن از قوانین کشور فرض کرده است.
در نهایت شورای هماهنگی شبکه تشکلهای مردمنهاد محیط زیست و منابع طبیعی کشور، دستور تعطیلی دلفیناریوم برج میلاد را موجب «موجی از خوشحالی و تحسین گروهها و فعالان محیط زیستی» در ایران دانست و درخواست کرد که همچون ممنوعیت سیرک حیوانات، نمایش دلفینها هم ممنوع شود.