بیم‌ها و امیدها

فرارو- پس از به تصویب رسیدن قانون هدفمند کردن یارانه ها توسط شورای نگهبان شاید ارائه توصیه برای به انجام نرساندن این طرح در شرایط فعلی کشور دیگر معنایی ندارد چرا که این طرح با تمام نقطه ضعف هایش به قانون تبدیل شده است و دولت هم موظف به اجرایی کردن آن است.

ترس از چگونگی اجرا
به گزارش فرارو، اما از نکات مهم به نتیجه رسیدن هدفمند کردن یارانه ها چگونگی اجرای آن است، همین مسئله باعث شد تا در اواسط دی ماه رئیس مجلس شورای اسلامی خواستار دقت دولت در اجرای لایحه هدفمندی یارانه ها شد و تاکید کرد که این لایحه در صورت اجرای دقیق باعث بهره وری و رونق در کشور می شود و اگر در اجرای آن بی دقتی شود باعث فقر، قاچاق و تورم خواهد شد.

لاریجانی در این باره گفت: «نمایندگان انصافا حداکثر دقت را کردند البته اجرای این قانون نیاز به دقت بالایی دارد و در صورت اجرای دقیق باعث بهره وری ورونق در کشور می شود و اگر در اجرای آن بی دقتی شود رکود در صنعت و کشاورزی ایجاد می شود و همچنین باعث فقر، قاچاق و تورم خواهد شد.»

شاید همین مسئله ترس از چگونگی اجرای این قانون باعث شد روز گذشته سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره پیشنهاد تازه ای ارائه کند، محمد رضا خباز گفت: «در آن جلسه آقاي احمدي‌نژاد هدفمند كردن يارانه‌ها را مطرح كردند و بنده گفتم بعد از تصويب لايحه كه امروز همان روز است، آن را به صورت آزمايشي در يك يا دو استان كوچك اجرا كنيد تا نقايص آن را متوجه شود تا سپس در مرحله نهايي در كل كشور اجرا شود.»

عضو كميسيون اقتصادي مجلس با بيان اينكه نبايد 70 ميليون جمعيت ايران را با لايحه‌اي كه تجربه اجرايي آن را نداريم روبه‌رو كنيم، اظهار داشت: «دولت مي‌تواند با اجراي اين لايحه در يك يا دو استان كوچك ايراد كار و محاسن را متوجه شود و با اصلاح آن و كمك گرفتن از مجلس مي‌تواند در 5 استان ديگر آن را اجرا و سپس در كل كشور اجرا كند.»

خباز تاكيد كرد: «چنانچه اين قانون درست اجرا شود به نفع مردم و اگر سليقه‌اي و نادرست به اجرا در آيد آثار منفي براي كشور خواهد داشت. اين قانون بايد طوري اجرا شود كه ضرر آن حداقلي و منافع آن حداكثري باشد.»

اقدامات دولت برای کاهش عوارض این طرح
خباز در حالی این پیشنهاد را مطرح کرد که محمد رضا فرزین سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی درباره اقدامات اولیه برای اجرای هدفمند کردن یارانه ها توضیحاتی ارائه کرد، وی در این باره اظهار کرد: «به دولت برای اجرای این قانون سه ماه فرصت داده شده است که دولت نیز در این فرصت اقدامات لازم را به عمل خواهد آورد.»

وی اعلام کرد که طی این هفته، دور جدید اطلاع‌رسانی درباره هدفمند کردن یارانه‌ها آغاز خواهد شد و با بیان اینکه هم‌اکنون تعدادی از بسته‌های حمایتی از هدفمند کردن یارانه‌ها تدوین و در دولت مصوب شده است، تصریح کرد: «تعدادی دیگر از این بسته‌ها نیز به زودی تصویب و برای اجرا به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ خواهد شد.»

فرزین در باره بسته های حمایتی دولت هیچ توضیحی نداد اما وزیر بازرگانی روز گذشته در باره تدابیر این وزارت خانه برای مقابله با عوارض هدفمند کردن یارانه ها توضیحاتی ارائه کرد، وی در این باره گفت: «تمام برنامه‌ها و تدابير ما بر اين پايه استوار است كه با هدفمند كردن يارانه‌ها، كالا به وفور در دسترس مردم باشد، زيرا اگر تصميماتي گرفته شود كه كالا در بازار كم شود، دچار مشكل خواهيم شد لذا بايد اين مطلب را هميشه مدنظر قرار دهيم كه مردم پس از هدفمند كردن يارانه‌ها بتوانند براحتي خريد كنند.»

شمس الدین حسینی وزیر اقتصاد نیز درباره اقدامات دولت برای اجرای هدفنمند کردن یارانه ها اظهار کرد: «در کارگروه تحول اقتصادی مقرر شد تمامی دستگاهها سیاست ها و بسته هایی را که تهیه کرده اند، مطابق تغییراتی که در لایحه اتفاق افتاده نهایی کنند و به کارگروه ارائه دهند تا دولت با تمام قوا برای اجرای این کار بزرگ آماده شود.»

