جنگ آمریکا علیه هواوی

فرارو- در اوایل ماه دسامبر کانادا منگ وانژو، مدیر امور مالی شرکت چینی هوآوی، را به درخواست آمریکا و به اتهام تخطی از تحریم‌ها علیه ایران، بازداشت کرد. برخی معتقدند بازداشت این مدیر، بخشی از جنگ تجاری آمریکا علیه جامعه تجاری چین است.

به گزارش فرارو، جفری ساکس، استاد توسعه پایدار در دانشگاه کلمبیا، طی یادداشتی در وبگاه پراجکت سیندیکیت، به ابعاد تجاری بازداشت وانژو پرداخت و آن را یک اقدام خطرناکی دانست که اهمیت عظیمی دارد. او نوشت: «بازداشت منگ وانژو، مدیر مالی هوآوی، یک اقدام خطرناک از جانب دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در نزاع تشدیدیافته‌اش با چین است. اگر، طبق گفته معروف مارک تواین، تاریخ هر از گاهی هم‌‎قافیه می‌شود، دوران ما به طور فزاینده‌ای دوره پیش از سال ۱۹۱۴ را به ذهن متبادر می‌سازد. مانند قدرت‌های بزرگ اروپا در آن زمان، آمریکا هم، به رهبری دولتی که به بسط سیطره‌اش بر چین مصمم است، جهان را به سمت فاجعه می‌برد.»

به نوشته ساکس، سیاق بازداشت وانژو به شکل عظیمی مهم است. آمریکا از کانادا درخواست کرد که وانژو را در مسیرش از هنگ کنگ به مکزیک، در فرودگاه ونکوور، بازداشت کند و سپس او را به آمریکا مسترد کند. چنین اقدامی، تقریبا یک اعلام جنگ از سوی آمریکا علیه جامعه تجاری چین است و این اقدام تقریبا بی‌سابقه، بازرگانان آمریکایی، که در خارج سفر می‌کنند، را در معرض خطر بزرگتر چنین اقداماتی از جانب سایر کشور‌ها قرار می‌دهد. بنا به گفته ساکس، آمریکا به ندرت بازرگانان، آمریکایی و خارجی، را به خاطر جرایم ادعایی شرکت‌هایشان بازداشت می‌کند. مدیران شرکت‌ها معمولا به خاطر جرایم شخصی (مانند اختلاس، رشوه گرفتن یا خشونت) بازداشت می‍‌شوند. مدیران برای خطا‌های شرکت‌هایشان باید مسئول نگه داشته شوند، اما آغاز این امر با یک بازرگان برجسته چینی، و نه ده‌ها مدیر عامل متخلف آمریکایی، یک فتنه‌انگیزی حیرت‌آور در مقابل دولت، جامعه تجاری و مردم چین است.

وانژو به تخلف از تحریم‌های آمریکا علیه ایران متهم شده است. اما بازداشت او را باید در سیاق تخطی تعداد زیادی از شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی از تحریم‌ها علیه ایران و سایر کشور‌ها بررسی کرد. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۱۱، بانک جی‌پی‌مورگان چیس، به خاطر نقض تحریم‌های آمریکا علیه کوبا، ایران و سودان، ۸۸.۳ میلیون دلار جریمه پرداخت کرد. اما جامی دیمون، مدیرعامل این بانک، از یک هواپیما قاپیده و بازداشت نشد. مورد جی‌پی‌مورگان در زمینه نقض تحریم‌ها منحصر به فرد نبود. از سال ۲۰۱۰، موسسات مالی بزرگ زیر به خاطر نقض تحریم‌های آمریکا جرایمی پرداخت کرده‌اند: بانکو دو برزیل، بانک آمریکا، بانک گوام، بانک مسکو، بانک توکیو-میتسوبیشی، بارکلیز، بی‌ان‌پی پاریباس، موسسه بانکداری کلیرستریم، کامرزبانک، کومپاس، کردیت آگریکول، دویچه بانک، اچ‌اس‌بی‌سی، آی‌ان‌جی، اینستا سانپائولو، جی‌پی‌مورگان چیس، بانک ملی ابوظبی، بانک ملی پاکستان، پی‌پال، آربی‌اس، سوسیته ژنرال، بانک تورنتو-دومینیون، بانک ملی ترانس‌پاسیفیک، استاندارد چارترد و ولز فارگو.

