فرارو- پروفسور فضل الله رضا، دانشمند برجسته حوزه مهندسی برق و ریاضیات و از پایه گذاران نظریه اطلاعات و مخابرات در سن ۱۰۵ سالگی در اتاوای کانادا، با زندگی
وداع کرد. او که در یک مقطع، ریاست دانشگاه تهران، سفیر ایران در یونسکو و کانادا را برعهده داشت. از سال ۱۳۵۷ ساکن کانادا شد و تا پایان عمر در دانشگاههای کنکوردیا در مونترئال در کبک کانادا و دانشگاه مکگیل مونترئال در سمت استادی مشغول به فعالیت علمی بود.
به گزارش فرارو، این دانشمند برجسته ایرانی، ۱۰ دی ماه ۱۲۹۳ در شهر رشت متولد شد و دوران تحصیلات ابتدایی خود را در این شهر به پایان برد و دیپلم را در تهران و لیسانس خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه تهران گرفت. او در زمره اولین دوره فارغالتحصیلان دانشکده فنی دانشگاه تهران در ۱۳۱۷ بود. پروفسور رضا سپس برای تکمیل تحصیلات خود به آمریکا رفت و در سال ۱۳۲۴ مدرک فوق لیسانس را از دانشگاه کلمبیا و دکترای خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه پلی تکنیک نیویورک دریافت کرد.
او در سالهای ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۴ عضو گروه مهندسی برق دانشکده مهندسی دانشگاه کاتولیک آمریکا و سپس دانشگاه ام آی تی در بوستون آمریکا بود و در سالهای ۱۳۳۳ تا ۱۳۴۷ در گروه مهندسی دانشگاه سیراکیوز در ایالت نیویورک عضویت داشت و از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۸ خورسیدی به عنوان رئیس دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف مشغول فعالیت بود. او سپس در سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۳ خورشیدی به عنوان سفیر ایران در یونسکو و از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به عنوان سفیر ایران در کانادا انتخاب شد.
پروفسور رضا و دلبستگی به ایران
گرچه او سالها در کانادا اقامت داشت. اما هر بار در مناسبتها و مراسمهای مختلف در کشور حضور مییافت و سخنرانیهایی ارائه میکرد. سخنرانیهایی که در میان آنها میشد دلسوزی برای نخبگان جوان و علاقه مندی پروفسور به فرهنگ و تمدن ایرانی را یافت. او در یکی از این مراسمها گفته بود: "در چنین روزگاری اگر بخواهیم روی کره زمین، قومی به نام ایرانی وجود زنده و پایدار داشته باشد، باید فرهنگ سنتی آن قوم را پیوسته پاسداری کنیم. مهمترین عاملی که قوم ایرانی را از دیگر اقوام برجسته میسازد، فرهنگ ملی ایران است."
او ادامه میدهد: "زبان فارسی یعنی همین فارسی آمیخته به عربی که در هزار سال ورزیده و نیرومند شده است، در مرکز فرهنگ ملی جای دارد. اگر امروز از یکی از کهکشانها با ما تماس بگیرند وبخواهند که به شتاب یک روز فقط دو کتاب نمونه که معرف شخصیت ملی ما باشد برایشان بفرستیم، بنده گمان دارم که شاهنامه فردوسی و مثنوی جلال الدین رومی را میتوان اختیار کرد. اگر جای چانه بافی بود. بوستان و گلستان را هم به آنها پیوست میکنیم. "
پروفسور رضا معتقد بود: "جوان ایرانی باید واقعیت را ببیند. جوانان نباید خرد و مایوس شوند. آنها یک عرصه باز دارند و آن اِشراف به معارف ایرانی، اسلامی و جهانی است. جوانان ما باید اعتماد به نفس پیدا کنند و خود باخته نباشند و بدانند که ما وارث یک میراث قزهنگی و علمی بسیار غنی هستیم.
او در مقالهای که اواخر اسفند ۱۳۹۰ روزنامه شرق منتشر کرد، در مورد آینده ایران نوشته بود: "ایران سرشار از منابع طبیعی است و نژادی برومند و مردمی فرهنگپذیر و هوشمند دارد. اکثر ایرانیها به فرهنگ و مردم این سرزمین مهر فراوان دارند و حتی عشق میورزند. برگزیدگان ما، مردمی خلاق و پژوهنده و سازندهاند، که میتوانند مانند زمانهای باستان، با دنیا مراوده و گفتگو و مدارا داشته باشند و فرهنگ اصیل ایران را در پرتو بینش و گزینش جلا بدهند و به روز کنند و آن را زنده و پویا نگه دارند. خلاصه، ایرانی در معنا بزرگ از نو بسازند: «فلک را سقف بشکافند و طرحی نو در اندازند.»
پروفسور رضا ادامه میدهد: "امید است، جوانان آیندهنگر، برنامههای پیشرفت ایران را با سودمندیهای دانش و فناوری مجهز کنند و به کار ببندند. اما واله و شیدای اسباب بازیها و بازار لوکس و اژدهای آز و اهریمنی نشوند. "
پروفسور رضا چه کرد؟
پروفسور فضل الله رضا از پایه گذاران نظریه اطلاعات و مخابرات بود. او در این راستا تحقیقات گستردهای در زمینه ظرفیت شنون و ارسال حداکثر اطلاعات در کانالهای مخابراتی نویزدار، نظریه اطلاعات و فرآیندهای تصادفی، سیستمهای خطی آنالیز عمومی، نظریه سیستمها و مدارها، نظریه کنترل سیستمهای پویا، فضاهای خطی، انتقال وتلفات انرژی در شبکهای n انجام داده است.
البته پروفسور در زمان حیاتش کتابهای تحلیل شبکههای برق، تئوری اطلاعات، فضاهای خطی، برگ بی برگی، حدیث آرزومندی، مهجوری و مشتاقی، پژوهشی در اندیشههای فردوسی، دیدهها و اندیشه ها، نگاهی به شاهنامه، محمد اقبال وهندسه عملی وعلمی را هم به رشته تحریر درآورد.
او همچنین رئیس افتخاری کنفرانس مهندسی برق ایران، استاد افتخاری دانشگاه تربیت مدرس، رییس انجمن علمی ایرانیان در آمریکای شمالی، رییس گسترش زبان و ادب فارسی و مشاور و همکار فعال موسسههای علمی و ادبی فراوانی بودهاست.
علاقه و اهتمام جدی پروفسور رضا به زبان فارسی در طول حیاتش ملموس بود، چنان که معتقد بود، بنیاد زبان فارسی و گفت وشنود و نگارش آن را باید روز به روز استوارتر و نیرومندتر کنیم و اعتقاد داشت که در این راه از روشهای علم وابزار تکنولوژی بیشتر بهره ببریم و میگفت: اگر در حدود ۱۵ زبان زنده دنیا را که سابقه ممتاز فرهنگی دارند برگزینیم، زبان فارسی و زبان عربی در میان آنها خواهند بود.