وی با تاکید بر مسئله اطلاع رسانی برای اجرای این قانون گفت: «در این راستا بنده به عنوان سخنگوی اقتصادی دولت با مسئولان رسانه ها از جمله رئیس رسانه ملی جلسات مستمری خواهم داشت تا پس از ابلاغ قانون هدفمند کردن یارانه ها، اطلاع رسانی دقیق و مناسبی در این باره صورت بگیرد.»

وزیر اقتصاد افزود: «اطلاع رسانی هدفمند کردن یارانه ها، ابعاد مختلفی خواهد داشت، اول اینکه باید بیش از گذشته آحاد جامعه نسبت به ضرورت و مزایای این طرح آشنا شوند،دوم اینکه فضایی فراهم شود تا مردم، تشکل ها و واحد های مختلف از جمله اصناف و اتحادیه ها، در این طرح بزرگ ملی مشارکت نمایند.»

سخنگوی اقتصادی دولت، با تاکید بر اینکه دولت تصمیم دارد در مراحل مختلف اجرای هدفمندی یارانه ها اطلاع رسانی دقیق داشته باشد، افزود: «این اطلاع رسانی باید دو طرفه باشد ، یعنی قبل از آغاز اجرای طرح و به هنگام اجرا، باید اطلاعات دقیق، سریع و شفاف به مردم برسد و بازخورد اجرای مراحل قبلی قانون نیز به ستاد برسد تا ستاد هدفمند کردن یارانه ها نیز بتواند به خوبی آن را تدبیر کند.»

وی با اشاره به روند تدوین و تصویب لایحه هدفمند کردن یارانه ها، تصریح کرد: «اکنون دولت با تمام دقت و قوت، برای انجام این کار بزرگ، آمادگی کامل اجرای این قانون را به نحو احسن دارد و عزم جدی دولت آن است که با اجرای این قانون، بسیاری از ناکارامدی ها، ضعف ها و استفاده بی رویه از منابع و ظرفیت های کشور برطرف شود.»

هدفمند کردن یارانه ها و دیدگاه بخش خصوصی
هدفمند کردن یارانه ها در فضای اقتصادی امروز کشور مخالفان و موافقان خاص خود را دارد، اما مخالفان نیز به تمام عوارض آن آشنا هستند، هفته گذشته فعالین اقتصادی بخش خصوصی در این باره طی یک نظر سنجی، مواضع خود را اعلام کردند.

در این نظر سنجی، 100 درصد از پاسخ‌دهندگان بر این عقیده‌اند که با اجرایی شدن این لایحه، تورم افزایش بسيار زيادي را تجربه خواهد كرد. اما از سوی دیگر 70 درصد آن ها موافق اجرای این طرح بودند، بنا‌بر‌این اکثریت فعالان اقتصادی بخش خصوصی در این‌که نظام فعلی پرداخت یارانه‌ها مناسب نیست توافق دارند و این مسأله را به عنوان یک مشکل اساسی احساس می‌کنند.

سامان جهاندیده کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران با اشاره به برنامه مرکز تحقیقات و بررسی‌های اقتصادی اتاق ایران برای انجام نظرسنجی ماهیانه از اعضای هیأت نمایندگان اتاق ایران، گفت: «نتایج دیگر حاصل از این نظرسنجی نشان می‌دهد که 78‌درصد از پاسخ‌دهندگان لایحه موجود را در مسیر برقراری عدالت نمی‌دانند و بیش از 80‌درصد نیز معتقدند که لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها حمایت و تقویت توان تولید را مورد توجه قرار نداده است.»

وی در ادامه گفت: «85 درصد پاسخ‌دهندگان بخش خصوصی همچنین معتقدند که توزیع درآمدهای ناشی از اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به میزان (خیلی) کمی شفاف و خودکار است.» 

جهاندیده محور سوم مورد بررسی در این نظرسنجی را «عوارض ناشی از اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها» دانست و تأکید کرد: «کاهش صادرات غیرنفتی، کاهش قدرت رقابت‌پذیری تولیدکنندگان داخلی و گسترش دیوان‌سالاری دولتی (همسو نبودن با سیاست‌های کلی اصل‌44 قانون اساسی) به‌عنوان پیامدهای منفی این لایحه مطرح شدند.»

با تمام این اوصاف، دیگر نمی توان برای تغییر قانون هدفمند کردن یارانه ها کار خاصی صورت داد و در این زمینه باید به سخن محمد رضا خباز را پذیرفت، وی معتقد است: «در گذشته انتقاداتي مطرح بود اما در حال حاضر چون قانون شده بايد همه از آن حمايت كنند تا دولت موفق شود آن را اجرا كند.»