مدیر عامل یا مدیر مالی هیچ کدام از این بانک‌ها به خاطر دور زدن تحریم‌ها بازداشت یا توقیف نشد. در همه این پرونده‌ها، شرکت‌ها، ونه مدیران فردی، مورد بازخواست قرار گرفتند. با توجه به این امر، بازداشت وانژو، یک استثنای شوکه‌کننده است. ساکس افزود: «بله مدیران عامل و مدیران مالی را مورد بازخواست قرار دهید، اما برای اجتناب از نفاق، در کشور خودتان آغاز کنید.»

از دیدگاه ساکس، کاملا واضح است که اقدام آمریکا علیه وانژو واقعا بخشی از تلاش گسترده‌تر دولت ترامپ برای تضعیف اقتصاد چین از طریق اعمال تعرفه، بستن بازار‌های غربی به روی صادرات پیشرفته چینی و منع خرید چین از شرکت‌های فناوری آمریکایی و اروپایی است. بدون اغراق، می‌توان گفت که این یک جنگ اقتصادی علیه چین است. آن هم یک جنگ بی‌‎پروا.

هواوی یکی از مهمترین شرکت‌های فناوری چین است و بنابراین، یک هدف اولیه برای دولت ترامپ است که تلاش می‌کند پیشرفت چین به سوی بخش‌های دارای فناوری پیشرفته را متوقف یا آهسته کند. بخشی از انگیزه آمریکا در این جنگ اقتصادی، تجاری - محافظت از شرکت‌های عقب‌افتاده آمریکایی- و بخش دیگری ژئوپلتیکی است. قطعا این انگیره‌ها ربطی به تقویت قانونمداری بین المللی ندارد.

به گفته ساکس، آمریکا هواوی را به خاطر موفقیتش در عرضه فناوری‌های بسیار پیشرفته ۵ جی در جهان هدف قرار داده است. آمریکا ادعا می‌کند هواوی به خاطر قابلیت‌های مراقبتی سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزارهایش خطر خاص امنیتی دارد. اما آمریکا برای این ادعا هیچ مدرکی ارائه نکرده است.

این استاد ادامه داد یک انتقاد شدید از هواوی در روزنامه فایننشال تایمز، در این زمینه گویای همه چیز است. نویسنده در این روزنامه پس از اذعان به فقدان هرگونه برهان دستکاری چین در فناوری ارتباطات و اطلاعات هواوی، گفته نباید امنیت خود را به دست یک دشمن احتمالی سپرد. به عبارت دیگر، در عین اینکه نمی‌توانیم به خطای هواوی اشاره کنیم، باز هم باید آن را در لیست سیاه بگذاریم.

زمانی که قوانین تجارت جهانی مانع از تاکتیک‌های گانگستری ترامپ می‌شود، بنا به گفته او، این قوانین را باید کنار گذاشت.

بازداشت بی‌سابقه وانژو از این جهت تحریک‌آمیزتر است که بر تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا مبتنی است. یعنی آمریکا ادعا می‌کند که می‌تواند به سایر کشور‌ها دستور دهد که از تجارت با طرف‌های سوم مانند کوبا یا ایران خودداری کنند. تحریم‌ها علیه طرف‌های غیرملی (مانند تحریم‌های آمریکا بر شرکت‌های چینی) نباید توسط یک کشور به تنهایی اجرا شود بلکه باید مطابق با توافقات شورای امنیت سازمان ملل اجرا شود. در این زمینه، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از همه کشور‌ها می‌خواهد که به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران تحریم‌ها علیه ایران را رفع کنند. اما اکنون آمریکا - فقط هم آمریکا- نقش شورای امنیت در چنین موضوعاتی را رد می‌کند. امروز بزرگترین تهدید برای حقوق بین الملل و به تبع آن صلح جهانی، دولت ترامپ است و نه هواوی یا چین.