بازار دست دوم، بازیگر جدید اقتصاد ایران

فرارو- یک کارشناس اقتصادی گفت: «باید در نظر داشت که بازار دست دوم در ایران بسیار تاثیرگذار است و در این شرایط اقتصادی باید توجه بیشتری به آن شود. شما فرض کنید اگر ما این بازار را نداشتیم، چه حجمی از تقاضا وارد بازار نو می‌شد. این حجم به حدی زیاد بود که امکان پاسخگویی به آن اصلا وجود نداشت. ضمن اینکه خیلی‌ها توان خرید کالای نو را ندارند و اینگونه آن‌ها به نوعی از بازار حذف می‌شدند. اما بازار دست دوم نه تنها به نوعی کمک کرده که تقاضا‌ها پاسخ داده شود بلکه برای کسانی که توان مالی کمی هم دارند این شرایط را ایجاد کرده که کالای مورد نیاز خود را خریداری کنند؛ بنابراین به نوعی می‌توان گفت: این بازار نه تنها رقیب بازار کالای نو نیست بلکه به نوعی کمک حال هم هست. علاوه بر این باید به این نکته هم توجه داشته باشید که اگر این بازار وجود نداشت با توجه به اینکه خیلی از کالا‌ها در داخل تولید نمی‌شوند و وارداتی هستند، حجم زیادی ارز از کشور خارج می‌شد و واردات چندین برابر می‌شد.» 

چند سالی است که بازار دست دوم توانسته خود را با پیشرفت تکنولوژی همراه کند و سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی ایجاد شده‌اند که شرایط خرید کالای دست دوم را در فضای مجازی فراهم کرده‌اند. با نگاهی گذرا به این برنامه‌های اینترنتی می‌توان دریافت که این بازار نه تنها کوچک نیست بلکه حجم زیادی مبادله در آن صورت می‌گیرد؛ لذا می‌توان سایت‌ها اپلیکیشن‌هایی مانند دیوار را به عنوان بازیگران مهم و تاثیرگذار در اقتصاد کشور قلمداد کرد.

در همین خصوص مسعود دانشمند رئیس پیشین اتاق بازرگانی طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «در کشور ما معمولا کالا‌هایی که مورد استفاده نیست، دور ریخته نمی‌شود. اگر بخواهیم سنتی به مسئله بازار دست دوم توجه کنیم می‌بینید که از قدیم الایام یک صنف مشخصی تحت عنوان سمساری‌ها برای این مسئله وجود داشته‌اند که کالا‌های دست دوم را خریداری می‌کردند؛ از همین رو این بازار از یک سو قدمت زیادی در ایران دارد و از دیگر سو با کمک اینترنت و اپلیکیشن‌ها عمق و چرخش مالی آن هم اکنون بسیار زیاد شده است. مثلا وقتی یک فرد تلویزیون نو خریداری می‌کند، تلویزیون دست دوم خود را می‌فروشد. فرد دیگر آن را خریداری و تلویزیون خود را می‌فروشد. می‌خواهم بگویم که با یک کالای معمولی، چرخه بزرگی در کشور ایجاد می‌شود و خیلی طول می‌کشد که یک کالا به طور کلی از دور خارج شود.»

رئیس پیشین اتاق بازرگانی افزود: «در نظر داشته باشید که برخی کالا‌ها مانند فرش، ضریب دوام‌شان بیش از صد سال است. من حتی معتقدم که گستره و عمق بازار دست دوم حدود دو یا سه برابر بازار کالا‌های نو است. یعنی اگر به طور میانگین سالانه ۸۰۰ هزار خودروی صفر وارد بازار شود ما حدود ۳ میلیون معامله خودرو داریم که بیش از دو میلیون آن متعلق به خودرو‌های مدل پایین یا همان دست دوم است.»

این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی درباره معایب این بازار تصریح کرد: «قیمت‌گذاری و نبودن مرجعی برای رسیدگی به تخلفات دو مشکل ذاتی است که این بازار چه به شکل سنتی و چه به شکل مدرنش با آن دست به گریبان است. مشکل قیمت‌گذاری کالاها با بهم خوردن آرامش کلی اقتصاد کشور و نوسان قیمت کالاها در این بازار اوج می‌گیرد. بر قیمت یک کالا در بازار نو نظارت می‌شود اما در بازار دست دوم اینگونه نیست و هرکس به هر میزان که بخواهد روی کالا‌ها قیمت‌گذاری می‌کند؛ بنابراین از شمول قیمت‌گذاری و نظارت‌های این‌چنینی کاملا بیرون است. البته همین دلیل هم باعث شده که بر گستره و عمق آن افزوده شود.»

رئیس پیشین اتاق بازرگانی در پایان اظهار کرد: «به نظر من آنچه که الان بازار دست دوم نیاز دارد یک سندیکا و تشکل صنفی استتا نظارت بر بازار را ایجاد کند. به عبارت ساده‌تر باید نوعی اطمینان خاطر در خریداران به وجود بیاوریم. این بازار ظرفیت‌های زیادی دارد که می‌تواند شکوفا شود.»